banner

Türkiye’de Dershaneler Gerçeği




“Ne Senle Ne de Sensiz” Türkiye’de Dershaneler Gerçeği

Eğitim gündemimizi bir kez daha dershaneler oluşturuyor. Kapansın mı kapanmasın mı tartışmaları yapıyoruz bir kez daha.

Verdiği hizmet ve hitap ettiği öğrenci kitlesi açısından çok sayıda türde dershane olmakla beraber tartışmaya konu olan ve en yaygın olan iki tür dershane var. Lise giriş sınavları olan Seviye Belirleme Sınavlarına (SBS) yönelik ortaokul 6-7 ve 8. sınıf öğrencilerine hazırlık eğitimi veren ve lise 10-11 ve 12. sınıf öğrencileri için üniversite giriş sınavları olan Yüksek Öğretime Geçiş Sınavı (YGS) ile Lisans Yerleştirme Sınavlarına (LYS) hazırlık eğitimi veren dershaneler en yaygın olanı.

SBS ve YGS/LYS hazırlığı yapan dershaneler eğitsel ve mali açıdan da ikiye ayrılıyor. Eğitsel ve idari anlamda Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB) onaylanan ve denetlenen, mali olarak da Maliye Bakanlığına bağlı olarak kayıt altında olup SGK-KDV-Kurumlar Gelir gibi vergilerini veren yasal kurumlar birincisi. Diğeri ise MEB’e başvurmadan, onaylatmadan ve denetime açmadan açılan ve kayıt dışı olarak vergi vermeyen yasa dışı dershaneler, etüt merkezleri, eğitim danışmanlık ofisleri ve özel ders büroları var.

İlk grupta yaklaşık 4000 dershanede 1 milyona yakın öğrenci sınavlara hazırlık eğitimi alıyor. İkinci grubun da 2000 civarında olduğu 500 bine yakın da öğrencinin devam ettiği öngörülüyor.

Gündemdeki kapansın mı kapanmasın mı sorusunun yanıtı ise bir çırpıda verilecek kadar net değil.

Öncelikle konuyu ve sorunu doğru tanımlamak gerekiyor.

Dershaneler, eğitimin olmazsa olmaz kurumları değil bir ihtiyaçtan doğmuş okul dışı ek kurumlardır.

Dershanelerin oluşma ve varlık nedeni, lise girişinde ve üniversite yerleşiminde yaşanan rekabet ve yarıştır.

Ortaokulu bitiren her öğrenci daha “iyi” bir liseye gitmek için, liseyi bitiren her öğrenci de bir üniversiteye ya da “daha iyi” bir üniversiteye gidebilmek için savaş veriyor. SBS ortaokul 8. sınıf, YGS lise 9. sınıf LYS’ler de lise 10-11-12. sınıf konularını içermesine ve sorular okullarda öğretilen konulardan oluşuyor olmasına karşın, öğrencileri akran rakiplerine karşı üstünlük sağlayabilmek adına ek çalışma ve hazırlık arayışlarına itiyor.

Bu arayış çeşitli biçimlerde sürse de en yaygın olanı, hafta içi okul sonrası ve hafta sonları tek işi bu sınavlara hazırlık olan ve işlerini de çok iyi yapan dershanelere gitmek biçiminde cevap buluyor.

Eğer Türkiye liselere ve üniversitelere girişte uygulanan merkezi yerleştirme sınavları ve merkezi yerleştirmeleri kaldırabilirse ya da kitlesel durumdan uçta bir pozisyona getirebilirse, herhangi bir yasaya ya da talimata gerek kalmadan tümüyle olmasa da büyük oranda (%85 ve üstü) dershaneler, ihtiyaç kalmayacağı için kapanmak ya da başka eğitsel kulvarlara dönüşmek durumunda kalacaktır.

