Adaylar Üniversiteleri Neye Göre ve Ne Zaman Seçiyor?

Türkiye’de 2012-2013 öğretim yılı ve sonrasında, sayıları 80’e yaklaşan vakıf üniversiteleri ve 103 devlet üniversitesi, kontenjanlarını doldurma ve öğrenci bulma konusunda ciddi rekabet yaşamaya başlayacak gibi görünüyor. Bu rekabet, akılcı, araştırma sonuçlarına dayalı, doğru tanıtım ve pazarlama stratejileri oluşturmayı da kaçınılmaz kılıyor.

2012-2013

İSTANBUL

DİĞER İLLER

TÜM

DEVLET

9

94

103

VAKIF

37

28

65

VAKIF MYO

5

2

7

KKTC

 

7

7

TOPLAM

51

133

182

 

Üniversitelerin, adaylara kendilerini doğru aktarabilmeleri için, adaylarla ilgili doğru verilere, sağlıklı analizlere gereksinimleri var.

İKSara, 2011’de bu ihtiyaca cevap vermek amacıyla bir araştırma gerçekleştirdi.

Aynı araştırma, 2012’de iki aşama olarak planlandı. “Tercih Öncesi” dönem Mayıs-2012 ve “Tercih Dönemi” Haziran-2012 olarak planlanan araştırmanın, tercih öncesi dönemi tüm çalışmaları tamamlandı ve araştırma raporlaştırılarak, abone olan üniversitelere ulaştırıldı.

Haziran-2012 Tercih Dönemi araştırması için ise genel soru hazırlıkları bitirildi. Abone üniversitelerden gelecek “özel sorular” bekleniyor. 15-30 Haziran 2012’de saha çalışması, 2 Temmuz 2012’de de raporlaştırma işlemi bitmiş olacak.

Bu araştırma ile amaçlanan,

1.       2012 üniversite adaylarının üniversite tercihlerini belirleyen faktörler nelerdir?

2.       2012 üniversite adayları en çok hangi üniversitelere rağbet gösteriyor?

3.       2012 üniversite adaylarının üniversitelerden beklentileri nelerdir?

4.       2012 üniversite adaylarına ulaşmak için en etkili iletişim araçları nelerdir ve bu araçlarda hangi temalar adaylar üzerinde daha kalıcı izlenim bırakmaktadır?

5.       Yukarıdaki sorulara ek olarak, eğitim sektöründe kritik önem arz eden 3 faktör de değerlendirmeye tabi tutulacaktır:

a)      Aday Demografisi: Adayın yaşı, eğitim ve başarı seviyesi, lisesi ve puan türü

b)      Aile Sosyo-ekonomik Yapısı: Ailenin gelir seviyesi, eğitim durumu, çocuk sayısı vb.

c)       Coğrafi faktörler İKSara’nın kurduğu GPS altyapısı sayesinde toplanan her bir verinin bölgesel dağılımı

gibi kategorilerde adayların analizlerini yaparak, üniversitelere sunmak ve üniversitelerin tanıtım-pazarlama stratejilerine ışık tutmak.

Araştırma, 81 ilde, 2012-YGS/LYS adayları arasından, 81 ili coğrafi ve demografik olarak temsil eden 2700 adayla, tabakalı rassal örnekleme tekniği ile seçilerek yapılıyor.

ADAY TÜRÜ

YGS-2012

YGS-2011

SAYI

%

SAYI

%

Yalnız Sınavsız Geçiş İçin Başvuran

57.744

2,96

67.397

3,83

YGS'ye Giriş İçin Başvuran

1.895.479

97,04

1.692.144

96,17

Başvuran Tüm

1.953.223

 

1.759.541

 

