Eğitim Tercihi

HSBC’nin “Eğitimin Değeri: Hayat İçin Öğrenim” raporuna göre, Türkiye’de aileler çocuklarının üniversite masraflarına yardımcı olmak adına para biriktirmeleri gerektiğini düşünseler de, pek çoğu bunu hayata geçiremiyor.

HSBC Grubu’nun aralarında Türkiye’nin de yer aldığı 16 ülkeden, 5 bin 500 aile ile gerçekleştirdiği araştırma, ailelerin çocuklarının eğitim ve kariyer hayatlarına ilişkin planları hakkında çarpıcı bulgular ortaya koyuyor. Araştırmanın global verilerine göre; çocukları ana okulunda olan ailelerin %72’si çocuklarının üniversite masraflarını karşılamak için birikim yapmayı hedeflerken, çocukları üniversitede olan ailelerin sadece %53’ü eğitim masraflarını birikimlerinden karşılayabiliyor. Türkiye’de ise ailelerin yalnızca %25’i çocuklarının üniversite masraflarını karşılamada birikimlerinden faydalanıyor.

Mesleki eğitim Türkiye’de kariyer olarak kabul görmüyor

Lisans eğitimine erişim dünya genelinde artış gösterirken, ailelerin %79’u çocuklarının hedeflerini gerçekleştirmeleri için lisans ya da daha üst bir eğitimi bir gereklilik olarak görüyor. Türkiye’de ebeveynlerin %93’ü üniversite eğitiminin veya daha üst eğitimin zorunlu olduğuna inanırken, %64’ü de yüksek lisans veya üzerindeki bir eğitimin şart olduğunu düşünüyor.

Araştırmaya dahil edilen ülkelerin bir kısmında ise üniversite kadar mesleki eğitime de önem veriliyor. Kanada %38 ile mesleki eğitime en fazla önem veren ülke konumunda bulunurken, onu %33 ile Birleşik Krallık, %26 ile Avusturya ve Fransa gibi gelişmiş ülkeler izliyor. Türkiye’de ise bu oran sadece %1 düzeyinde bulunuyor.

Doktorluk favori, öğretmenlik ise talep görmeyen meslekler arasında

Ebeveynlerin onda dokuzunun aklında çocukları için belirlediği bir meslek olduğu görülüyor. Global ortalamada ebeveynler tarafından çocukları için en çok tercih edilen meslek olan doktorluğun Türkiye’den araştırmaya katılan ebeveynlerin de favorisi olduğu ortaya çıkıyor. Türkiye’de ailelerin çocuklarının meslek olarak seçmesini istediği ikinci alan mühendislik olurken, mühendisliği hukuk takip ediyor.

Rapor sonuçları, öğretmenliğin artık popüler mesleklerden biri olmadığını ortaya koyuyor. Global ortalamada ebeveynlerin sadece %5’i çocuklarının eğitim alanında çalışmasını isterken bu rakam Türkiye’de %7 olarak karşımıza çıkıyor.

Yurtdışı eğitimi için niyet var kaynak yok

Rapor, ailelerin %77’sinin iş piyasasında çocuklarına avantaj sağlaması açısından hem lisans hem de lisansüstü eğitim için yurtdışına göndermeyi düşündüğünü ortaya koyuyor. Çocuklarını lisans ya da yüksek lisans eğitimi için yurtdışına göndermeyi düşünen aileler sıralamasında Türkiye %83’lük oranla Hindistan’ın ardından ikinci sırada yer alıyor.

Aileler, her ne kadar çocuklarının yurtdışında eğitim görmeleri konusunda istekli olsa da, uluslararası üniversitelerin maliyeti karşılarına bir engel olarak çıkıyor. Türkiye, %59’luk oran ile ebeveynlerin uluslararası üniversitelerin maliyetini engel olarak gördüğü ülkeler arasında ilk sırada yer alırken, global ortalamada çocuklarının yurtdışında eğitim görmelerini istediklerini fakat oluşacak maliyetleri karşılayamayacaklarını belirten ebeveynlerin oranı ise %34 düzeyinde.

