Eğitim Tercihi

Yıllarca iyi bir kariyer için eğitim aldınız, çalıştınız. Belki de hayallerinize çok yakınsınız. Ama işyeriniz ve çalışma ortamınız pek stresli… Peki iş yerinde sabır taşı olmadan stresle başa çıkmanın yolları neler? Nasıl davranmalıyız?

Modern yaşamın getirilerinden biri olan iş hayatı birçok kişinin yoğun stres altında kaldığı yerlerden biri. Hayatımızın önemli bir kısmını harcadığımız işyerinde yaşadığımız olumsuzluklarla nasıl başa çıkabiliriz? Kendimizi hakkettiğimiz mevkiye nasıl taşırız? Stresi nasıl yenebiliriz? İşte tüm bu soruların mantıklı ve uygulanabilir cevapları var. Yeter ki siz isteyin...

İşe bakış açınızı değiştirmekle yola başlayın

İşe yaklaşımımız aslında hayata yaklaşımımıza çok benziyor. Anahtarımız “iyimserlik” olmalıdır. Hem dünyada yapılmış, hem de Davranış Bilimleri Enstitüsü (DBE) bünyesinde yapılan araştırmalar; hayata bakış açısı iyimser olan, olumsuzluklara toleransı yüksek olan kişilerin kısa ve uzun vadede çok daha yüksek performans gösterdikleri ve işin zorluklarından şikayet etmektense işi zorluklarıyla birlikte sevebildiklerinin sonucunu gösteriyor.

Kendinizi test edin. Ne kadar iyimsersiniz?

DBE bünyesinde yapılan araştırmalarda zor mesleklerde başarıyı yakalayan ve stresi yönetebilen kişilere bakın hangi sorular sorulmuş? Nasıl cevaplar alınmış?

- Ne kadar iyimserim? (10 üzerinden bir puan verin, 1=çok kötümserim, 10= çok iyimserim)

- Gün içerisinde moralimi bozacak bir şey olduğunda kendimi ne kadar hızlı toparlayabiliyorum? (10 üzerinden bir puan verin, 1=çok zor toparlarım, moralimi yeniden yükseltmem çok zaman alır, 10= çok kolay toparlanırım, moralimi yeniden yükseltmem çok az zaman alır)

DBE bünyesinde yapılan araştırma sonuçlarına göre zor mesleklerde başarıyı yakalayan ve stresi yönetebilen kişilerin bu soruya verdikleri ortalama puan: 10 üzerinden 7,5 civarında.

Yaptığınız iş karakterinize ne kadar uyuyor?

Yaptığınız iş veya seçtiğiniz meslek, yeteneklerinize ne kadar uygunsa, işi o kadar kolay ve hızlı yapabilirsiniz. Buna bağlı olarak da yüksek performans gösterirsiniz. “Yapmak için doğduğu işi yapmak” diye bir tabir vardır ki çok doğrudur. Eğer yapmak için doğduğunuz işi yapıyorsanız işte o zaman daha az yorularak üstün performans gösterirsiniz. Örnek vermek gerekirse; dışadönük, yeni insanlarla tanışmayı ve insanları etkilemeyi seven kişiler satış veya müşteri ilişkilerinde; hareketli ve fazla enerjik yapısı olanlar ise sahada sürekli seyahat edebildiği bir işte başarılı ve mutlu olurlar. Kendi düşüncelerine yönelik yapısı olan, bireysel çalışmaktan keyif alan kişiler, proje geliştirmek, bilgisayar yazılımı üretmek gibi bireysel çalışmalarla başarıya ulaşır ve iş hayatından keyif alır.

Yöneticinizi çok iyi analiz etmelisiniz çünkü…

İş yerinde işinizin stresli hale gelmesinin nedeni çevrenizdeki insanlar olabilir. Peki çalışma arkadaşlarınızı da barındıran bu insanlar arasında stres yaratan kimler olabilir? Çanacık, işin bize uygunluğu ve stresle ilişkimizi etkileyen ana faktörlerden biri yöneticilerdir. Yöneticiler, gün içerisinde işten kaynaklı yaşayacağınız stresi azaltma veya artırma gücüne sahiptir. O panik olursa biz de panik oluruz. Moralimiz daha hızlı bozulur ve daha geç toparlanırız. Yani, işiniz sizin yeteneklerinize uygunsa ve yine de stres yaşıyorsanız, nedeni yöneticinizin kendi iş stresini size yansıtıyor olması olabilir.

Ayrıca yöneticiler, hayata bakış açınızı da olumlu veya olumsuz etkileme gücüne de sahiplerdir. Zorluklara karşı toleranslı bir yönetici, “Bunu başarabiliriz, zorlukların üstesinden gelebiliriz” diyerek ekibini motive ederken; toleransı düşük bir yönetici ise olumsuz birçok durumda “Her şey çok kötü gidiyor, hiçbir şeyi doğru düzgün yapamıyorsunuz!” diyerek ekibini suçlayabilir.

Bunların dışında yöneticiniz sizin yeteneklerinizi veya sizi neyin motive ettiğini bilmiyor olabilir. Sizin yeteneklerinizi kullanmak yerine, yeterince iyi olmadığınız alanlarda gelişmeniz için sizi yönlendirmiş olabilir. Yapılan araştırmalar, çalışanların kendi yetenekleri doğrultusunda geliştirilmesi gerektiğini gösteriyor. Bu da demek oluyor ki; başarılı olduğunuz veya yetenekli olduğunuz alanları yöneticinize siz göstermek zorunda kalabilir, onu buna inandırmak için biraz uğraşmanız gerekebilir.

Stresten en çok kimler etkileniyor?

İş yeteneklerine uygun olmayan ve genel olarak hayata bakış açısı olumsuz olan kişiler işin yarattığı stresle başa çıkmada daha fazla sıkıntı çekiyor. Yöneticisinin kendi ve ekibinin stresini iyi yönetememesi de stres unsurları kişi üzerinde daha uzun vadeli olabilir.

Stresten korunmak diye bir şey yok. Onunla başa çıkın!

Zorluklara karşı toleransı artırmak stresi yönetmeyi kolaylaştırır. Stresini iyi yöneten bir yönetici ile çalışmak, iş stresi ile daha kolay başa çıkmamızı sağlar. Gerektiğinde mola vermek, kendimize zaman ayırmak, arkadaşlarla bir araya gelerek paylaşımda bulunmak, yine stresi yönetmenin diğer yollarıdır. Ancak en iyi yöntem, yeteneklerimizle uyumlu meslek seçimidir. Eğer bunun için çok geç ise, işimizin yeteneğimizle uyumlu kısımlarını öne çıkarmak, yöneticimizden yardım ve yönlendirme istemek, stresi yönetmemize yardımcı olur.

Burcu Çanacık

Uzman Endüstriyel Psikolog

Davranış Bilimleri Enstitüsü