YGS'ye Giren

1.837.737

96,95

1.648.635

97,43

Girmeyen

57.742

3,05

43.509

2,57

Sınavı Geçerli Olan

1.837.344

99,98

1.648.240

99,98

Puanı Hesaplanamayan

50.805

2,77

38.269

2,32

Puanı Hesaplanan

1.786.539

97,23

1.609.971

97,68

< 140 Puan Alan

187.587

10,50

126.061

7,83

> 140 Puan Alan

1.598.952

89,50

1.483.910

92,17

140 -180 Arası Puan Alan

287.633

16,10

202.373

12,57

> 180 Puan Alan

1.311.320

73,40

1.281.537

79,60

< 180 Puan Alan

475.219

26,60

328.434

20,40

LYS Başvuran

871.313

66,45

855.000

66,72

Başvurmayan

440.007

33,55

426.537

33,28

LYS BAŞVURAN

2012

%

2011

%

LYS-1

619.133

71,06

625.204

69,86

LYS-2

308.702

35,43

293.791

32,83

LYS-3

666.163

76,46

681.091

76,10

LYS-4

385.659

44,26

378.048

42,24

LYS-5

49.543

5,69

41.731

4,66

TOPLAM ADAY SAYISI

871.313

66,45

895.000

69,84

 

Araştırmada, Dr. Çağdaş Şirin, Araştırma Direktörü, Doç. Dr. Selçuk Şirin, New York Üniversitesi, Yard. Doç. Dr. Ayşen Köse, Yeditepe Üniversitesi, Doç. Dr. Can Erbil, Brendeis University, Dr. Lauren Rogers, The City University of New York, Oktay Aydın, Projeler Danışmanı, Ali Koç Projeler Danışmanı, Yeliz Düşkün, Proje Koordinatörü gibi birçok ulusal ve uluslararası akademisyen uzman kadro olarak yer alıyor.

Örneklem, cinsiyet, baba eğitimi, ikamet, okul türü, puan türü analizlerine olanak sağlayacak dağılıma sahip.

 

 

Cinsiyet

 

Okul Türü

 

 

 

 

 

 

 

 

Baba Eğitim Düzeyi

 

Aile Gelir Düzeyi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Veriler, yüz yüze görüşme tekniği ile, 81 ilde, aynı zaman diliminde toplanıyor.

 

Uygulama, İKSara Veri Analiz Araştırma’nın uluslararası araştırma tecrübesi olan uzman kadro ve 81 ilde yerleşik tam zamanlı saha ekibince yapılıyor. Uygulamada, GPS’e dayalı el bilgisayarları ve akıllı kalem DigiPen teknolojisi kullanılıyor. Böylece, 81 ilin tamamında aynı anda yüz yüze veri toplama olanağı oluyor. Türkiye’de yalnızca İKSara tarafından kullanılan GPS’e dayalı veri toplama sistemi ile her bir verinin giriş noktasına ait GPS koordinatları otomatik olarak veri ile birlikte sisteme yükleniyor. Anketörlerin bu bilgilere müdahale olanağı olmuyor.

Bu sayede, birden fazla anketin tek bir noktada (“masa başında”) girilmesinin önüne de geçilmiş oluyor. Anket giriş noktalarının GPS koordinatları ve Türkiye haritası üzerindeki dağılımı, grafiksel ve istatistiksel olarak ayrıca abone üniversitelere sunuluyor. Veri girişinden kaynaklanan hatalar en aza indirgeniyor ve araştırma süreci boyunca üniversitelere diledikleri anda internet veri tabanı aracılığıyla sahanın haritası sunulabiliyor.

 

 

Araştırma sonucunda bir rapor hazırlanıyor.

Genel Rapor,

1.       Tercih Analizi

2.       İtibar Analizi

ü  2012 adaylarının en çok rağbet ettiği 20 üniversite hangileridir?

ü  2012 adaylarının en çok rağbet ettiği üniversitelerin, devlet-vakıf ve yeni-yerleşik ayrımında ilk 20'ye girenleri hangileridir?

ü  Demografik, sosyo-ekonomik ve coğrafi faktörlere göre 2012 adaylarının en çok rağbet ettiği ilk 20 üniversite hangileridir?

3.     Beklenti Analizi

4.     Medya Etkinlik Analizi

analizlerinden oluşuyor.

Özel soru ile araştırmada ek sorularla yer alan üniversitelere ayrıca, “Üniversiteye Özel Rapor” sunuluyor.

Üniversiteye Özel Rapor,  Kuruma özel soruların istatistikî dökümü ve Kuruma özel soruların birbirleri ile çaprazlama analizi gibi iki bölümden oluşuyor.

Araştırma abone olan üniversitelere, adaylarla ilgili çok ayrıntılı bir analiz, rapor sunuyor.

