Eğitim Tercihi

Hürriyet Yazarı Mehmet Y.Yılmaz’ın bugünkü yazısı.

Milli Eğitim Bakanlığı, Türk akademisyenler tarafından geliştirilecek “Türk Zekâ Testi” çalışmalarına başlamış. Yaşar Özay’ın konuyla ilgili haberini Sabah’ta okudum.

Yararlı bir çalışma olduğuna kuşku yok. Milli Eğitim Bakanlığı yetkilisinin “Türk Zekâ Testi en gelişmiş sistem olacaktır” sözündeki iddiayı da sevdim. Yola böyle çıkar ve bilimin gösterdiği çizgiden ayrılmazsanız başarılı olursunuz, buna kuşkum yok.

Bugüne kadar Türkiye’de uygulanan zekâ testleri batılı ülkelerde geliştirilmiş testlerdir. İnsanların ait oldukları etnik gruplara göre farklı farklı zekâlara sahip olabileceklerini düşünmek elbette ırkçılıktır. Ama kuşkusuz ki insanın zihinsel gelişiminin gerçekleştiği ortamın ve o ortamdaki diğer aktörler ile kurduğu ilişki biçiminin farklı sonuçlar yaratabileceğini kabul etmekte de bir sakınca yok. Ama bu işten korkmamı gerektirecek bazı “zekâ” özelliklerimizin olduğu da bir başka gerçek.

Çünkü “zekâ”, kişinin zihinsel becerileri ve bilgi dağarcığını öğrenmek, problem çözmek ya da toplumda değer gören sonuçlara ulaşmak için kullanabilmesi olarak tanımlanıyor.

Bizim bazı problemleri çözerek toplumda değer kazanan sonuçlara ulaşmakla ilgili bazı sorunlarımız var diye düşünüyorum. Mesela, tıkanan trafikte emniyet şeridini kullanarak yolu kısaltmak bir zekâ göstergesiyse, bunu ölçecek test başka yerlerde doğru sonuç vermez.

Ya da kontrolsüz kavşaklarda otomobilinin çizilip, zarar görmesinden en az korkanın, kavşaktan en önce geçebileceğine ilişkin bir “zekâ” göstergesi de başka yerlerde “aptallık” göstergesi olabilir.

Delinen otomobil radyatörünü çiklet ile tamir etmek, yangın merdivenlerine açılan kapıları hırsız girmesin diye kilitli tutmak, insanların toplu olarak yaşadıkları binalarda kapıları içeri doğru açmak gibi bize özel başka “zekâ” göstergelerimiz de öyle.

Ama yine de oyunbozanlık taraftarı değilim. Dilerim ki bize özgü “zekâ” testi çalışmaları, evrensel doğruları görmezden gelerek sürdürülmesin.

(Mehmet Y. Yılmaz-hürriyet)