Eğitim Tercihi

İstanbul'daki ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin sınıf yönetim yeterliliklerinin incelenmesi sonucunda, kadınların erkeklere göre öğretmenlik mesleğine daha yatkın olduğunu ortaya çıkardı.

Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı'nca yapılan ve YÖK’ün de kabul ettiği, "İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinin Sınıf Yönetim Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi" adlı araştırmaya, İstanbul'daki farklı semtlerdeki ilkokul ve ortaokullarda görevli 191'i (yüzde 63) kadın ve 110'u (yüzde 36,5) erkek 301 öğretmen katıldı.

Araştırma, Eğitim Bilimleri Uzmanı Prof. Dr. Sefer Ada'nın danışmanlığı, Prof. Dr. Münevver Çetin ile Doç. Dr. Nurdan Baysal'ın üyeliğiyle Yüksek Lisans Tezi olarak öğretmen Merve Kulaber tarafından hazırlandı.

Öğretmenlere, 50 sorudan oluşan "5 Boyutlu Sınıf Yönetim Yeterlilikleri Anketi"nin uygulandığı araştırmada, standart hata değeri 0,25 kabul edilerek, araştırma sonuçları yüksek düzeyde güvenli hale getirildi.

En başarılılar, birinci sınıf öğretmenleri

Öğrencilerin 180 gün olan yıllık öğrenim sürelerinin önemli bölümünü geçirdikleri sınıflarla ilgili araştırma, sonuçlarıyla dikkati çekti.

Araştırmaya katılan öğretmenler, sınıf yönetimi, fiziki ortam yönetimi, plan program uygulama, davranış geliştirme, sınıf içi ilişki düzenleme yeterlilik testlerinde bilimsel sınırı geçerken, sınıf yönetim yeterliliklerinde cinsiyet, kıdem ve okuttukları sınıf düzeyine göre değişkenlikler ortaya çıktı.

Araştırma sonuçlarına göre, kadın öğretmenlerin erkek öğretmenlere, 21 yıl ve üstü kıdemi olan öğretmenlerin daha genç olanlara, 1. sınıf ile ortaokulu okutan öğretmenlerin ise ara sınıfları okutan öğretmenlere göre "Sınıf Yönetim Yeterlilikleri" daha yüksek çıktı.

Kadınlar, öğretmenlik mesleğine daha yatkın     

Araştırma sonuçlarını değerlendiren Prof. Dr. Sefer Ada, öğretmenlerin, mezun oldukları okul, kişilik özellikleri, öğretim tarzı, meslekteki deneyimleri ve sınıf yönetimlerinin öğrenci başarısını doğrudan etkilediğini söyledi.     

Sınıf yönetiminin öğrenci motivasyonu ve sorumluluk bilincinin gelişmesi açısından önemli olduğunun altını çizen Ada, şunları söyledi:

"Öğretmenin, lisans eğitimlerinde sınıf yönetimi, öğrenci psikolojisi gibi konularda ders alıp almadığı, öğrencinin derse katılımını doğrudan etkiliyor. Özellikle ilkokul öğretmenlerinin sınıf yönetiminde başarılı olabilmesi için psikoloji bilgisi ve bu bilgiyi içselleştirmesi önem taşıyor. Araştırma, ayrıca kadın öğretmenlerin, erkek öğretmenlere göre öğretmenlik mesleğine daha yatkın olduğunu da ortaya çıkardı. Sınıf içi sıraların yerleşimi, masa düzeni, temizlik, ders materyalleri, ders saatini boşa geçirmeme, eğitsel etkinlikler yapabilme gibi konularda da kadın öğretmenler daha etkin."

