---

---

Alpaslan Dartan / Terakki Vakfı Okulları/Yönetici., PDR Uzmanı., Eğitim Danışmanı / Eğitim Gazetecileri Derneği Kurucu YK üyesi, PDR İst. Şb. Bşk. (2012-2017)

Eğitim paradigmalarının bir günde değişime uğrayabildiği ülkemizde son 4 yılda ikinci kez şansa dönüşen fırsatlarla özel okul yöneticilerinin yüzü gülüyor. Özel okullar için ilk piyango dershanelerin kapatılmasını öngören yasanın kabulü ve uygulamanın gerçekleştiği ilk yıl (2014) pek çok yeni özel okulun açılması ve mevcutları dâhil yine pek çok okulun öğrenci sayılarının beklenmedik biçimde artışı idi. Özel okullar için ikinci piyango ise TEOG’un kaldırılarak ortaöğretime sınavsız yerleştirmenin getirilmesi oldu. Bu yıl 126 bin 510 öğrenci için yapılacak seçme işlemi nedeniyle geride kalacak olan yaklaşık Bir Milyon 100 bin öğrencinin nasıl ve hangi koşullarda ne tür bir liseye gidileceğinin belirsizliğinin özel okullara yönelimi artıracağını düşünüyorum.

2014 yılından 2018 yılına yapılan bu iki önemli ve radikal değişiklik özel okul sayısının ve öğrencisinin artmasına neden olurken bunu destekleyen üçüncü önemli adım da yine Millî Eğitim Bakanlığının, 4 yıl önce gündeme getirdiği özel okullarda okumak isteyen öğrencilere yönelik eğitim ve öğretim desteğidir. Bu sayede pek çok orta gelir düzeyindeki potansiyel veli kitlesi de özel okul tercihine yönelmiştir.

Özel okul ve özel okulda okuyan öğrenci sayısının artışı maalesef nitelik artışını beraberinde getirmiyor. Bilakis eğitimin kalitesini olumsuz etkileyen bir görünüm gittikçe artıyor. Asgari ücretlerle çalıştırılan genç ve tecrübesiz öğretmenler, alan dışı atamaların kabul görmesi, eğitim araç ve gereçlerinin olmaması, fiziksel olanakların yetersizliği ve güvenli okul kavramından gittikçe uzaklaşılması, eğitim ve öğretim programlarının geliştirilememesi, ölçme ve değerlendirme süreçlerinden yoksunluk ve öğretmenin hizmet içi eğitimlerine yeterince eğinilmemesi ve öğrenci ruh sağlığı hizmetlerinin geriliği kalitesiz bir büyümeyi beraberinde getiriyor.

Sınava Başvuru Kılavuzu Yayınlandı
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), sınavla öğrenci alacak liselerin listesini ve sınava başvuru kılavuzunu yayınladı. Merkezi sınavlara katılım isteğe bağlı oldu. Katılmak isteyenler, başvurularını 11-18 Nisan arasında elektronik ortam üzerinden öğrenim gördükleri okullarda yaptılar. Sınava başvuran yaklaşık Bir Milyona yakın öğrencinin sınava giriş belgeleri 22 Mayıs’ta yayınlanacak. Sınava başvurmayan öğrenciler, adrese dayalı kayıt sistemiyle Liselere yerleşecekler. Sınav 2 Haziran 2018 tarihinde saat 10.00’da gerçekleştirilecek, sonuçları ise 22 Haziran’da açıklanacak.

MEB’in Öngörüleri İlk Yıl Tutmadı / 996 Bin Öğrenci Sınava Başvurdu
MEB’in sınav kaygısı, tüm öğrencilerin sınava zorunlu giriyor olması, nitelikli okul sayısının azlığı ve okul türleri arasında bölgesel eşitsizlikler nedeniyle TEOG’un kaldırılması yönünde attığı adım (600 civarında bir okul için 50 ile 100 bin civarında öğrencinin sınava gireceği öngörülüyordu) sınavsız geçişin başladığı bu ilk yıl gerçekleşmedi. Sınavla öğrenci alınacağı açıklanan okul sayısı tüm Fen ve Sosyal Bilimler Liselerinin dâhil edilmesiyle 600’den 1366’ya çıkarıldı öğrenci sayısı da yaklaşık Bir Milyon (996 bin) öğrenciye ulaştı. Geçen yıl TEOG’a giren öğrenci sayısı Bir Milyon 200 bin öğrenciydi.

