---

---

Ders kitaplarında torpil dönemi bitiyor, artık online incelenecek. İncelemeyi yapanları STK’lardan gözlemciler denetleyecek. Kitapları inceleyenler etik sözleşmesi imzalayacak.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın beyni olarak nitelendirilen ve yıllardır bir kapalı kutu olan Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nda beklenen değişiklikler yapıldı. Hem kurulun yönetmeliği, hem de ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği önceki gece Resmi Gazete’de yayınlandı. Buna göre Kanun Hükmünde Kararname ile kurul üyelerinin sayısı 15’den 10’a düşürüldü. Artık ders kitapları elektronik ortamda incelenecek, incelemeyi yapan heyet de liyakata göre belirlenecek. Hatta oluşturulan inceleme havuzundaki her öğretmen ya da akademisyen sivil toplum kuruluşları tarafından tarafsızlığı izlemek üzere gözlemci bulundurabilecek.

Yıllarca süren ders kitapları incelemesi artık sona eriyor. Yeni yönetmelikte kitap başvuruları Ocak ve Temmuz aylarında yapılacak ve tüm inceleme ve değerlendirme işlemleri başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde tamamlanacak. Yeni sistemde hız, esneklik, adalet ve hesap verebilirlik hedefleniyor.

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’na göre yeni yönetmelikler oluşturulan inceleme ve değerlendirme sisteminin temel amacı tüm öğrencilerin dünya standartlarında ders kitaplarına ve öğretim materyallerine sahip olmasını sağlamak. Yeni düzenleme ile inceleme ve değerlendirme süreci daha şeffaf, tarafsız, katılımcı, her türlü ihmal ve istismar olasılığını ortadan kaldırıyor.

Ders kitapları incelemesi artık elektronik ortamda yapılacak

Yönetmelik ile ders kitaplarının incelenmesi ve değerlendirilmesi ile ilgili tüm işlemler elektronik ortamda yapılacak. Yayınevleri başvurularını elektronik ortamda yapacaklar. Ayrıca inceleme ve değerlendirme ile ilgili sürecin neredeyse tamamı elektronik ortamda gerçekleşecek. Böylece süreçte inceleme ve değerlendirme için Türkiye’nin dört bir yanından öğretmen, uzman ve akademisyenlerin inceleme ve değerlendirme sürecine katılmaları sağlanacak.

İnceleme havuzu oluşturulacak

Ders kitaplarının incelenmesinde kronik hale gelmiş bir sorun olan inceleme kriterleri sadeleştirildi. Yüzlerce maddeden oluşan kitap inceleme kriterlerinin neden olduğu; kitapların özgünlüğünü ve yazarların ustalığını ortadan kaldıran mekanikleşmeye son verecek. Bundan sonra ders kitabı yazmak daha çok profesyonellik gerektirecek. Yönetmeliğe göre uzmanlığı esas alan bir panel değerlendirme modeli uygulanacak. Modelin işleyişinde öncelikle bir panelist inceleme ve değerlendirme veri tabanı oluşturulacak. Bu veri tabanına öğretmenler kıdem, yüksek lisans ve doktora yapmış olmak gibi ölçütler dikkate alınarak kayıt yaptıracaklar.  Veri tabanına öğretmenler yanında çeşitli alanlarda akademik kariyer yapanlar ve uzmanlar da online olarak kayıt olabilecek. Sisteme kayıt yaptıranlar eğitime alınarak öğretmenler, akademisyenler ve uzmanlardan oluşan bir havuz oluşturulacak.

Tarafsızlıkları gözlemlenecek

Kitaplar ve eğitim araçları bilgisayar üzerinden kura yoluyla atanacak en az altı en çok sekiz üyeden oluşan paneller tarafından incelenecek. Panel üyeleri öğretmenler, akademisyenler ve uzmanlardan oluşan havuzdan kura yoluyla belirlenecek ve eğitim yayınları ile ilgili sivil toplum kuruluşları panelistlerin görevlendirilmesi sürecinin tarafsızlığını izlemek üzere gözlemci bulunduracaklar. Yönetmeliğe göre bu sistemde her bir kitap inceleme için ayır bir panel oluşturulacak. Panel üyelerinin belirlenmesine hiç kimse müdahale edemeyecek. Panel üyeleri inceleme ve değerlendirmelerini online olarak yapacaklar. Ancak tüm panel üyeleri belirli bir tarihte panel toplantısında bir araya gelecekler ve raporlarının tartışarak, ortak bir panel raporu düzenleyeceklerdir. Panel raporlarına dayalı olarak son karar kurul tarafından verilecek.

Yönetmelikte, kitapları inceleyenlerin, kitapları yazanlar kadar bilimsel yeterliğe sahip olmaları önkoşul. Kitapları ve öğretim materyallerini inceleyecek panel üyelerinin uzmanlık alanlarında kariyeri olan, aynı zamanda bu değerlendirmeyi öğretmenlerle birlikte yapmalarını sağlayacak bir sistem tasarlandı. Böylece ders kitaplarının uygulanabilirliği ve öğrenci seviyesine uygunluğunun sağlanması yanında bilimsel olarak da niteliğinin yüksek olması amaçlandı.

Etik kurallara uyacaklarına dair sözleşme imzalayacaklar

Yönetmelikte değerlendirme yapanların hesap verebilirliği ve etik kurallara uymasını sağlayacak düzenlemeler de var. Panel üyeleri çıkar çatışması olmadığına ve etik kurallara uyacaklarına dair bir sözleşme imzalayacaklar. Ayrıca bireysel raporlarda ve panel raporlarında olumlu ya da olumsuz tüm değerlendirmelerin gerekçeleri açıkça yazılacak. Hiç kimse “bana göre böyle” gibi bir gerekçe ile bir değerlendirme yapamayacak.

Yeni hizmet standartları

Yönetmelikte Talim ve Terbiye Kurulu kendine bağlayan hizmet standartları getiriyor. İşte ders kitaplarındaki yeni süreçteki değerlendirme esasları

* Esnek

* Hızlı ve etkili

* Teknik ayrıntılar yerine, içerik ve tasarıma odaklı bir değerlendirme

* Şeffaf ve adil

* Değerlendiricilerin yeterliklerini ve hesap verebilirliklerini esas alan bir değerlendirme

Kitaplar incelenirken şunlara dikkat edilecek

* Anayasa ve kanunlara uygunluk,

* Bilimsel olarak yeterli olma ve doğruluk,

* Programın kazanımlarını gerçekleştirme yeterliği,

* Görsel tasarımın ve içerik tasarımının öğrenmeyi destekleyecek nitelikte olması ve öğrencilerin gelişim özelliklerine uygunluğu

Talim ve Terbiye Kurulunda oluşturulan Grup Başkanlıkları

* Eğitim Sistemleri ve Politikaları Grup Başkanlığı

* İzleme ve Değerlendirme Grup Başkanlığı

* Öğretim Programları ve İçerik Yenileme Grup Başkanlığı

* Ders Kitapları ve Öğretim Materyalleri Grup Başkanlığı

* Okuma Kültürü ve Kütüphaneler Grup Başkanlığı

* Kurul ve Şura İşleri Grup Başkanlığı

* İdarî ve Malî İşler Grup Başkanlığı

(hürriyeteğitim)