Eğitim Tercihi

Avrupa Koleji Okulları’nda oyun ile öğrenme etkin olarak uygulanıyor. Öğrencilerin öğrenme süreçleri ve yaratcılıklrarı oyunlarla geliştirilirken, Avrupa Kent Anaokulu ve İlkokulu Müdür Yardımcısı Çocuk Gelişimi Uzmanı Şule Gürel ve Avrupa Koleji Anaokulu Ve İlkokulu Müdür Yardımcısı Psikolog Zeynep Özdemir, oyunu eğitimde nasıl kullandıklarını artı eğitim’e anlattılar.

Şule Gürel: Günümüzde eğitimde öğrenme ortamları ve metotlarında değişimler yaşanıyor. Bu değişimlerden biri de eğitimde oyunun kullanımı. Avrupa Eğitim Kurumları eğitim süreçlerinde oyundan nasıl yararlanıyor? Programlarında oyunu nasıl uyguluyor?
Avrupa Koleji Okulları İlkokullarında yazılı müfredatın oluşturulmasında PYP standartları bir felsefe olarak benimsenmekte ve öğretim programlarımızı şekillendirmektedir. Bu bağlamda her ünitede öğrencilerle belirli öğrenen profili, tutum ve becerileri ele almaktayız. Öğrenciler ünitenin işlenişine göre çeşitli araştırmalar yapar, grup çalışması içinde birlikte paylaşmayı öğrenir, oyunlar üretir ve bunları oynarlar. Böylelikle bilişsel anlamda kazandırılması hedeflenen akademik konular, oyunlar vasıtasıyla işlenen konuların daha eğlenceli hale getirilmesi ve bunlar vasıtasıyla da kazandırılması hedeflenen yeterliliklerin keşfettirilmesiyle gerçekleşmektedir.
Öğretmenlerimiz; 6 haftalık periyotlarla, eğitim koordinatörleri başkanlığında işlenecek bir sonraki PYP ünitesinin etkinlik planlarını hazırlamak üzere toplanırlar. Beyin fırtınası, grup tartışmaları, araştırmalar ile hazırlıklar yapılır; MEB kazanımları da dikkate alınarak öğrenciyi aktif kılan, sorgulayıcı ve oyun içerikli, eğlendirici etkinlikler planlanır.

Şule Gürel: Hangi derslerde oyundan faydalanıyorsunuz ve bu oyunlardan örnekler aktarabilir misiniz? Oyunla eğitim hangi sınıftan başlayıp hangi sınıfa kadar devam ediyor?
Her yaş grubundaki çocuk oyun oynar fakat oyun; şekli, kuralları, süresi gibi yaş grubu ile bağlantılı olarak değişiklik gösterir. Her bilgiyi yaş grubuna indirgeyerek oyunlaştırmak, demokrasi gibi bir kavramı okul öncesi grubuna bile oyun ile vermek mümkündür.
Okul öncesine devam eden çocuklarımıza, mutfak etkinliği olarak bir pasta yapmayı düşündüğümüzü söyledik. Pastamızın ne’yli olması ile ilgili onlardan fikir almak istediğimizi anlattıkj. Dört adet seçenek sunduk. Çocuklarımıza sunduğumuz o dört seçenekten sadece bir tanesini hazırlanan seçim pusulasına işaretlemelerini istedik. Seçimlerini oy sandığına attılar. Oylama bitince, herkesin önünde çıkan sonuçları büyük bir duvara grafik oluşturacak şekilde yapıştırdık. Çocuklarımıza sorduk. Hangisi daha fazla oyu aldı? Ve en fazla oyu alan pasta seçeneği kazandı. Çocuklarımız ile birlikte pastamızı keyifle yapıp sonunda da mutlu bir şekilde yedik.
Oyun ile her bilgiyi çocuğa verebilmek için o yaş grubunun özelliğini bilmek yeterlidir. Yeni oyunlar yaratıcılığınızı kullanarak her sınıfta oluşturmak mümkündür.