Sorulması gereken bir soru belki de en önemli soru, dershanelerin eğitime yaşama öğrencilere velilere ve tüm topluma bir zararının olup olmadığı ya da bir yararı var mıdır sorularıdır.

Dershanelerin, öğrencilere okullarda pek de öğretilmeyen çoktan seçmeli soruları çözme becerisi kazandırdığı, kısmen de olsa yan etki olarak da olsa zaman yönetimi becerisi de kazandırdığı, sosyalleşmeye olanak sağladığı ve orta ve alt gelir grubunun okul eksikliğini kısmen giderme şansı verdiği bir gerçek.

Ancak dershanelerin, amaçları ve niyetleri bu olmasa da, temel nedeni sınavlara etkin hazırlık, hatta sınavların bizatihi kendisi de olsa, bu yararlarının çok üstünde hem öğrencilere velilere ve tüm kamuoyuna hem de okullara genel olarak eğitime verdiği zararlar da var:

  • §Okul sonrası ödevlerini yapmaları, kendilerine zaman ayırması ve dinlenmesi gereken öğrencilerin okullar başlamadan 1 ay yaz, okullar açılınca da hafta içi 8 saat dersin üzerine ve hafta sonu hem cumartesi hem pazar ders alıyor olmaları, yorgun ve yılgın öğrenciler yaratıyor. Öğrencilerin bireysel gelişimleri önemli ölçüde engellenmiş oluyor.
  • §Sınavlara hazırlık yapan öğrenciler, kendi açılarından haklı ve rasyonel olarak, ya tümüyle ya da sınavdan soru çıkmayan bazı dersleri (yabancı dil-müzik-resim-felsefe-spor vb.) ve etkinlikleri dikkate almayarak kısmen okullarını yok sayıyorlar. Bu da o sınıflarda alınması gereken temel kazanımların eksik kalmasına neden oluyor. Okullar ve öğretmenlerle, öğrenciler sık sık karşı karşıya geliyor ve temelde okula olan istek konusunda da olumsuz bir davranış pekişmiş oluyor.
  • §Bir sorunun ancak ek doğrusu vardır, kısa yoldan çözmek, ezberleyerek ve tüyolarla sonuca ulaşmak gibi, kısa erimde anlık hedeflere ulaştıran ancak uzun erimde analitik düşünceye ket vuran bir düşünme biçimi yerleşiyor.
  • §Veliler için ek ekonomik maliyet getiriyor. 5 ile 50 bin TL arasında değişen bir ek külfet söz konusu veliler için.
  • §Okullarda ve kamuoyunda sınav baskısını “fetiş” düzeylerde hissettirerek, okul misyonlarının yerine getirilmesine ket vuruluyor.

Sonuç olarak sorulması gereken temel sorun, bu olumsuzlukları ortadan kaldırabilmek için gerekli olan “merkezi giriş sınavları ve merkezi yerleştirmelerin kaldırılması” mümkün müdür sorusudur.

SBS ve YGS/LYS’yi ayrı ele almak da yarar var.

SBS’de tüm ortaokul 8. Sınıf toplam 1.100.000 öğrenci var. Sınavsız öğrenci alan Genel Liseler ve Genel Meslek Liseleri (500 bin kontenjan - % 60) dışında 6893 lisede 467.765 kontenjana merkezi sınav sonucu merkezi yerleştirme yapılıyor.

LİSE TÜRLERİ 

OKUL

KONTENJAN

Fen Liseleri

144

12.480

Sosyal Bilimler Liseleri

32

2.522

Anadolu Liseleri

1.657

226.780

Anadolu Teknik-Meslek

3.953

139.963

Anadolu Öğretmen

299

29.880

Anadolu İmam-Hatip

450

41.638

Özel Fen

151

3.426

Özel Anadolu-Anadolu Meslek-Sosyal Bilimler

207

11.076

Toplam

6893

467765

Bir de bunun dışında sadece SBS Ham puanı ile öğrenci alan özel yabancı ve Türk liseleri var. 150’ye yakın lisede kontenjan 5 bine yakın.

