---

---

Ürünleri ile yeni teknolojileri tüketicilere sunan iki şirkete ilişkin haberler sizin de dikkatinizi çekmiştir.

Bunlardan biri "Apple" şirketinin borsa değerinin 600 milyar doları geçtiği haberiydi.

Diğeri ise "Sony" şirketinin 6.4 milyar dolarlık zarar ile iflasın eşiğinde olduğunu duyuran haberdi. Buna göre Sony'nin dört yıllık toplam zararı 11.3 milyar dolara ulaşmış oluyordu.

Bu iki haberi şahıslar düzeyinde değerlendirdiğinizde Apple'in kurucusu Amerikalı Steve Jobs'un (1955-2011), Sony'nin kurucusu Japon Akio Morita'yı (1921-99) yendiğini de söyleyebilirsiniz.

Ama daha derinine inerseniz, kazanmanın zamana uyum göstermeye bağlı olduğunu görürsünüz.

Akio Morita ve Sony'si de, 1950'lerden başlayarak, yaşamımızı etkileyen aygıtlar üretmişlerdi.

Transistör olayı

İlk transistörlü cep radyolarını hatırlayın. Müziği beraberimizde taşımayı mümkün kılan Walkmen'i, transistörlü televizyonu, Diskman'i, Trinitron televizyonları hatırlayın.

O dönemde globalleşmeyi tanımlayanlar "Dünyada her evde Sony marka televizyonlar ve bu televizyonların ekranlarında da Amerikan dizileri olacak" derlerdi.

Akio Morita'yı Davos'ta tanımıştım. Otobiyografisinde de (Made İn Japan) yazacaklarını bizlere anlatmıştı.

2'nci Dünya Savaşı'nda silah arkadaşı olan Masaru İbuka ile 1946'da şirketlerini kuruyorlar. Bir Amerikan teknoloji dergisinde işitme özürlüler için yapılan bir aygıtta, yeni bir buluş olan "Transistör"ün kullanıldığını okuyorlar.

Müziğin bireyselleşmesi

Bu transistörü radyo yapımında kullanınca, radyo cebe girecek kadar küçülüyor.

Bir yöneticisinin omzundaki koca portatif teypli radyodan sürekli klasik müzik dinlediğini gören Morita, "Walkman"i yapmayı düşünüyor.

Filmleri kaydeden Beta formatlı video cihazları da Sony'nin dünya pazarlarında fırtınalar estiren ürünlerinden biriydi.

Akio Morita bir beyin kanaması ertesinde 1994'te Sony'nin yönetimini bıraktı.

O yıllar dijital teknolojinin cep telefonlarına girdiği, internet ile telefon evliliğinin "Bilişim çağı"nı başlattığı dönemdi.

Ve global rekabet amansız biçimde gelişiyordu.

Apple olayı

Mesela Güney Koreli Samsung Sony'nin her ürününün daha gelişmişini üretiyor, Finlandiyalı Nokia GSM telefonlar alanında yeni buluşlarla ön plana çıkıyordu.

Steve Jobs, 1985'ten başlayarak Macintosh'la açtığı yolu iMac, iPod, iPhone, iPad'le devam ettirdi.

Artık Sony'nin ürünleri (PlayStation dışında) pazarın birincileri olmaktan çıkmıştı. Buna karşı Apple ürünleri her alanda birinciydiler.

Eğer olayı bireyler düzeyinde alırsak Akio Morita dijital çağın bir öncüsüydü.

Steve Jobs ise bayrağı daha ileri noktalara taşıyan bir yeni liderdi.

Ama şirketler düzeyinde Apple'ın Sony'yi yendiğini söyleyebiliriz.
Mehmet Barlas (sabah)