Eğitim Tercihi

Türkiye’de Matematik ve Fen Bilimleri Alanlarında Öğrenci Performansı ve Başarının Belirleyicileri: TIMSS 2011’in Rapor Analizi Çarpıcı Sonuç

Düzenli olarak 4 yıllık dönemlerde gerçekleştirilen TIMSS Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması 4. ve 8.sınıf düzeyindeki öğrencilerin Matematik ve Fen Bilimleri alanlarında kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik bir tarama araştırmasıdır. İlki 1995 yılında gerçekleştirilen ve 40 ülkenin katıldığı bu araştırma en son olarak 2011 yılında Türkiye’nin da dahil olduğu 59 ülkenin katılımıyla gerçekleşti.

Eğitim Reformu Girişiminin (ERG), Türkiye'de matematik ve fen bilimleri alanlarındaki öğrenci başarısının yıllar içindeki gelişimini ve Türkiye’nin diğer ülkelerle karşılaştırıldığındaki performansını ele alan raporunda çarpıcı bulgular var.

•             TIMSS 2011 sınavında, matematik alanında Türkiye 4. sınıf seviyesinde 50 ülke arasında 35, 8. sınıf seviyesinde 42 ülke arasında 24. sırada yer almış. Fen alanında ise 4. sınıf seviyesinde; 50 ülke arasında 36, 8. sınıf seviyesinde ise 42 ülke arasında 21. sırada yer alabilmişiz.

•             Türkiye’deki öğrencilerin fen bilimleri ve matematik alanlarında hem 4 hem 8. sınıf düzeyinde diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, alan yeterlikleri açısından ya en ileri düzeyde ya da temel düzeyin bile altında performans göstermeye meyilli oldukları görülüyor.

•             Genel başarı açısından Türkiye, TIMSS 8. sınıf düzeyinde, özellikle fen bilimleri alanında 1999’dan 2011’e kadar geçen sürede bir iyileşme göstermiştir (Özellikle fen alanındaki sıralamada 10 sıra birden yükselme olmuştur). Aynı iyileşme, daha az da olsa, matematik alanında da görülmektedir.

•             Öğrencinin evinde bilgisayar ve internet olmasının hem matematik hem de fen bilimleri alanlarında başarılı olma durumu ile doğrudan ilişkili olduğu bulgulanmıştır.

•             Öğrencinin dersi sevmesinin ve derste kendine güvenmesinin daha yüksek başarı puanları ile doğru orantılı olduğu görülmektedir.

•             8. sınıf düzeyinde, annenin eğitim düzeyi yükseldikçe tüm öğrencilerin, özellikle de kız öğrencilerin, başarı puanlarının yükselme ihtimalinin arttığı gözlemlenmiştir. Aynı durum, daha düşük korelasyon oranlarıyla da olsa, babanın eğitim düzeyi için de geçerlidir.

•             Sosyoekonomik açıdan daha yüksek gelirli ailelerin bulunduğu bölgelerdeki okullarda öğrenci başarısı daha yüksek; dezavantajlı öğrencilerin okul nüfusunun yarısından fazlasını oluşturduğu okullardaki öğrenci başarısı da daha düşük olmaya yatkındır.

•             Ders materyali eksikliği, okul binasındaki ve ısıtma sistemindeki sorunlar ve derslik ortamındaki yetersizliklerin örneklemdeki çoğu okulda genel ders anlatımını önemli ölçüde olumsuz etkilediği rapor edilmektedir.

•             Öğretmenin öğrenciden beklentisi azaldıkça, öğrenci başarısı düşme eğilimi gösterir.

Bu sonuçlar özellikle ortaöğretime geçiş sistemi arayışındaki Milli Eğitim Bakanlığına önemli mesajlar veriyor.

•             Sonuçlar, okullar arasında gelir dağılımının farklı olduğu bölgelerde öğrenim gören öğrencilerin sosyo- ekonomik durumlarının, ailelerinin eğitim seviyesinin, ders araç gereçlerinin yeterliliğinin, okulların fiziksel donanımlarının, öğretmen niteliklerinin ve öğretmenlerin kişilik özelliklerinin öğrenci başarısında ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

•             Sonuçlar tüm yurtta yapılacak olan merkezi sınavların (TEOG) eşitlik ve adalet duygusuna zarar vermemesi gerektiğini, bölgeler arası eşitsizliklerin eğitimde fırsat eşitsizliği yarattığını ve öğrenci başarılarına direkt etki ettiğini gösteriyor.

•             2005 yılında yapılandırmacı yaklaşımla başlayan yeni programların ve müfredat geliştirme çalışmalarını yavaş yavaş işe yaradığını ama yetmediğini asıl sorunun eğitimde eşitsizlik ve adalet sorunu olduğunu da gösteriyor.

Alpaslan Dartan

Türk PDR Derneği İstanbul Şube Başkanı

Terakki Vakfı Okulları,