Sınav sürecine dahil kontenjan 500 bine yakın görünmekle beraber SBS’de gerçek yarışın yapıldığı lise sayısı 100’ü kontenjanı da 100 bini geçmiyor. Aslında SBS’de merkezi sınav “de facto” kalkmış durumda, gerekli olan MEB’in ve kamuoyunun bunu “de jure” olarak da yazılı olarak yasa olarak da oluşturmasın ve duyurmasıdır.

Zaten şu anda konuşulan da o. 2014 yılında tüm liseler “Anadolu” olacak ve merkezi sınavla öğrenci almak kaldırılacak. Her öğrenci e-okul sistemi ile adresine en yakın liseye yerleştirilecek. Ancak yarışılan 100 lisenin (Galatasaray, İstanbul Erkek, Kabataş, Ankara Atatürk, Bornova Anadolu Atatürk Fen, Robert vb.) nasıl öğrenci alacağı henüz net değil.

Ülkemizin bu tür lokomotif liselere de ihtiyacı var. Bunların genel içine alınmamasında yarar var. Ancak sınavla da alınsa bu yarış 100 bin öğrenciyi geçmeyecektir. Bu da 1 milyon dershane ihtiyacını hiç değilse SBS’de %90 azaltarak 100 bine indirecektir.

YGS/LYS’de sınava sınavlara giren 1 milyon 800 bin öğrenciden 800-900 bini lisans programı tercih hakkı kazanıyor. Girilebilecek kontenjanlar da artık tam tersine aday sayısından eksik değil fazla; 950bin.

Program Türü

2012

Kontenjan

%

Lisans

547.194

58,36

Ön Lisans

366.181

39,05

Özel Yetenek

24.301

2,59

Toplam

937.676

 

YGS/LYS’de üniversite giriş sınavı yarışları ve merkezi yerleştirme, 103 devlet, 77 vakıf 180 üniversite arasındaki nitelik farkları ortadan kaldırılmadan tümüyle kaldırılamaz.

Ancak yapılabilecek iyileştirme noktaları var.

  • §Vakıf üniversiteleri (80) kontenjanları (100-150 bin) merkezi sınav ve yerleştirme dışına alınır. Genel olarak vakıf üniversiteleri zaten arz-talep dengesinde kontenjanlarının ancak %60’ını doldurabiliyor. Bir kısmı dışında bir yarıştan söz etmek zaten söz konusu değil.
  • §Belli başlı (15-20 öngörülüyor) devlet üniversitesi dışındaki 80’e yakın üniversite için de ciddi bir yarış söz konusu değil.
  • §Bazı bölümlerin (tıp-hukuk vb) çok talep almasına karşın birçok bölüm devlet ya da vakıf çok da talep edilmiyor ve boş kalıyor.
  • §Devlet ve vakıf üniversitelerinden %10-15’i için ya kendi ya da yine merkezi yerleştirme sınavı yapılır, geri kalan için başvuru ön kayıt ve kayıt esası ile öğrenci alınır.
  • §Bazı üniversiteler için yapılacak sınavlar da tek bir yıl tek bir kez yerine 9. Sınıfın sonundan itibaren yılda 2-3 kez uygulanır. Her adayın 9-10 kez sınavı alam ve en yüksek olanı skorunu saydırma hakkı olur.

Tüm bunlar tümüyle kapatmasa da dershanelere olan ihtiyacı %85 oranında azaltır ve makul düzeye çekmiş olur.

Oktay Aydın

Psikolojik Danışman

eğitimtercihi

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.


Oktay Aydın - TÜRKPDR Yön.Kur.Üy.

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Önceki Sonraki

Liseliler para ve makam peşinde!

İstanbul’da liselere devam eden öğrencilerin katıl...