Üniversiteler, adayların en çok hangi dönem tercihlerini yaptıklarını, tercihlerini yaparken en çok kimlere danıştıklarını ve kimlerden etkilendiklerini en ince detayına kadar görebiliyorlar. Ayrıca, adayların üniversite tercih kararlarını ne zaman verdiklerini, ideal bir üniversite derken neyi kastettiklerini, üniversitelerden neler beklediklerini de öğrenebiliyor, üniversiteler.

Üniversiteler, adayların gönlündeki devlet-vakıf birlikte ve ayrı ayrı üniversite sıralamalarını da görmüş oluyorlar. Adayların bu süreçte hangi medya kanallarını, yazılı mı görsel mi internet mecralarını mı kullandıkları da saptanıyor. Hangi eğitim televizyon programlarını izledikleri, hangi eğitim yazarlarını okudukları ve en çok kimlerden etkilendikleri de ortaya konuyor, bu araştırmalarda.

Araştırmada ayrıca, bölge, şehir, okul türü, okul alanı, puan türü, başarı düzeyi gibi birçok ölçüte göre de kırılımlar yapılabiliyor. En çok hangi şehirden vakıf üniversitesi tercih ediliyor? Başarılı öğrenciler tercihlerinde nelere dikkat ediyor. Anadolu liseleri mezunları üniversiteden neler bekliyor? Özel lise öğrencilerinin vakıf üniversiteleri sıralamaları nasıl? Gibi yüzlerce soru cevap buluyor.

Gerisi artık, bu verilerle doğru bir tanıtım ve pazarlama stratejisi oluşturması gereken üniversitelere kalıyor.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Araştırma Sonuçları:

 

ü  Hangi Üniversiteleri Tercih Edeceğinize Ne Zaman Karar Verdiniz?

Adayların çoğunluğu tercih kararını “lise sonun başında” vermiş oluyor.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili bilgilere ulaşmak için en sık kullandığınız iletişim kanala hangileridir?

Adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili bilgilere en çok “üniversitelerin kendi web sitelerinden” ve “(facebook-twitter gibi) sosyal mecralardan” ulaştıklarını söylüyorlar.

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili tercihlerinizde en çok kimlere danışıyor ve en çok kimlerden etkileniyorsunuz?

Adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili en çok “ailelerine” ve “dershane psikolojik danışman ve rehberlik uzmanlarına” danıştıklarını ve en çok onlardan etkilendiklerini söylüyorlar.

 

 

 

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili tercihlerinizde en çok etkili olan faktörler nelerdir?

Anadolu liseli adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili en çok “mezuniyet sonrası iş olanaklarına” ve “bulunduğu şehre” baktıklarını söylüyorlar.

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili tercihlerinizde en çok etkili olan faktörler nelerdir?

Fen liseli adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili en çok “mezuniyet sonrası iş olanaklarına” ve “yurt dışı bağlantılarına” baktıklarını söylüyorlar.

 

 

 

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili tercihlerinizde en çok etkili olan faktörler nelerdir?

Genel liseli adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili en çok “mezuniyet sonrası iş olanaklarına” ve “burs olanaklarına” baktıklarını söylüyorlar.

 

ü  Üniversiteler ve bölümlerle ilgili tercihlerinizde en çok etkili olan faktörler nelerdir?

Özel liseli adayların çoğunluğu üniversite ve bölümlerle ilgili en çok “akademik kadroya” ve “sosyal-kültürel etkinliklere” baktıklarını söylüyorlar.

 

 

 

 

 

 

Görüşler:

Doç.Dr. Selçuk Şirin, New York Üniversitesi

·  1- Neden böyle bir araştırmaya gerek duydunuz?

Türkiye'deki en dinamik pazarlardan biri yükseköğretim sektörüdür. Her yıl 1 milyon dolayında aday 170 dolayında üniversiteden birine girmek için seçim yapıyor. Peki, adaylar bu seçimi ne zaman yapıyor, hangi kriterleri dikkate alarak yapıyor? Adayların üniversite tercihinde en etkili olan kişiler kimler? Adaylara ulaşmak için en etkin medya nedir? İKSARA Üniversite Omnibus'ı bu sorulara yanıt vermek için başladık. İlkini geçtiğimiz yıl gerçekleştirdiğimiz bu araştırma sektörel bazda dileyen herkesin abone olarak katılabileceği bir müşterek saha araştırma platformudur. Her yıl iki defa gerçekleştirilen araştırmanın ilki Tercih öncesi diğeri de Tercih döneminde tamamlanarak abone olan kuruluşlara teslim edilmektedir. 

