Milli Eğitim Bakanlığının Eğitim ve Öğretim Desteği Projesi için ayrılan 250 Bin Kontenjandan 190.320 öğrenci velisi yararlandı. Yaklaşık 60 bin kişilik (59.680) kontenjan kullanılamadı.
Milli Eğitim Bakanlığı bu öğretim yılı başında 250.000 başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencinin özel okullarda okuyabilmesi için bir yılda ortalama 3 Bin TL den toplam 750 Milyon TL kaynak aktarmayı planlamış ve bunu tüm kamuoyuyla paylaşmıştı.
Ancak ilginin beklenen düzeyde olmaması nedeniyle başvuru süresi uzatılmış sonunda 250 bin kontenjan için başvuruda bulunan 190 bin civarındaki başvuruların tümünün kabul edildiği duyurulmuştu. Okulların açılmasıyla birlikte Milli Eğitim Bakanlığı web sayfası üzerinden yayınladığı iki liste ile de başvuruda bulunan adayların tercihleri doğrultusunda hangi okula yerleştiklerini açıkladı.
Özel Okul bulunan ve talepte bulunulan tüm illerdeki yerleştirmeler incelendiğinde Türkiye genelinde ve İstanbul özelinde öğrenci sayıları ve sınıf seviyeleri bazında ilginç bazı detaylar ortaya çıkıyor. Genel tabloya bakıldığında öngörülen destek miktarıyla gerçekleşen destek miktarı arasında 60. bin öğrencilik ve yılda yaklaşık 180 Milyonluk bir kaynağın kullanılmayacağını görüyoruz. Okul öncesinde verilmesi planlanan 50 bin öğrenci desteğinin ancak 32 bini kullandırılabildi. 50 bin olarak planlanan ilkokul desteği de tüm başvuruların kabul edilmesi nedeniyle 53.636 olarak gerçekleşti.
Eğitim ve Öğretim Desteği Verilecek Okul Türleri, |
||||||
Destek Tutarları ve Destek Verilmesi Öngörülen ve Gerçekleşen Öğrenci Sayıları |
||||||
Sıra No |
Kurum Türü Adı |
Destek Tutarları |
Destek Verilecek Öğrenci Sayıları |
Destek Almaya Hak Kazanan |
||
1. Yerlerştirme Sayıları |
2. Yerlerştirme Sayıları |
Toplam |
||||
1 |
Okul Öncesi |
2.500,00 |
50000 |
16.142 |
15.997 |
32.139 |
2 |
İlkokul |
3.000,00 |
50000 |
34.071 |
19.565 |
53.636 |
3 |
Ortaokul |
3.500,00 |
75000 |
36.480 |
25.137 |
61.617 |
4 |
Ortaöğretim |
3.500,00 |
75000 |
22.738 |
20.190 |
42.928 |
5 |
Temel Lise |
3.000,00 |
||||
Toplam |
250.000 |
109.431 |
80.889 |
190.320 |
||
FARK/EKSİK |
59.680 |
Bu rakamlar elbette başvuruları kabul edilmiş velilerin çocuklarını özel okulda okutmaya başladıkları varsayımına dayanmaktadır. Kendilerine eğitim desteği çıkmasına rağmen bu destekten yararlanmayanlara ait herhangi bir istatistik bilgi mevcut değildir.
TÜRKİYE GENELİ Destek Verileceği Açıklanan Öğrenci Sayıları-Sınıf Seviyelerine Göre |
||||||
1. Yerlerştirmede |
|
2. Yerlerştirmede |
|
Toplam |
||
Sınıf Seviyesi |
Destek Verilen Öğrenci Sayıları |
|
Sınıf Seviyesi |
Destek Verilen Öğrenci Sayıları |
|
|
Anaokulu |
16.142 |
|
Anaokulu |
15.997 |
|
32139 |
1 |
16.220 |
|
1 |
7.601 |
|
23822 |
2 |
5.995 |
|
2 |
5.891 |
|
11888 |
3 |
6.987 |
|
3 |
4.126 |
|
11116 |
4 |
4.869 |
|
4 |
1.947 |
|
6820 |
5 |
15.796 |
|
5 |
7.323 |
|
23124 |
6 |
7.503 |
|
6 |
6.768 |
|
14277 |
7 |
7.069 |
|
7 |
6.239 |
|
13315 |
8 |
6.112 |
|
8 |
4.807 |
|
10927 |
9 |
15.607 |
|
9 |
12.120 |
|
27736 |
10 |
2.043 |
|
10 |
2.710 |
|
4763 |
11 |
2.553 |
|
11 |
3.106 |
|
5670 |
12 |
2.535 |
|
12 |
2.254 |
|
4801 |
Toplam |
109.431 |
|
Toplam |
80.889 |
|
190.320 |
Yine sınıf seviyeleri düzeyinde Türkiye genelinde okula başlamanın ilk basamaklarında eğitim desteği verilme oranının ara sınıflara göre oldukça fazla olduğunu görüyoruz. Bu kapsamda Anaokulu’nda 32.139, İlkokul 1. Sınıf düzeyinde 23.822, Ortaokul 5. Sınıf düzeyinde 23.124 ve Lise düzeyinde 9. Sınıf seviyesinde 27.736 öğrenciye bu olanağın tanındığını görüyoruz. Özellikle eğitim yaşamı boyunca bu desteğin verilecek olması hem velilerin gelecekle ilgili plan yapmalarını kolaylaştırmakta hem de çocuklar için bir motivasyon kaynağı olmaktadır. Örneğin, 32.139 anaokulu çocuğu özel okulda okumaya devam ederlerse 12 yıl boyunca bu destekten yararlanacak demektir. Bu da özel okulculuğu desteklemek adına ekonomik boyutlu çok önemli bir adımdır.