Üniversiteler paranın karşılığını veriyor mu?

Ebeveynlerin büyük bir bölümü çocuklarının üniversite eğitimi alacağını düşünmesine karşın, üniversitenin yatırım anlamında iyi bir getiri sağlayıp sağlayamayacağı konusunda endişe duyuyor. Dünya genelindeki ailelerin %42’si üniversite eğitiminin paranın karşılığını vermekte yeterli olmadığını düşünürken, Türkiye’de bu oran %61. Bu görüşe sahip ebeveynlerin yarısından fazlası üniversite eğitiminin gerçek dünya ile uyumlu yetenekler kazandırmadığını düşünürken, %35’i öğrencilerin kariyer beklentilerini geliştirmelerinde yeterli olmadığını ifade ediyor.

Eğitim için birikim plandan öteye gitmiyor

Ebeveynler çocuklarının üniversite masraflarına yardımcı olmak adına para biriktirmeleri gerektiğini düşünseler de, pek çoğu bunu hayata geçirmiyor. Türkiye’de çocukları okul öncesi eğitim alan ebeveynlerin %54’ü yaptıkları birikimlerle çocuklarının üniversite masraflarını karşılayabileceklerini düşünürken, %22’si tamamen günlük kazançlarına güveniyor. Ancak, çocukları hâlihazırda üniversitede okuyan ebeveynlerin yalnızca %25’i birikimlerini kullanıyor ya da kullanmayı planlıyor, %46 ise tamamen günlük gelire güveniyor ya da güvenmeyi planlıyor. Çocuklarının üniversite eğitimi için birikim yapmaya başlamamış olan ebeveynlerin %43’ü günlük ödemeler sebebiyle geriye birikim yapmak için yeterli para kalmadığını söylerken, %26’sı bunu hiç düşünmediğini belirtiyor.

Üniversite masrafları için formül büyükanne ve büyükbaba

Birikim yapma ve günlük kazançla üniversite giderlerinin karşılanmasının zorluğu ebeveynleri üniversite masraflarını karşılamak için borç almaya yönlendiriyor. Türkiye’de çocukları okul öncesi eğitim alan ve çocuklarının üniversite eğitimi almasını planlayan ebeveynlerin %34’ü bankadan kredi almayı düşünürken, benzer bir oranla, çocukları üniversitede okuyan ebeveynlerin %36’sı kredi almış ya da almayı düşünüyor. Çocuklarının üniversite eğitimi için kredi almayı planlayan ya da halihazırda kredi almış olan ebeveynler çocukları üniversite eğitimini tamamladıktan sonra ortalama 4,2 yıl boyunca geri ödeme yapacaklarını düşünüyor.

Araştırmaya Türkiye’den katılan ailelerin %31’i çocuklarının üniversite masraflarını aile büyükleri ile paylaştıklarını ya da paylaşmayı umduklarını ifade ediyorlar. Türkiye bu konuda Çin’in ardından ikinci sırada yer alıyor.

Çocuğunuzun eğitimi için birikim yapmaya erken başlayın

Rapora göre, ailelerin %93’ü çocuklarının hedeflerine ulaşmaları için lisans derecesi veya daha yüksek bir eğitim almaları gerektiğini düşünüyor. Ancak, erken dönemde planlama ve birikim yapmaya başlanmaması, yüksek maliyetleri beraberinde getirebilecek durumlarda ebeveynlerin borçlanmasına neden olabiliyor. Ebeveynlerin ekstra maliyetler konusunda hazırlıklı olmasının önemine işaret edilen raporda, özellikle özel dersler veya okul süresinin öngörülenden uzun olması gibi ihtimallerin göz önünde bulundurulmasının masrafları karşılamada yardımcı olacağı vurgulanıyor. Erken dönemde birikim yapmaya başlanması söz konusu maliyetlerin karşılanmasının yanı sıra, borçlanma durumunda geri ödeme sürecinin hızlandırılmasına da katkı sağlıyor.