---

---

 “Öğrenmek Yapmaktır” yaklaşımının benimsendiği Özel Final Okulları’nda uygulanan Proje Odaklı Öğrenmeyi M. Yavuz Durmuş anlattı.

 Özel Final Okulları Proje Odaklı Öğrenme’ye büyük önem vermektedir. Proje Odaklı Öğrenme’nin başarısı için temeli sağlam atmak ve ilkelerinin benimsendiği bir kültür yaratmak önceliktir. Bu nedenle aşağıda “Proje odaklı öğrenme neden önemli ve temel ilkeleri nelerdir? Özel Final Okulları bu kültürü oluşturmak için ne gibi çalışmalar yapmaktadır?” soruları üzerinde duracağım.

 NEDEN PROJE ODAKLI ÖĞRENME?
“Öğrenmek yapmaktır” cümlesi Proje Odaklı Öğrenme’nin temel yaklaşımını oluşturuyor. ‘Bir konu hakkında bilgi sahibi olmak’ ile ‘Öğrenmek’ arasındaki farkı ele alarak başlayalım. Bilgi sahibi olduğumuzda değil, bilgiyi davranışa dönüştürdüğümüzde öğrendik diyebiliyoruz. Basit bir örnekle açıklarsak; gitar ve notalar hakkında bilgi sahibi olmak gitar çalmayı öğrenmek anlamına gelmiyor.  Bu bilgi davranış haline geldiğinde yani gitarı çalmaya başladığımızda gitar çalmayı öğrendiğimizi söyleyebiliyoruz. Benzer şekilde matematik bilgilerimizi günlük yaşamda, düşünce sistematiğimizde ya da mesleğimizde kullanıyorsak öğrendiğimizi söyleyebiliriz. Tarih, felsefe gibi konularda edindiğimiz bilgiler  günümüzü anlamlandırmamıza yardımcı oluyor, gelecekle ilgili kararlarımıza ışık tutabiliyorsa öğrenme söz konusu oluyor. Diğer türlü ancak bilgi sahibi olduğumuzu söyleyebiliriz ki zaten kullanılmayan çoğu bilgi kısa zamanda unutulup gidiyor.
“Yaparken öğreniriz” prensibiyle devam edelim. Klasik anlayışın aksine önce öğrenip sonra yapmayız. Yaparken öğreniriz.  Yani bilgiyi ezberleyip bir sınavda doğru yanıtları yazmak/seçmek kalıcı şekilde öğrendiğimizi göstermez.  Bilgiyi kullanarak içselleştirir yani yaparken öğreniriz. Kullanılmamış, dolayısıyla içselleşmemiş bilgi kısa zamanda unutuluyor, davranışa, düşünce dünyamıza, değerlerimize yansımıyor, kısacası yaşamla buluşmuyor.

“Öğrenirken yeni bilgiler oluştururuz” 
Öğrenmek konfor alanının dışına çıkmak, sorgulamak, konuşmak, dinlemek, hatadan korkmadan denemeler yapmak anlamına geliyor. Yeniliklerin, buluşların önünü açan da böyle bir öğrenme yaklaşımı oluyor.

“Bilen olmak öğrenmenin önündeki en önemli engeldir”  
Bilen derken her şeyi öğrendiğini, bildiğini varsayan kişiden bahsediyoruz. Doğal olarak böyle bir birey sorgulamaya, araştırmaya kapalı oluyor ve öğrenme yolculuğu son buluyor.

“Bilen değil öğrenen okullar, öğrenen öğretmenler, öğrenen ebeveynler öğrenen bireyler yetiştirebilir”  yani “Bizden geçti; çocuklar, gençler öğrensin” diyerek sorumluluklarımızdan kurtulamıyoruz.  Bu nedenle çalışmalarımızda okul yöneticilerimiz, öğretmenlerimiz ve velilerimiz de en az öğrencilerimiz kadar önemli bir yer tutuyor. Çalışmalarımıza okul yöneticilerimiz ve öğretmenlerimizle başlıyoruz.

“Öğrenmek işbirliği yapabilme becerisine ihtiyaç duyar ve bu beceriyi geliştirir.”  Biz insanlar farklı yeteneklerimizi, uzmanlıklarımızı, becerilerimizi, düşüncelerimizi biraraya getirerek hayatta kalıyor ve ilerliyoruz. Birlikte ve birbirimizden öğreniyoruz.

Yukarıdaki temel ilkeler Proje Odaklı Öğrenme’nin neden bu kadar önemli olduğunu özetliyor. Bu noktada  proje odaklı öğrenmenin başarısı için “Bu ilkeleri nasıl hayata geçireceğiz?” sorusu ortaya çıkıyor.

NASIL?

Özel Final Okulları,  Proje Odaklı Öğrenme için gereken kültürü oluştururken Doğan Cüceloğlu’nun kavramlarına, Biz Bilinci’ne ve Peter Senge’nin Öğrenen Organizasyon yöntemlerine önem verir. Çünkü  “biz bilinci” olmadan proje odaklı çalışmalarda (amaç ve içerikleri ne olursa olsun) başarılı ve kalıcı sonuçlar almak mümkün olmuyor. 

Bu nedenle Özel Final Okulları’nda “Biz Bilinci” ni oluşturmaya yönelik çalışmalar büyük bir önem taşıyor. Zaman ve emek vermeden ise biz bilinci oluşmuyor. Açılan her yeni  Final Okulu’nda Doğan Cüceloğlu ve Kurucular Kurulu Başkanı İhsan Özen’in de katılımıyla tüm yönetici ve öğretmenlerle iki gün süren yatılı bir program gerçekleştiriyoruz. Yaşayarak Öğrenme aktiviteleri, grup çalışmaları ve paylaşımlarla okul yılı öncesinde yeni ekibin birlikte zaman geçirmesini, birbirini tanımasını, Final Okulları’nın vizyonu ve değerleri konusunda  ilk elden bilgi almasını, sorularını sorup görüşlerini paylaşmasını sağlayan alanı yaratıyoruz. 

Yukarıda bahsettiğim başlangıç programından sonraki aşama okul yöneticilerinin,  öğretmenlerin ve öğrencilerin biz bilinci içinde birlikte öğrenme ve proje odaklı çalışma alışkınlıklarını oluşturmak üzerine kurulu.  Bu aşamada Öğrenen Organizasyon Disiplin ve araçlarından yararlanmak oldukça etkili oluyor. Paylaşılan bir vizyon geliştirmek ve hedef odaklı çalışmak, zihinsel kalıpların farkına varılacak ve doğru iletişim kurulacak alanı oluşturmak,  kişisel farklılıklardan sinerji oluşturmak, takım halinde öğrenmek ve sistem düşüncesiyle bütüne odaklanmak yaparak yaşayarak öğrenme yolculuğunun devamını sağlıyor.

Özel Final Okulları’nda bu yolculukta yapılan kapsamlı ve geniş bir yelpazeyi içeren çalışmalar ve çıktılar ise farklı yazıların konusu olabilir.