Eğitimde öğretmen hala kilit noktada

Araştırmayı yapan öğretmen Merve Kulaber ise, "Sınıf yönetimlerini farklı açılardan inceleyerek, geliştirilmeye açık alanları belirledik. Eğitimde, öğrenci merkezli yaklaşımlar yaygınlaşsa da öğretmen hala eğitimde kilit rolü üstleniyor. Sınıfta öğretmenin öğrenmeye uygun ortam oluşturması, iyi bir ilişki ağı geliştirmesi, sınıf başarısını doğrudan etkiliyor. Ailelerin, öğretmenlerle çocukların başarı durumlarıyla ilgili iletişim kurmamaları da öğrencileri başarısızlığa itiyor" dedi.

Erkek öğretmenler, hizmet içi eğitime alınsın

Araştırmada ayrıca eğitim fakülteleri ile eğitim enstitülerinde sınıf yönetimi derslerinin ağırlığı ve etkinliğinin artırılması yönünde çalışmalar yapılması önerildi.

Sınıf yönetimi becerisini geliştiren hizmet içi eğitimler planlanması ve özellikle erkek öğretmenler ile kıdemi 6-20 yıl arasında olan öğretmenlere bu eğitimde öncelik verilmesi tavsiye edilen araştırmada, sınıfın fiziki olarak düzenlenmesi, plan-program ve müfredat hazırlanması gibi karar alma süreçlerine öğretmenlerin de dahil edilmesinin önemi vurgulandı.

Araştırmadan notlar

Araştırmaya 149'u sınıf, 152'si branş 301 öğretmen katıldı.

Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 39,9'u (120 kişi) 1-5 yıllık, yüzde 32,6'sı (98 kişi) 6-10 yıllık, yüzde 14'ü (42) 11-15 yıllık, yüzde 6,3'ü (19 kişi) 16-20 yıllık öğretmenken, yüzde 7,3'ü (22 kişi) ise 21 yıl ve üzerinde kıdeme sahip.     

Ayrıca, 301 öğretmenden 38'i Eğitim Enstitüsü, 54'ü Fen-Edebiyat Fakültesi, 174'ü Eğitim Fakültesi, 35'i diğer bölümlerden mezunken, öğretmenlerin 44'ü 1’inci sınıf, 42'si 2’nci sınıf, 58'i 3’üncü sınıf, 35'i 4’üncü sınıf ve 122'si ise ortaokul öğretmeni.

Fiziki ortamın yönetimi, plan-program hazırlama, sınıfın ilişki düzeyi, zaman yönetimi, davranış geliştirme becerisi konularında 301 öğretmenin tamamının 3 aritmetik ortalamayı geçip başarılı olduğu araştırmada, sınıf yönetiminde 191 kadın öğretmen 3,16 ortalama ile 3,01 olan 110 erkek öğretmeni geride bıraktı.

Fiziki ortam yönetiminde ise 191 kadın öğretmen, 3,06 ortalama ile 2,91 ortalaması olan 110 erkek öğretmeni geçerken, plan hazırlamada 3,09 ortalamayla kadın öğretmenler, 2,97 ortalaması olan erkek öğretmenlerden önde yer aldı.

Sınıf içi ilişki düzeninde, kadın öğretmenlerin 3,30, erkek öğretmenlerin ise 3,08 puan aldığı araştırma sonuçlarına göre, davranış geliştirme becerilerinde, kadın öğretmenler 3,22 puan alırken, erkekler 3,06 puan aldı.

Kıdemi 16-20 yıl üzerinde olan öğretmenlerin 1-5 yıllık öğretmenlere göre daha başarılı bulunduğu araştırmada, öğretmenlerin sınıf içi başarısı, mezun oldukları okula göre değişkenlik gösterirken, Eğitim Fakültesi mezunları, Fen-Edebiyat Fakültesi mezunlarından daha başarılı bulundu.

Araştırma sonuçları, 1’inci sınıfları okutan öğretmenlerin sınıf yönetimi, plan program hazırlama ve sınıf içi ilişki kurmada, 3 ve 4’üncü sınıfları okutanlara, ortaokulları ve 1’inci sınıfları okutan öğretmenlerin ise ara sınıflara göre daha başarılı olduğunu gösterdi.