Türkiye Geneli
Eğitim Desteği Sağlanan İlk 10 Okul İsmi ve Öğrenci Sayıları
ADANA |
ÇUKUROVA |
ÖZEL ADANA GÜNDOĞDU ORTAOKULU(Özel Türk Ortaokulu) |
625 |
İSTANBUL |
KARTAL |
ÖZEL AHMET ŞİMŞEK ANADOLU LİSESİ(Özel Anadolu Lisesi) |
246 |
ANKARA |
YENİMAHALLE |
ÖZEL ANKARA PINAR İLKOKULU(Özel Türk İlkokulu) |
119 |
İSTANBUL |
GAZİOSMANPAŞA |
ÖZEL ŞAFAK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ(Özel Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi) |
114 |
KAYSERİ |
MELİKGAZİ |
ÖZEL MERVE ORTAOKULU(Özel Türk Ortaokulu) |
110 |
KAYSERİ |
MELİKGAZİ |
ÖZEL TEKDEN İLKOKULU(Özel Türk İlkokulu) |
108 |
ANKARA |
YENİMAHALLE |
ÖZEL ANKARA PINAR ORTAOKULU(Özel Türk Ortaokulu) |
108 |
KAYSERİ |
MELİKGAZİ |
ÖZEL SAFA MUSTAFA KIZIKLI İLKOKULU(Özel Türk İlkokulu) |
104 |
İSTANBUL |
SARIYER |
ÖZEL DARUŞŞAFAKA ORTAOKULU(Özel Türk Ortaokulu) |
99 |
ADANA |
ÇUKUROVA |
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ÖZEL BAŞKENT İLKOKULU(Özel Türk İlkokulu) |
88 |
Tüm Türkiye geneline bakıldığında 5, 6, 7 ve 8. sınıf seviyelerine göre ortaokul düzeyinde velilerin 461 öğrenci ile en fazla eğitim desteği için başvurduğu okul Özel Adana Gündoğdu Ortaokulu (Özel Türk Ortaokulu) oldu. Onu ikinci sırada Özel Ahmet Şimşek Anadolu Lisesi (Özel Anadolu Lisesi) 246 öğrenci ile izledi.
Eğitim desteğinin ağırlıklı olarak İstanbul, Ankara ve İzmir dışında Anadolunun farklı yerleşim bölgelerinde daha fazla talep gördüğünü görüyoruz. Bu da aslında daha çok bu bölgelerde eğitim desteğinin işe yaradığını v e talep gördüğünü göstermektedir. Bu bölgelerde eğitim-öğretim ücretleri büyük şehirlere göre oldukça makul ölçülerde tutulabilmektedir. Bu gerçekten hareketle İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirler için eğitim destek oranının ortalama okul ücretleri üzerinden planlanması ve artırılması düşünülmelidir.
İstanbul İli |
||||||
1. Yerlerştirmede |
|
2. Yerlerştirmede |
|
Toplam |
||
Sınıf Seviyesi |
Destek Verilen Öğrenci Sayıları |
|
Sınıf Seviyesi |
Destek Verilen Öğrenci Sayıları |
|
|
Anaokulu |
3.988 |
|
Anaokulu |
1.166 |
|
5.154 |
1 |
3.008 |
|
1 |
6.147 |
|
9.155 |
2 |
920 |
|
2 |
2.300 |
|
3.220 |
3 |
1.010 |
|
3 |
1.851 |
|
2.861 |
4 |
787 |
|
4 |
1.454 |
|
2.241 |
5 |
2.794 |
|
5 |
1.188 |
|
3.982 |
6 |
945 |
|
6 |
932 |
|
1.877 |
7 |
879 |
|
7 |
810 |
|
1.689 |
8 |
799 |
|
8 |
601 |
|
1.400 |
9 |
2.922 |
|
9 |
755 |
|
3.677 |
10 |
381 |
|
10 |
2.071 |
|
2.452 |
11 |
333 |
|
11 |
1.456 |
|
1.789 |
12 |
379 |
|
12 |
880 |
|
1.259 |
Toplam |
19.145 |
|
Toplam |
21.611 |
|
40.756 |
İstanbul'da 78.349 öğrencinin başvurmaları ve belirlenen koşullara uymaları halinde bu destekten yararlanacağı öngörülüyordu. Türkiyenin en fazla eğitim sıkıntısı çeken bölgesi olarak bilinen İstanbul’da eğitim desteğine başvuran sayısı 40.756 oldu.
