Eğitim Tercihi

Rekabet ve yaşanan bu hızlı değişim özellikle kariyer hedefleri konusunda kafası netleşmemiş gençlere iki önemli mesaj vermektedir. Kendinizi geliştirin ve dönüştürün.

Hepimize "büyüdüğünde ne olmak istersin?"  sorusu sorulmuştur. Çocukken genellikle net bir yanıtımız vardı: Doktor, hemşire, öğretmen, polis, pilot, astronot ya da dansçı olmak gibi. Lise yıllarında okumak istediğimiz meslek dalının gerektirdiği eğitimleri ve iş olanaklarını gördükçe bu netlik yerini çoğunlukla belli belirsiz bir kaygıya bıraktı. Bu kaygı ve belirsizlik de doğal olarak gençlerde “mezun olduğumda ne yapacağımı bilmiyorum" duygusunu pekiştirdi.

Günümüzün belirsiz, sınırları kalkmış ve sürekli değişen dünyasında hem iş dünyasının hem de gençlerin kariyer beklentileri ve planlamaları sürekli değişime uğruyor. Bunun sonucunda zor koşullarda ayakta kalma uğraşısındaki iş dünyasi kendi arasında kıyasıya bir rekabete girdi. İş dünyasının bu rekabeti çalışanlar arasında da rekabeti ön plana çıkardı.

“Kim Daha İyi”

Rekabet ve yaşanan bu hızlı değişim özellikle kariyer hedefleri konusunda kafası netleşmemiş gençlere iki önemli mesaj vermektedir. Kendinizi geliştirin ve dönüştürün. Tekno-çağ dünyasının bilgisine ve hızına ayak uyduramayan herkes sıradanlaşacak, bu değişime ayak uydurabilenler ise ayakta kalacak ve rekabet gücünü korumuş olacaktır. 

Alınan Eğitimler ile İş Dünyasının Beklentileri Örtüşmüyor

İyi bir kariyer sahibi olmanın yolunun iyi bir üniversite ve iyi bir bölümde okumaktan geçtiği düşünüldü hep. Oysa okul ve iş yaşamı arasındaki bağ çoğu zaman hiç örtüşmedi. Bu da ister istemez bugünün üniversitelerini akademik yapılanmalarını gözden geçirmeye ve iş dünyasının beklentilerini daha çok önemsemeye zorluyor.

Bu değişim kariyer gelişiminin doğasını ciddi biçimde değiştirdi. Geleceğin iş dünyası artık çalışanlarında, evrensel bakış açısına sahip, parçaların önemini bilen ama sistemin bütününe odaklanabilen, anında ve hızlı davranabilme becerisine erişmiş, nerede ve hangi koşulda olursa olsun kendini doğru ifade edebilme davranışlarını aramaya başladı. Bunun sonucu olarak bugün ve gelecekte iş gücü, bir kurumda yıllarca aynı pozisyonda çalışmak yerine farklı kurumlarda farklı pozisyonlarda görev almak durumunda kalacak, işyerinde dikey ve hiyerarşik yapılanmalar yerine yatay yapılanmalar görülecek ve bireylerin önünde çoklu kariyer fırsatları olacak.

Son yıllarda doktorluktan müzisyenliğe, öğretmenlikten bankacılığa, bankacılıktan şarapçılığa uzanan farklı başarı ve kariyer öyküleri hiç olmadığı kadar arttı. Üniversitede verilen eğitimlerin yansıması olarak tıp, hukuk, mühendislik, gibi bir uzmanlığa endeksli meslekler dışında pek çok meslekte artık alınan eğitimin pek fazla bir önemi kalmadı. Bir çok kişinin kazandıkları bölümlerden mezun olduktan sonra eğitim aldıkları bölümlerden ilgi ve yetenekleri doğrultusunda farklı alanlarda iş yaşamına atıldıklarını görmeye başladık. 

Yeni Kariyer Yaklaşımları

Yeni kariyer yaklaşımları büyük ölçüde bireyin sorumluluğunda şekillenen, bunun yanında iş dünyasının da bu konuda çalışanını desteklediği bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Üniversiteler mezun ettikleri öğrencileri bu donanımda bilgi ve becerilerle donatmalı ve hayata okurken hazırlamalıdırlar. Üniversite adayları bu doğal gelişimi bugünden öngörmeli ve tercihlerini bilinçli yapmalıdırlar.

