Logo

Öğrencilerde üst biliş geliştirmek için iki beceri…

Kategori: Kayhan Karlı - Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu
Perşembe, 12 Şubat 2015 10:54 tarihinde oluşturuldu



Yeni bir döneme başlarken sınıflarda öğrenmenin kalitesini artıracak iki temel beceriden söz etmek istedim. Her sınıfta etkin öğrenmenin gerçekleşmesi ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişebilmesi için araştırmalar iki önemli beceriyi öne çıkarıyor.

İleri Düzey Sorular Sorma

İleri düzey sorular geniş kapsamda, öğrencilerin sadece hatırlamanın ötesine giderek daha derinlemesine düşünmelerini gerektiren sorular olarak tanımlanabilir. Redfield ve Rousseau (1981) tarafından yapılan 18 deney meta-analizinde öğretim sırasında ileri düzey soruların ağırlıklı olarak kullanılmasının bilgi hatırlaması ve düşünme becerilerinin uygulanmasını gerektiren sınavlarda olumlu sonuçlar verdiği ortaya çıkmıştır. Bir başka çalışmada (Andre,1979) araştırmacılar, bir metindeki her birkaç paragrafta bir ileri düzey soruları öğrencilere sormanın etkilerini araştırmışlardır ve bu tür bir uygulamanın ders kitabının içeriğinin öğrenilmesinde bilgi soruları sormaktan daha iyi sonuç verdiğini bildirmişlerdir. Pressley ve meslektaşları (1992) öğretimden önce öğrencilerden ileri düzey sorulara açıklayıcı cevaplar vermelerini istemenin ön bilgiyi aktive ettiğini ve dikkati odaklayarak daha iyi öğrenmeyle sonuçlandığını göstermişlerdir. Ancak, ileri düzey sorular sormanın kanıtlanmış etkililiğine rağmen araştırmacılar sınıftaki soruların çoğunluğunun türünün bilgi sorusu olduğunu göstermişlerdir. Öğretmen soru sorması üzerine yaptığı bir incelemede Gall (1984) sınıf sorularının sadece %20 kadarının basit bilgi hatırlamasından daha fazla şey gerektirdiğini bulmuştur.

Benzer şekilde Goodlad (1984) sınıftaki tartışmaların sadece yüzde bir kadarının öğrencileri kendi cevapları ve mantıklarını açıklamaya teşvik ettiğini belirtir. Soru sorma hakkındaki bu araştırmaların yanında Tasarım yoluyla Anlama-UbD ile ders tasarım modelinde ise soru sorma becerileri doğrudan uygulanmaktadır.

-Aşamada öğretmenler açık bir şekilde içerikteki önemli fikirlerle ilgili “temel sorular” saptamak veya geliştirmek için teşvik edilirler. Bu açık uçlu sorular, öğrenmeyi geliştirdiği gösterilmiş olan ileri düzeyde düşünme için öğrencileri güdüler.

-Aşamada öğrencilerden anlamalarını, “özgün” performans değerlendirme görevleri yoluyla ve bilgi ve becerilerini uygulayarak göstermeleri ve mantıklarını açıklamaları istenir. 

-Aşamada öğretmenler, anlamanın altı özelliğine dayanan ileri düzey sorular sormaları için teşvik edilir.

Geri bildirim

Araştırmalar, bir öğretmenin kullanabileceği en etkili stratejilerden birisinin öğrencilerin ne kadar başarılı oldukları hakkında vereceği geri bildirim olduğunu doğrulamaktadırlar. Hattie (1992) 8000 kadar çalışmayı analiz etmiş ve de başarıyı geliştiren en güçlü tek nitelemenin geri bildirim olduğu sonucuna varmıştır. Marzano, Pickering, ve Pollock (2001) geri bildirim için araştırmaların sentezini yapmışlar ve sınıf için aşağıdaki ana hatları sağlamışlardır:

1. Geri bildirim “düzeltici” olmalıdır. Bunun anlamı, öğrencilere neyi doğru ve neyi yanlış yaptıkları hakkında bir açıklama sağlamasıdır. .

2. Geri bildirim zamanında verilmelidir. Ölçmeden hemen sonra verilen geri bildirim öğrenmeyi geliştirir.

3. Geri bildirim bir kritere göre olmalıdır, yani, öğrencilere bilgi ya da beceri için belirli bir hedefin neresinde oldukları konusunda bilgi vermelidir. Araştırmalar tutarlı olarak kriter temelli geri bildirimin norm temelli geri bildirime göre daha güçlü bir etkisi olduğunu belirtmektedirler.

4. Öğrenciler, kendi gelişimlerini izleyerek kendi geri bildirimlerinin bir kısmını etkin bir şekilde sağlayabilirler.

Öğrencilerimizin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmek ve onları sorgulayan, eleştirel düşünen ve öğrenmeyi öğrenen bireyler olarak yetiştirmek için öğretmenlerimizin soru sorma becerileri ve geribildirim verme becerilerini geliştirmeliyiz. Her ikisi de çalışılarak geliştirilmesi gereken beceriler olduğu halde bu konuda yeterli çalışma yapıldığını söylemeyiz. Özellikle geleneksel mesleki gelişim çalışmaları, konuları yerine bu becerileri geliştirecek atölyeler ve iş başında geri bildirim verebilen çalışmalara zaman ayırmaya başlamalıyız. Bu dönemin herkes için öğrenme dolu geçmesi dileğiyle…

Kayhan Karlı

Kurucu

Yenilikçi Öğrenme Merkezi

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.