Üniversite Adaylarının Seçimi

İstanbul’da özel liselere devam eden öğrencilerle ...

Liseden mesleğe acil eylem planı

Ülkemizde, kimin hangi üniversiteye gireceğinden, ...

Yeni YÖK Ne Kadar Yeni, Ne Kadar Özgürlü…

Yükseköğretim Kurulu (YÖK),  2012 sonuna dek ...

2014-2018 / 10. Kalkınma Planı Çalışmala…

Kalkınma Bakanlığı 2014 -2018 / 10. Kalkınma Pla...

2012 ÖSYS Ek Yerleştirme Sonuçları

ÖSYM, 2012-ÖSYS Ek Yerleştirme sonuçlarını açıklad...

Vakıf Üniversitelerinde 2012-YGS/LYS %30…

Oktay Aydın Uzman Psikolojik Danışman Türk PDR-D...

Yeni YÖK Yasası üzerine

Yükseköğretim Kurulu (YÖK), 2013 yılında yasalaşma...

Üniversiteye başlayacaklar için yeni bir…

Sevgili Genç Yeni Üniversiteli Arkadaşlarım, Terc...

2012 Üniversitelerin Yerleşme Kayıt Sayı…

2012 yılı üniversitelere girişte ilk yerleştirme v...

2012-ÖSYS Ek Yerleştirme

2012 ÖSYS Ek Yerleştirmede,  lisans, ön lisan...

Ek Yerleştirmede Sıkça Sorulan Sorular V…

2012-Ösys Ek Yerleştirme Sıkça Sorulan Sorular Ve ...

Dershaneler ve Şehir Efsaneleri

  Dershaneler ve Şehir Efsaneleri  Ü...

Türkiye’de Dershaneler Gerçeği

“Ne Senle Ne de Sensiz” Türkiye’de Dershaneler Ger...

YGS/LYS-2011 Kayıtları Nasıl Gerçekle…

  YGS/LYS-2011 Kayıtları Nasıl Gerçekleşmişt...

DGS 2012 Tercihler

DGS-2012 Lisans yükseköğretim programı tercihleri,...

Vakıf Üniversiteleri Tercih ve Yerleşme …

  Vakıf Üniversiteleri 2012 / 2011 Tercih ve...

YGS/LYS-2012 Yerleştirme Sonuçları Nasıl…

  YGS/LYS-2012 Yerleştirme Sonuçlarını Nasıl...

Yükseköğrenime Geçişte Sorunlar ve Çözüm…

Yükseköğrenime Geçişte Sorunlar ve Çözüm Önerileri...

Vakıf Üniversiteleri Tercih ve Yerleşme …

    Vakıf Üniversiteleri 2011 / 2010 T...

Vakıf Üniversiteleri 2012 Kontenjanları

   Vakıf Üniversiteleri 2012 Kontenjanl...

SBS’de Ham Puan Başarı Sırası Krizi

Türkiye’de Anadolu, Fen, Sosyal Bilimler, Anadolu ...

Okul: Misyon-Vizyon

Nedir okul? Herkes gitmek zorunda mı? Gitmezse ne ...

LYS, YGS Puanları Nasıl Hesaplanıyor?

Oktay Aydın Eğitim Uzmanı LYS/YGS Puanları Nasıl...

Benim Geleceğim, Mesleğim Ya da Geleceği…

Üniversite giriş sistemine ilişkin sınav sonuçları...

Tercihlerle ilgili tüm merak ettiklerini…

LYS/YGS-2012 Tercih Aşamaları •   ...

2012'de son kez uygulanacak AOBP

  2012’de ÖSYS’de Son Kez Uygulanacak Ağırlı...

Üniversite Giriş Sisteminde Okul Başarı …

YGS/LYS ham puanlarına katılarak yerleştirme (Y) p...

Devlet ve Vakıf Üniversiteleri ilk on li…

Devlet ve Vakıf Üniversitelerinin 2011-2012 Yeni...