Öğrenci Kontenjanı: 1.367 Okula Toplam 126 Bin 510 Öğrenci
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 1 milyona yakın ortaokul 8’inci sınıf öğrencisinin merakla beklediği ‘Merkezi Sınavla Öğrenci Alan Ortaöğretim Kurumları’nın listesini de yayınladı. Buna göre, 1.367 okula toplam 126 bin 510 öğrenci bu okullara yerleştirilecek. Aralarında Ankara Fen, Atatürk Fen, Kabataş Erkek, Galatasaray liselerinin olduğu fen, sosyal bilimler liseleriyle, özel program ve proje uygulayan toplam 1.366 ortaöğretim kurumu merkezi sınavla öğrenci alacak. Bu kapsamda İstanbul’da 225, Ankara’da 82, İzmir’de ise 62 lise bulunuyor.
Türkiye genelindeki 2 bin 434 resmi Anadolu lisesinden ise 222’si sınavla alacak. Bu okullar belirlenirken, kriter olarak köklü lise veya proje okul olup olmaması ve geçen yılın taban puanları dikkate alındı. Sınavla alacak okul türlerinden diğer ikisi de mesleki ve teknik Anadolu liseleri ve Anadolu imam-hatip liseleri. Geriye kalan 64 bin lise ise adrese dayalı kayıt sistemiyle öğrenci alacak. Mega şehir İstanbul’da milyonun üzerinde öğrenci var iken 225 okulda 772 derslikte toplam 23.160 öğrenci için kontenjan ayrılması hiç yeterli değil.
Ayrıca listeler incelendiğinde adı daha önce hiç duyulmamış liselerin adlarının listede yer aldığı görülürken pek çok başarılı ve nitelikli okul listelerde yer almadı. 34 İlde ise sınavla alacak Anadolu Lisesi bulunmuyor.
Sınav Kaygısına Devam
OKS, SBS ve LGS gibi geçmişi hatırlatan Lise giriş sınavlarında sınav kaygısını tetikleyen başka okullarda sınava girme durumu yeniden gündeme geldi. Özellikle çocukların kendi okullarında sınava girmeleri kaygı sürecini epey azaltmış iken bu yıl bu konuda geri adım atılmış oldu.

Sınavdan Çok Yerleştirme Sisteminin Önem Kazandığı Bir Süreç
İlk yılı olması nedeniyle yaşanacak bazı aksaklıklarına rağmen sınavdan daha ziyade yerleştirme sisteminin önem kazandığı bir sürece gireceğiz. Doğru tasarlanmış iyi tanımlanmış bir sistem zamanla oluşursa sınava giren öğrenci sayısı azalacak, özel okulların eğitimdeki payının artması sonucunda da devletin eğitim sistemini daha sağlıklı yönetebilmesini mümkün olabilecektir.

Resmi Ortaöğretim Kurumlarının Kayıtları Sıkıntı Olur Mu?
Yıllar içerisinde özel okul yöneticilerinin çektikleri kayıt sıkıntılarını bu öğretim yılında Milli Eğitime bağlı resmi ortaöğretim kurum yöneticileri çekecek gibi görünüyor. Önceki yıllarda tercih ve kayıt takvimindeki çakışmalar nedeniyle yaşanan sıkıntılar son iki yılda özel okullarının kayıt takviminin öne çekmesi aşılmıştı. Ancak bu yıl yerleştirme işlemleri ile ilgili henüz herhangi bir açıklamanın yapılmamış olması İl ve İlçeler düzeyinde Bakanlığa bağlı resmi ortaöğretim kurumlarda kayıt karmaşasına yol açması oldukça yüksek ihtimal duruyor.

Adrese Dayalı Sistem İşleyecek Mi?
Sınava girmek istemeyen ya da sınavla öğrenci alan herhangi bir liseye yerleşemeyen öğrenciler direkt bölgelerindeki okullar arasından, adrese dayalı sistemle en az 2, en fazla 5 okul tercih edebilecek. Bakanlık yetkilileri, sistem açıklandığından bu yana hiçbir öğrencinin istemediği bir okul türüne yerleştirilmeyeceğini, eğitim bölgelerinin bu durum gözetilerek yapılacağını vurguluyor. Eğitim bölgelerinin içinde her türden okul olacağı belirtiliyor.

Sınavın İçeriği ve Puan Hesabı Değişti Mi?
MEB’in kılavuzuna göre sınavda öğrencilere çoktan seçmeli 90 soru yöneltilecek. Sınavın birinci bölümü 50 soruluk sözel alandan oluşacak ve 75 dakika sürecek. İkinci bölümü ise 40 soruluk sayısal alandan oluşacak ve öğrencilere 60 dakika süre tanınacak. Sorular 8’inci sınıf müfredatından sorulacak. Sözel bölümde öğrencilere, 8’inci sınıf Türkçe dersinden 20, din kültürü ve ahlak bilgisi, T.C inkılap tarihi ve Atatürkçülük, yabancı dil derslerinden 10’ar olmak üzere 50 soru; sayısalda ise matematik ve fen bilimleri derslerinden 20’şer olmak üzere toplam 40 soru yöneltilecek. Sınavın birinci bölümü 09.30’da başlayacak 10.45’te bitecek. 45 Dakikalık aranın ardından saat 11.30 da ikinci oturum başlayacak. Verilecek olan arada öğrenciler sınava girdikleri okullardan ayrılamayacaklar. Sınavda soruların puan hesaplamalarında Türkçe-Matematik ve Fen Bilimleri derslerinin katsayılarının diğer testlere göre neredeyse %75 oranında yüksek olması da bir yılda yapılan önemli bir değişiklik. Bu içeriğe yansır ise beklendiği gibi öğrencileri zor bir sınav bekliyor olacaktır.
Kaynaklar.
1. http://www.meb.gov.tr/sinavlar/dokumanlar/2018/MERKEZI_SINAV_BASVURU_VE_UYGULAMA_KILAVUZU.pdf
2. http://www.egitimreformugirisimi.org/egitime-5-dakika-lgs/
3. http://www.egitimreformugirisimi.org/yeni-liselere-gecis-sistemi-neler-getiriyor/