Eğitim Tercihi

İlköğretim çağından iş hayatına atılıncaya kadarki uzun ve zorlu süreçte temel eğitime önemli bir destek sunan dershaneler, son yıllarda sınav sistemlerinde süre gelen değişiklikler ve ekonomik krizin de etkisiyle kan kaybediyor.
Türkiye’de 2009-2010 döneminde 4193 olan dershanelerin sayısı, Mayıs 2011 itibariyle 4055’e geriledi. 2010-2011 döneminde 50 bini aşkın öğretmeni istihdam ederek, 1.2 milyon öğrenciye eğitim veren dershanelerin en fazla yoğunlaştığı il ise İstanbul. İllere göre dershane sayısında İstanbul 689 adetle ilk sıraya yerleşirken, listenin en sonunda ise sadece 2 dershanenin bulunduğu Ardahan ve Bayburt geliyor.

NEREDEN NEREYE?

Okul sisteminin varlığına karşın insanların daha çok öğrenme isteği duyması okul sistemi dışında ücretle ders alma yani ‘özel ders’ ihtiyacını ortaya çıkarttı. Özellikle bazı sanat dallarında (müzik, resim gibi) eskiden beri tanınmış isimlerden özel ders almak bir ayrıcalık olarak görüldü. Bu olgu farklı öğrenme alanlarına da yayılarak günümüzde de devam etti. Ücretle ders alma ihtiyacı giderek kurumsallaşarak, Türkiye’deki adıyla ‘Özel Öğretim Kurumları’ doğdu.
İlk dershaneler fen (fizik, kimya, matematik ve biyoloji), dil ve sanat öğretimi üzerine yoğunlaştı. Bugün de bu üç alan (fen, matematik, dil) özel dershaneler için çok önemli. Bu alanlarda öğrenim özel çabalar istiyor ve o gün olduğu gibi bugün de okullarımızda bu alanların eğitim öğretiminde beklenen başarı elde edilemiyor.

DERSHANECİLİK SEKTÖRÜNÜN DÖNÜM NOKTALARI

Özel dershanelerle ilgili en kapsamlı yasal düzenleme, 08.06 sildentadal.com.1965 tarihli 625 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’yla yapıldı; bu yasa diğer özel öğretim kurumlarıyla birlikte özel dershaneleri de tamamıyla mevzuat içine alarak özel dershanelerin bugünkü statülerine kavuşmalarının önünü açtı.
Özel dershaneler için başka bir dönüm noktası da 12 Eylül dönemidir. 1982 yılında Türkiye genelinde 174 özel dershane varken dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Sağlam özel dershanelerin kapatılmasını istedi, kapatmayla ilgili bir yasa tasarısı o zamanki mecliste (Danışma Meclisi) gündeme getirilmiş, konu mecliste uzun uzun tartışıldı ve kapatmanın yanlış olacağı sonucuna varılarak yasa tasarısı reddedildi. Ancak Milli Güvenlik Kurulu (MGK), bu kararı veto edip, 625 sayılı yasanın bazı maddelerini değiştirerek 16 Haziran 1983 tarih ve 2843 sayılı yasayı kabul etti. Bu yasanın yürürlüğe giriş tarihinden bir yıl sonra, 31 Temmuz 1984 tarihinden itibaren özel dershanelerin kapatılmasına karar verdi.
1983 yılında yapılan seçimler sonucunda iktidara gelen Özal hükümeti, 11 Temmuz 1984 tarih (kapanmaya 20 gün kala) ve 3035 yasa ile kapatma hükmünü iptal etti. 3035 sayılı yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, yasa hükümleri gereğince özel dershanelerle ilgili olarak pek çok yönetmelik, yönerge ve genelge yayınlandı, özel dershaneler Türk Milli Eğitim Sistemi içinde gerçek yerini almaya başladı.

TÜRKİYE’DE KAÇ DERSHANE VAR?

Türkiye’de özellikle 2002-2003 sonrasında dershane sayısında önemli bir artış yaşandı. Buna ilişkin olarak ilköğretimin 8 yıla çıkması, okullaşma oranlarındaki artış, dershane açmanın kolaylaştırılması ve dershanelere olan talep artışı gibi pek çok neden sayılabilir.
Eğitim ve sınav sistemlerinde yapılan değişiklikler ve belirsizlikler, orta ve yükseköğretimde kontenjan artışları, rekabet koşullarındaki kimi olumsuzluklar gibi nedenlerle sektördeki büyüme hızı durdu; ekonomik krizin de etkisiyle 2009’da başlayan nicel azalma 2010 ve 2011’de de sürdü. 2008-2009‘da 4262 olan dershane sayısı, 2009-2010’da 4193’e, 2011 Mayıs verilerine göre de 4055’e düştü.

İLLERE GÖRE DERSHANE SAYILARI
İL ADI    DERSHANE SAYISI
İSTANBUL    689
ANKARA    448
İZMİR    225
BURSA    143
ADANA    133
MERSİN    127
ANTALYA    123
KONYA    94
HATAY    83
KOCAELİ    82
BALIKESİR    80
DENİZLİ    79
MANİSA    78
AYDIN    73
SAMSUN    69
KAYSERİ    66
MUĞLA    54
Ş.URFA    53
TRABZON    52
SAKARYA    47
DİYARBAKIR    46
ESKİŞEHİR    46
TEKİRDAĞ    46
GAZİANTEP    44
K.MARAŞ    44
MALATYA    43
ORDU    37
ZONGULDAK 36
ÇANAKKALE    35
SİVAS    35
AFYONKARAHİSAR    34
ISPARTA    34
OSMANİYE    33
MARDİN    32
ÇORUM    31
ELAZIĞ    30
ADIYAMAN    29
ERZURUM    29
KÜTAHYA    28
UŞAK    26
GİRESUN    25
EDİRNE    24
AMASYA    23
KIRKLARELİ    23
BURDUR    21
TOKAT    21
YOZGAT    21
VAN    20
BATMAN    18
BOLU    17
KIRIKKALE    17
RİZE    17
KARABÜK    16
ARTVİN    15
KASTAMONU    15
MUŞ    15
HAKKARİ    14
KIRŞEHİR    14
NEVŞEHİR    14
BİTLİS    13
ŞIRNAK    13
AKSARAY    12
ERZİNCAN    12
NİĞDE    12
AĞRI    11
BİLECİK    11
KARAMAN    11
YALOVA    11
DÜZCE    10
SİNOP    10
KARS    9
SİİRT    9
BARTIN    8
ÇANKIRI    7
BİNGÖL    6
IĞDIR    6
TUNCELİ    6
GÜMÜŞHANE    4
KİLİS    4
ARDAHAN    2
BAYBURT    2