OYUN OYNARKEN DÜŞÜNDÜRTMEK GEREKİYOR
Şule Gürel: Oyunla eğitim çalışmasında, hangi oyunun nasıl ve ne şekilde uygulanacağına nasıl karar veriliyor? Oyunların seçiminde öğretmenler ne derece etkin?
Öncelikle şu soru sorulmalıdır. Hangi yaş grubu çocuğu ile çalışıyorum? Bu yaş grubu çocuğunun özellikleri nelerdir? Her çocuk parmak izlerimiz kadar farklı ve özeldir. Bu farklılığı biliyorum ve farklı ihtiyaçlara cevap vermek için nasıl hazırlanmalıyım?
Çocuğu iyi gözlemlemek, ihtiyacını doğru belirlemek, ihtiyacına yönelik doğru stratejiler üretmek, merak uyandırmak, soru sormalarını sağlamak, fırsatlar vermek, keşfetmelerini sağlamak, sınırları kuralları belirlemek bir öğretmenin temel görevi olmalıdır.
İyi planlanmış bir eğitim; Çocuk oyun oynadığını, eğlendiğini keyifli vakit geçirdiğini düşünürken, farkında olmadan bilgiyi almasını sağlayan sistemdir.
Hazır ezbere dayalı bilgilerin kısa süreli hafızalara kodlandığını, bir süre sonra kullanılmadığında silinip gittiğini biliyoruz. Bu sebepten bilgiyi öğrenebilecekleri ortamlar oluşturarak çocukların yaparak ve yaşayarak bilgiyi öğrenmelerini sağlamak, kalıcılığı beraberinde getirecektir.
Merak eden, sorgulayan çocuk öğrenmeye hazırdır. Oyun oynarken düşündürtmek, sorduğu soruların yanıtını yine kendisinin bulması için rehberlik etmek gerekmektedir. Çocuğun sorduğu sorulara ‘sen düşünüyorsun?’ Sence neden? gibi yanıtlarımız onları daha düşünmeye teşvik eder. Fikir yürütmelerini sağlayarak sorduğu sorunun yanıtını yine kendisinin bulmasına yardımcı olmalıdır öğretmen.
Çoğu çocuk yetişkin olduğunda rahatlıkla yapamadığı bir şeyi bu dönemde yapar. Doğruluğunu yanlışlığını muhakeme etmeden, içinden geldiği gibi utanma alay edilme düşüncelerinden uzak olarak düşüncelerini söyler. Bu durum bile öğrenmeyi hızlandırıcı bir etki olduğu düşünülmektedir. Yabancı dil öğrenmede ergenlik ya da yetişkinlik süreçlerinde yanlış telaffuzdan kaçınılması, hata yapma korkusu ile daha zor dile getirme söz konusu iken, çocukluk döneminde ilk aklına geldiği gibi paylaşabiliyor olmanın rahatlığı onun öğrenme sürecine farkında olmadan katkı sağlamaktadır.