·  2- Araştırmanın dayandığı temel mantık nedir?

Araştırmamızın dayandığı temel mantık veri olmadan alınan her kararın gereksiz bir ek risk içerdiğidir. Yöneticilerin birincil işi risk almaktır. Biz de bu süreçte yöneticilere sahadan ihtiyaç duydukları kritik bilgileri hızlı bir güvenilir bir şekilde sunmak için 81 bir ilde organize olduk. Sonuçta tercih yapacak adaylar orada duruyor. Doğru sorularla, doğru bir metodolojik yaklaşımla adayların hangi üniversiteyi nasıl algıladığını, bu kanaatin nasıl oluştuğunu, hangi koşullarda bu kanaatin değiştirilebileceğini öllçmek mümkün. Tercih bir anlamıyla seçim ve İKSARA Omnibus'ın temel amacı da bu seçimin röntgenini çekmek neden ve sonuçlarını ortaya koymak. 

·  3- Kime hizmet edecek bu araştırma?

Araştırmamız veriye dayalı karar verme kültürünü geliştirmek için atılmış bir adımdır. İKSARA'da bizim geliştirdiğim yönetici profillerine göre her sektörde 3 farklı yönetici olduğunu biliyoruz. Bunlar sırasıyla sadece karizmayla işi götüren yöneticiler ki bunların kendilerinden başka dinledikleri kimse yoktur, diğeri her şeyi uzmanlar bırakan yöneticiler ki bunların da pek veriyle sahayla işi olmaz. Üçüncü ve bizce en etkili yönetici profili ise hem karizmaya sahip hem gerektiğinde uzmanlara danışan ama mutlaka attığı her adımı veriyle ölçen bizim veriye dayalı lider dediğimiz profil. İKSARA Omnibus işte bu mantıkla hareket eden yöneticiler için planlanmış bir pazar saha araştırmasıdır. Özellikle dinamik pazarlarda karar veren yöneticilerin müşterinin talep beklenti ve yönelimlerini dikkate almadan uzun vadeli başarılı olmaları mümkün değildir. Biz sahadan topladığımız güvenilir ve stratejik değeri yüksek verilerle vizyon sahibi yöneticilere bir anlamda asistanlık yapmak için kendimizi konumlandırdık.

 

 

 

 

 

Doç. Dr. Çağdaş Şirin

·  1- Üni-Aday nasıl etkilenecek sonuçlardan?

Kurduğumuz sistemle üniversite adaylarına üniversitelerden ne beklediklerini, hangi hizmetleri daha çok talep ettiklerini soruyoruz. Sonra da bu bilgileri üniversite yöneticilerine sunuyoruz. Bir anlamda üniversitelerin kendilerini değişen öğrenci taleplerine yeniden organize etmelerine katkıda bulunduğumuzu düşünüyoruz. Tıpkı nabız yoklamalarında olduğu gibi bir anlamda aşağıdan yukarı bilgi akışını hızlandırdığımız düşünüyoruz. 

·  2- Ne tür analizler ortaya koymayı amaçladınız?

İKSARA Omnıbus'a abone olan kurumlara iki ayrı rapor sunuyoruz. Birinci raporda genel sorular ikinci raporda da her üniversitenin kendisin hazırladığı soruların analizini sunuyoruz. İkinci bölüm sadece sözleşmeli olduğumuz kurumlara sunuluyor. Bir üniversite kendisiyle ilgili özel önem arzeden soruları bu şekilde sisteme dahil edebiliyor. Analizlerimiz her bir sorunun genel sonucunun çok ötesinde detay çaprazlamalardan oluşmaktadır. Örneğin adayların ne zaman karar verdiği sorusuna Türkiye çapında 81 ildeki katılmıcıların nasıl karar verdiği önemli bir sonuç ancak pek çok üniversite için bunun tek başına bir anlamı yok. Dolayısıyla biz her bir sonucu her üniversitenin talep ettiği kriterlere göre analiz ediyoruz.

