---

---

Son iki yıldır eğitime dair yapılan ve tasarlanan iki düzenlemeyi önemli görüyorum. Öncelikle okulların ilk, orta ve lise şeklinde yapılanması önemli bir adımdı.  Son on bir yıl içinde yapılmış olan en önemli ve etkili düzenleme budur.  Okulların bu şekilde yani üçlü evreye göre kademelendirilmesinin kalıcı ve sistemi onarıcı bir değişiklik olarak tarihe geçeceğine inanıyorum. 

Geçen yıla damgasını vuran konu tabiî ki dershanelerdir.  Bu sayede her şey bir tarafa eğitim uzun zaman aradan sonra ülkemizin ilk kez ana gündem maddelerinden biri oldu. Zaman içinde ileri sürülen düşüncelerin enerjisiyle eğitim sistemini iyileştirecek çok işlevsel düzenlemelerin ortaya çıkacağını düşünüyorum.  Çok bağlayıcı iddialar ileri sürmeye gerek yok.  Söylem eksik ve problemli bile olsa “Dershaneler kaldırılacak” diye dillendirilen iradeyle birlikte dershanelerin bir dönüşüm geçirerek okul sistemi ile daha fazla bütünleşeceğini bekliyorum.  

Ayrıca bu süreçte özel okulların da “kupon” uygulaması ile devletten alacağı katkıyla birlikte daha çok kamusallaşacağını, diğer taraftan kamu okullarının da üzerindeki talep baskısından kurtulacağını ve niteliğinin de yükseleceğini tahmin ediyorum. 

Ancak Milli Eğitim Bakanlığı’nın hem 4+4+4 olarak simgeleşen düzenlemenin, hem de dershaneleri temel alarak tasarlanan değişikliklerin felsefesinin geliştirilmesinde ve hayata geçirilmesinde operasyonel bir konumda kaldığını da belirtmek gerekiyor.   Andımızın kaldırılması ve serbest kıyafete geçiş gibi değişikliklerde de MEB’in pasif kaldığı dikkat çekmektedir.

Bu arada MEB’in ortaöğretime geçişle ilgili yaptığı son çalışmaları 2007 yılında ilk kez oluşturulan merkezi sınavlardan çoklu sınavlara geçişe dair vizyon doğrultusunda kaldığı ölçüde başarılı buluyorum.  Tekrar hatırlamakta yarar var; kademeler arası geçişte yani ortaöğretime ve yükseköğretime tek sınava bağlı kalmamak, ağırlıklı orta öğretim başarı puanının etkisini azaltmak ve katsayı engelini kaldırılmak gibi konularda kararlar o zaman alınmıştı. Bu minvalde alınacak kararların sistemi iyileştireceğinden emin olunabilir.

Ancak MEB’in geçen yıllarda bu doğrultuda iyi bir performans ortaya koyabildiğini söylemek zordur. SBS’nin kaldırılması, değiştirilmesi gibi yansıyan inisiyatifler enerji kaybettirmiştir. Son olarak Temel Eğitimden Ortaöğretime Geçiş adıyla takdim edilen çalışmayı bazı açılardan sorunludur.  Her şeyden önce bu modelin adı çok zorlanarak uydurulmuş izlenimi vermektedir. Daha etkili ve yalın olması nedeniyle Ortaöğretime Geçiş Sistemi şeklinde bir adlandırma devam edebilirdi.

Eğitimle ilgili tanımlamalar uluorta üretilemez. TEOG diye ifade edilen adlandırmada geçen “Temel Eğitim” kavramı, eğitim kademeleri için son yapılan ilkokul, ortaokul düzenlemesinin dayandığı felsefi, pedagojik ve sembolik çağrışımlarla da uyuşmamaktadır. Ortaöğretimin zorunlu olmasından sonra genellikle zorunlu olan ilk ve ortaokulları kapsayan kademe için kullanılan “Temel Eğitim” tabiri artık kullanılmasa yeridir. Çünkü anlamı eskisi gibi güçlü değil.   

Bu arada yeni bir model diye sunulan TEOG ile ilgili ifada edilen mantık ve gerekçe Bakanlığın daha önce geliştirmiş olduğu OGES (Ortaöğretime Geçiş Sistemi) ile büyük ölçüde örtüşmektedir.  TEOG’un bileşeni olarak yeni diye lanse edilen ortak sınava dair uygulama bile OGES geliştirildiği zaman 2007 yılında ders geçme ve sınav yönetmeliğinde en az bir sınavın ortak yapılmasıyla ilgili olarak yapılan değişiklikten uyarlanmış görünüyor.

Aynı yolda küçük değişikliklerle ilerlerken sanki farklı bir yola geçilmiş gibi bir hava yaratılması ilgililerin konuya dair ne kadar bilinçli oldukları hususunda kuşku uyandırmaktadır.  Bu da tabiî ki MEB’in güvenilirliğini ve inandırıcılığını tahrip etmektedir. 

Prof. İrfan Erdoğan

Talime ve Terbiye Kurulu Eski Başkanı