HER MODELE OYUN ENTEGRE EDİLEBİLİR
Zeynep Özdemir: Eğitim ve öğrenmede oyunu ön plana çıkaran uygulamalar ve modeller neler? Ayrıca eğitim ve öğrenmede oyunun ne kadar kullanılması gerekiyor? Belli sınırları var mı? Siz oyunla eğitime okullarınızda ne kadarlık bir zaman ayırıyorsunuz?
Eğitimde modellerden bahsedebiliriz elbette. Bu modellerin şema ve süreçlerinden de bahsedilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki her modele oyun entegre edilebilir. Her yaş için etkin öğrenme alanları oluşturulabilir. Öğrenme; kişinin duygusal durumu ile ilgilidir. Yaratılacak olan oyun ortamı ile çocuklarda motivasyonu, algı, muhakeme ve sebep-sonuç bağlantısı kurma yeteneğini artırmak mümkündür. Ancak bizler çocuk ve oyun dediğinizde bilinmesini isteriz ki oyun ve oyunun yöneticisi olan çocuğun aldığı rol ve modellerle süreç gelişir. Birden fazla modeli bir arada oyunun içinde görmek mümkünken süreç kapsamında birbirinden ayrıldığı anlar da gözlemlenir.
Sağ beyin detaydan ve küçük parçalardan çok resmin bütününe odaklıdır, hayal gücü ile çalışır; renkler, çizimler, ortam, müzik hâkimiyetidir. Sol beyin ise parçadan bütüne gider, matematiksel, gerçekçi ve savunmacıdır. Etkin öğrenmenin yolu ise beynin her iki lobunu da aynı anda aktif ve dengede tutmaktan geçer ve bu dengeyi de oyun sağlar.
Bizlerin kabullendiği ise her çocuğun oyun çocuğu olduğu ve nitelikli oyunun yaşam kalitesinin arttırdığıdır. Çocuk seçtiği rol ile kendi kişilik gelişimini ve tüm dünyasını ortaya koyar. Bizlere öğrenme sitilini yansıtır ve öğretmenin yönergeleriyle süreç şekil alarak kalıcı ve tam öğrenme gerçekleşir. Amaca hizmet etmesi, oyunun işlevselliği önem arz eder. Kurallar, süreç ve sonuç çocuğun motivasyonu, hazır bulunurluğu ayrılmaz bir bütündür. Oyunla farkında olmadan öğrenme gerçekleşir. Oyun, ilgi çekmek, keşif, açıklama, detaylandırma ve farkında olmadan öğrenmenin gerçekleştiği bir bütün ve değerlendirme ile sonlanan bir süreçtir. Eğitimde ise oyuna ayrılan zamanın konu, içerik ve yöntemi tekniğe göre değişiklik göstermektedir.

Zeynep Özdemir: Eğitimde oyunun kullanmaya ne zaman başlanılmalı? Hangi sınıftan / hangi yaştan itibaren çocuğa oyunla eğitim verilmelidir? Oyunla gerçekleştirilen eğitimlerde öğrenciler hangi farklılıkları yaşıyorlar?
Oyun; kuralları, hedefleri, eğlenceyi simgeler ve büyük küçük herkesi etkiler. Oyunun insanın doğasında var olduğunu düşündüğümüzde ise her yaş için uygun, oyunla öğrenme alanları oluşturulabilir. Bu kapsamda oyunla öğrenmede yaş sınırlandırması yoktur.
Yaratıcı bir süreç olan oyun; çocukların kendilerini ve çevrelerini keşfetmelerini, hayal gücünü geliştirerek yaratıcılık estetik değer kazanmalarını, böylece bağımsız düşünme ve karar verme becerilerini arttırarak iş birliği yapabilme özelliklerinin gelişmesini, sosyopsikolojik duyarlılığa sahip olarak; anlama, uygulama, analiz, sentez, değerlendirme ve yaratıcılık becerileri geliştirip kendilerini ifade etmelerini sağlar.
Unutulmamalıdır ki oynanan oyunların içerisinde duyu-motor, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim ile dil, estetik ve toplumun kültürel hafızası da bulunmaktadır.

AİLELER ÇOCUKLARINA EĞİTİCİ OYUNLAR VE MATERYALLER ALIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
Zeynep Özdemir: Alınması planlanan her oyun ve materyal nitelik olarak önem arz etmektedir. Oyun çocuk için temel bir gereksinimdir. Bu kapsamda alınacak oyuncağın niteliği kadar çocuğun gelişimine uygun doğru belirlenmesi ve ortamın düzenlenmesi de bir o kadar önemlidir. Çok küçük yaştan itibaren çocuklara oyuncaklar seçilirken birçok duyuya hitap etmesi, göz önünde tutulmalıdır.
Oyun ve materyal seçiminde çocukların eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştirici, dikkatlerini çekerek uzun süre odaklanmalarını sağlayacak, çocuğun ihtiyacı olan bilişsel gelişime odaklanmış nitelikte olmasına dikkat edilmelidir.
Çocuğunuzla bol bol oyun oynayın ve oyunun çok ciddi bir iş olduğunu da unutmayın.