·  3- Burdan yayımlanmayan ve abonelere verdiğiniz raporda başka hangi alt katmanlar var?

İlk olarak lise türüne göre, başarı sıralamasına göre ve puan türüne göre demografik bir analiz sunuyoruz çünkü örneğin özel lise mezunuyla genel lise mezunu arasında çok fark var. Ya da ilk 10 bindeki bir adayla 100bin sonrası aday arasında çok fark var. İkinci olarak sonuçları ailenin gelir seviyesine ve vakıf tercih edip etmeyeceği verisine göre analiz ediyoruz zira gelir seviyesi okul tercihini önemli ölçüde etkiliyor. Son olarak tüm verileri her çeşitli coğrafi bölgelere göre ayrıntılyoruz çünkü İstanbul'da okumak isteyen öğrencilerin beklentileri Ankara'da okumak isteyen öğrencilerin beklentilerinden farklı.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uzm. Psi. Dan. Oktay Aydın

Hem devlet hem vakıf (halk arasında özel) üniversiteler, her tercih döneminde, kendilerini adaylara aktarmak, olumlu yanlarını ortaya koyarak kontenjanlarını doldurmak ve mümkünse YGS/LYS başarısı yüksek adayları üniversitelerine kazandırmak için kıyasıya bir tanıtım ve pazarlama çalışmasına giriyor.

Etkin tanıtım ve pazarlama stratejisinde esas olan öncelikle bir üniversitenin kendi “SWOT” analizini yaparak, güçlü, zayıf yanlarını, fırsatlarını ve tehditlerini ortaya koyabilmesidir. İkinci olarak belki de SWOT’la atbaşı olarak nasıl bir öğrenci kitlesi hedefliyor ve bu hedef-kitle nasıl düşünüyor, nasıl davranıyor, nasıl karar veriyor.

Bu verilere sahip olmak, bir üniversiteyi tanıtım ve pazarlama parasal gücünü, insan gücünü ve zamanını en etkili kullanmasını sağlayacak ve en az girdi ile en fazla çıktıyı almasının kapılarını açacaktır.

Bu araştırma, üniversitelere eşsiz fırsatlar ve bilgiler sunuyor. Bir aday üniversite ve bölüm tercihini ne zaman yapıyor? Bu sorunun cevabı, tanıtım ve pazarlama etkinliklerinin ne zaman yoğunlaşması gerektiğini de cevabı aynı zamanda. Adayın tercihlerinde kimlere danıştığını ve kimlerden etkilendiğini bilmek de, aday dışında kimlere ve ne oranda tanıtım ve pazarlama yapılacağının bir işareti oluyor. Adayın tercihlerini yaparken hangi iletişim kanallarından yararlandığını bilen üniversiteler, doğru yerde doğru zamanda yer alarak kısıtlı bütçelerini etkin kullanabilme olanağına sahip oluyor.

Adayların bir üniversiteden ne beklediklerini bilmek, hem kısa vadede tanıtımda ve pazarlamada nelerin öne çıkarılması gerektiğini söylüyor üniversitelere, hem de orta ve uzun vadede, üniversitenin genel stratejisine de yöne veriyor.

Buna benzer, bilimsel ve güvenilir sonuçlarla üniversiteler kendilerini doğru adaylara, doğru mecralarda ve doğru yöntemlerle daha etkin anlatıyor.

Adaylar da kendilerine uygun mesajların yer aldığı kendi mecralarında gerek duydukları bilgilere daha hızlı daha etkin ve daha doğru ulaşmış oluyorlar. Bu da tercihlerinin daha sağlıklı olmasını sağlar ve tekrar tekrar sınavlara girmenin de önüne geçmiş oluyor.

 

 

ÖĞRENİM DURUMU

YGS-2012

YGS-2011

SAYI

%

SAYI

%

Lise Son

762.852

42,70

725.775

45,08

Mezun

558.651

31,27

497.964

30,93

Üniversite Öğrencisi

329.438

18,44

278.203

17,28

Üniversite Mezunu

83.253

4,66

63.594

3,95

Diğer

52.346

2,93

44.435

2,76

Puanı Hesaplanan Toplam Aday Sayısı

1.786.539

 

1.609.971