SBS 2012’de Tercih Tüyoları

Anadolu-Fen-Sosyal Bilimler ve diğer tüm Anadolu t...

Bu yıl Devlet ve Vakıf üniversiteleri…

Devlet ve Vakıf Üniversitelerinin 2011-2...

Tercihlerin Kim Olduğundur

Ne zaman ve nerede doğacağımızı, hangi anne babanı...

ÖSYS-2012'de AOBP'ya Yeniden Dönüş

Oktay Aydın ÖSYM'nin yeni katsayı uygulaması hakkı...

Üniversite Adaylarının Tercihi

Üniversite Adaylarının Tercihi Türkiye’de 2012-20...

SBS’de Son Düzlük İçin Öneriler

Türkiye’de Anadolu, Fen, Sosyal Bilimler, Anadolu ...

Kendini Yenileyen Öğretmen Çağdaş Okulla…

Kendini Yenileyen Öğretmen Çağdaş Okullar Eğitime...

Yeni Ortaöğretim (Lise) Yönetmeliği Ne D…

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2012-2013 Öğretim Yı...

YGS sonuçları Ne ifade eder Ne ifade etm…

Her yıl yükseköğretime geçiş sınav sonuçları (YGS/...

Eğitimciler İçin 41 Maddede Twitter Kıla…

TÜRKPDR Yön.Kur.Üyesi ve Eğitim ve Kariyer Danış...

Yeni Dünya’da Eğitim

Bahçeşehir Üniversitesi  (BAU) Mütevelli Heye...

Lise Sonlar Kayıp, Lise 11’leri İse Kurt…

Öyle ya da böyle YGS/LYS-2012 merkezi sınavları ve...

Oktay Aydın: Dershanelersiz de Mümkün!

Bugünlerde eğitim sisteminde tartışma konumuz Ders...

Dershanesiz Bir Model Mümkün mü?

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “Üniversite giriş...

Tüm Ayrıntıları İle Seviye Belirleme Sın…

Devlet ve bazı özel fen, Anadolu, Anadolu Teknik-M...

Oktay Aydın sınav sorularınızı yanıtlıyo…

egitimtercihi.com yazarlarından Oktay Aydın lise v...

Üniversiteler Sosyal Mecrayı Keşfetti!

2010-2011’de Türkiye’de, yasası çıkmış ve kuruluşu...

Zorunlu-Zorunsuz / Kesintili-Kesintisiz …

Zorunlu eğitime ilişkin verilmiş olan bir yasa tas...

İstanbul’daki Liselerin LYS-2011 Test Ka…

İstanbul’daki Liselerin LYS-2011 Test Karneleri Y...

YGS/LYS-2011’de İstanbul’daki Liselerin …

 YGS/LYS-2011’de İstanbul’daki Liselerin YGS ...

Üniversite adayları sıkın dişinizi az ka…

Yılgınlıklarınızı, yorgunluklarınızı var çok iyi a...

İstanbul’daki liselerin YGS 2011 puan ba…

İstanbul’daki Liselerin YGS-2011 Puan Başarı Anali...

Zorunlu eğitimde model arayışları

Geçtiğimiz günlerde kamuoyuna, iktidar partisinin ...

Hangi üniversitede kaç öğrenci okuyor?

Devlet ve vakıf üniversitelerinin 2010-2011 yeni k...

Sevgili yeni üniversiteli genç arkadaşla…

Kaçıncı tercihinize girmiş olursanız olun, hepiniz...


Egitimtercihi.com
5846 Sayılı Telif Hakları Kanunu gereğince, bu sitede yer alan yazı, fotoğraf ve benzeri dokümanlar, izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden kesinlikle kullanılamaz. Bilgilerin doğru yansıtılması için her türlü özen gösterilmiş olmakla birlikte olası yayın hatalarından site yönetimi ve editörleri sorumlu tutulamaz.