Genel olarak İstanbul’da da diğer illerde olduğu gibi okula başlama dönemlerinde başvurular daha fazla oldu. En çok başvuru Anaokulu ve İlkokul 1. Sınıf düzeyinde görünüyor. Ortalama Özel Okul ücretleri düşünüldüğünde eğitim ve öğretim desteğinin en cılız kaldığı bölge İstanbul olduğu bir gerçek. Özellikle 25-30. bin lira civarında olan özel okul ücretleri için verilen ortalama 3 bin TL lik katkı payı oldukça yetersiz kalıyor. Bölgesel farklılıkların olduğu gerçeği bu desteğin miktarını artırmada gözetilmesi gereken bir durumdur.
Milli Eğitim Bakanımız Sayın Nabi Avcı, sık sık Türkiye’de özel okulda okuma oranının yetersizliğini bildiklerini bu oranı daha yukarılara çekebilmek ve özel okulculuğu teşvik etmek isteklerini dile getirmektedir. Eğitim desteğini de bu çerçevede değerlendirmektedir.
Bu çerçevede özel okulların desteklenmesi ve başarılı öğrencilerin teşvik edilmesi oldukça önemli ve anlamlı bir çalışma. Bunun objektif kriterlerle yapılması ve şeffaf olunması halinde de özel öğretim kurumlarının kontenjanlarının doldurulmasına büyük katkısı olacaktır. Nitekim bu uygulamayla yaklaşık 190 bin öğrenci ve ailesi bu destekten yararlanma hakkına sahip olmuştur. Bunun yanında Gümüşhane ilimiz hariç hemen hemen tüm Türkiye’ye yayılmış pek çok okul bu sayede öğrenci kontenjanları açısından önceki yıllara göre daha fazla doluluk oranı sağlamıştır.
Süreçte gelinen nokta gösteriyor ki iyi niyetle başlatılan bu proje, uygulamaya konmadan önce ülke koşullarının daha iyi analiz edilerek hayata geçirilebilseydi bugün eleştirilen birtakım eksikliklerin önüne geçilebilirdi.
Örneğin özel okulda okuyan çocukların faydalanmadığı bir sistem adil olamadı. Bakanlığın bunun için çocuklarını özel okulda okutanların mali gelirlerini incelemeleri yeterli olabilirdi. Orta ve ortanın üstü gelir düzeyine sahip anne babalar çocuklarına daha iyi bir gelecek kurabilmek için bütçelerinden pek çok kısıntıya giderek çocuklarını özel okulda okutmaktadırlar. Bu kesim de gelecek yıllarda bu olanaktan yararlanmayı hak ediyor.
Sistemik ve planlı bir yaklaşımla düşünüldüğünde bu uygulamanın bugünden daha verimli olabilmesi mümkün. Uygulama için bu yıl yaşanan sıkıntıların nedenleri bakanlıkça mutlaka araştırılıyordur. Neden yeterli başvurunun olmadığından tutun da başvurup hak kazandığı halde özel okula kayıt yaptırmayanların oranı ve bunun gerekçeleri, hangi bölgelerde başvuruların yoğun talep olduğunun bilinmesi kadar hangi bölgelerde başvuruların yetersiz kaldığı önemli verilerdir. Bu kapsamda bu projenin sosyolojik ve ekonomik analizinin yapılması bundan sonra atılacak adımları kolaylaştıracaktır. Örneğin;
• Ortalama 20-25 bin lira ücretlerle kayıt yapan özel okullara gidebilmek için verilecek 2.500-3.500 lira arasındaki destek yeterli değildir. Daha az kişiye daha fazla destek verilmesi daha gerçekçi olabilir.
• Çocuklarını özel okulda okutmak isteyen anne-babaların eğitim giderleri sadece okul ücretinden ibaret değildir. Yemek, yol, kitap, defter ve özellikle yabancı dil dersi araç ve gereçleri en az verilen eğitim desteği kadar bir maliyet tutmaktadır. Bu durum da gözardı edilmemelidir.
• Bölgesel farklılıklar gözetilerek ücret farklılığı için değerlendirme yapılabilir.
• Eğitim ve Öğretim Desteği, eğitim sistemindeki tüm öğrencilere açık olarak tasarlanmamış. Özel okullarda okuyan ve gerçekten bu desteğe ihtiyacı olanların dışarıda tutulması adil olmamıştır. Bu yukarıda belirtilen analizler yapıldığında daha gerçekçi bir temele oturtulabilir.
• Hem veliler hem de okullar için yeterli başvuru zamanı bırakılmalı.
Geçerli ve gerçekçi nedenlerle oluşturulmuş bu projenin eksiklerinden arındırılarak ve hatta daha da artırılarak devam ettirilmesi çok önemlidir.
Alpaslan Dartan
Terakki Vakfı Okulları
Türk PDR Derneği İstanbul Şube Başkanı
YASAL UYARI:
Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.