Aslında gençlerin kariyer planlamaları genelde Lise yıllarında atılan adımlarla, yaşanan deneyimlerle ve yapılan seçimlerle başlamaktadır.  Lise yıllarında ve üniversite sıralarında gençleri bilinçlendirmek, motive etmek ve yaşayarak öğrenmelerini sağlamak, staj olanakları sunmak, meslekleri tanıtmak, kişilik özelliklerinin farkına vardırıp doğru tercihlerde bulunmalarına fırsat yaratmak olgunlaşan hedeflere dönüşmektedir.

Çoklu Kariyer Planlamasının Altın Anahtarları

Gençler Lise yıllarından itibaren kariyer planlarını yaparken aşağıdaki önerileri aklılarından hiç çıkarmasınlar. Bu öneriler bugünden yarına hızlı değişen ve toplumun ve iş dünyasının beklentilerini karşılayacak altın değerinde önerilerdir önemseyin.

•          Meslek odaklı değil iş odaklı olun. Hayat herkese eşit fırsatlar verir. Hayatta şans eseri hiç bir şey gerçekleşmez. Bazıları kendilerine verilen fırsatları iyi değerlendirir bazıları ise bu fırsatlardan yararlanamaz. Başarılı olmak için hayatın size sunduğu fırsatları mutlaka iyi değerlendirin.

•          Okuduğunuz üniversiteden ve aldığınız diplomadan çok şey beklemeyin. Onlar kariyeriniz için sadece birer araçtır.

•          Her zaman yeni şeyler öğrenilebilir, bunun için hep meraklı olun.

•          Bir meslek edinip master, doktora dereceleri aldığı halde ben bunu istemiyordum ben başka bir alanda mutlu alacağım diyen ve bu isteğini yerine getiren insanlar çoğu zaman hayatta başarılı olmuşlardır. Çünkü ne istediğini bilen ve isteğiniin peşini bırakmayıp takip edenler hep başarılı olmuşlardır.

•          Mezun olduktan sonra iş seçiminizi yaparken asla dar çerçevede ve sınırlı seçeneklere kendinizi mahkum etmeyin.

•          Tek bir alanda değil çok farklı alanlarda kendinizi geliştirin, edindiğiniz beceriler ve bilgilerin yararını mutlaka ileride görürsünüz.

•          Mutlaka özgün çalışmalar yapın, yaptığınız projeler de gerçek hayatın içinden olsun.

•          Kendi kanatlarınız ile uçun bunu başarabilirsiniz.

•          Çalışma hayatına mutlaka erkenden başlayın. Lisede ya da üniversitede araştırmanızı, size özgün çalışmanızı ya da deneyiminizi mutlaka edinin,

•          Hayatta ne olursanız olun ama mutlaka en iyisi olun.

•          Gelecek yetişkinlerin değil siz gençlerin yüzyılı. Gelecek yüzyıl alışa gelmiş her şeyin değiştirildiği bir yüzyıl olacaktır.

•          Ne iş yaparsanız yapın amabaşarabiliyorsanız mutlaka yeni bir şey yaratın.

•          İçinde yaşadığınız toplumu mutlaka iyi tanıyın. Dünyanın nereye gittiğini iyi takip edin.

•          Kendi ilgi ve yeteneğinize uygun işlerde çalışın, Mesleğini sevenler çok daha kolay gelişiyor ve başarılı oluyor bunu unutmayın.

•          Hayat karşınıza pek çok seçenekler çıkaracaktır. Siz önce kalbinize sorun. Ben ne istiyorum? Cevabını verdiğinizde gerekeni yapıyor olacaksınız.

•          Hayal kurun, hayalleriniz için fırsatınız var. Hiçbir zaman hayallerinizin peşini bırakmayın.

•          Sosyal biri olun, çevre edinin, dost edinin.

•          Hayatta kalıcı en önemli şey insan ilişkileridir. Önemli olan ailen çevren ve dostluklarındır. Ama çevrindeki insanlara nasıl ve ne şekilde dokunduğun da önemlidir. Seni kalıcı kılan o dokunuşla aldıkların ve verdiklerindir.

•          Her insanın içinde olan heves ve heyecan bir insan için en büyük zenginliktir.  Bu heves ve heyecanı kaybetmeyin ve doğru işlere kanalize edin.

•          Eğitimde bilgiyle boğulmak değil, keşfetmeye çalışmak önemlidir.

Alpaslan Dartan

Terakki Vakfı Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisi Koordinatörü &

Türk  Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği İstanbul Şube Başkanı