---

---

Seni ne motive eder? Kendimize belki de sormamız gereken ilk soru ve sonra cevabımıza göre öğrencilerimizi ne motive eder sorusunun cevabını aramak…

İçsel motivasyon:
¨Öğrencinin kendisinden kaynaklanan ihtiyaçların oluşturduğu motivasyona içsel motivasyon denir.” (Karip, 2003, s.117 ).
Dışsal motivasyon:
“Bir görevin ya da etkinliğin tamamlanması için sağlanan ödüllerle oluşturulan motivasyona dışsal motivasyon denir.” (Karip,2003,s.177)

Ne tür bir eğitim gayretli ve yaşam boyu öğrenenler oluşturur?
Elbette ki dıştan gelen ödüllerden gücünü alan bir eğitim değil – ödüller, şeref dereceleri, notlar, vs.
Araştırmalar aslında bunların çocukların öğrenmeye olan ilgilerini baltaladığını söylüyorlar (Lepper ve Greene 1978). Bilimsel projeler, kitap okumak, turlar boyu koşmak, ve bunlar gibi bir sürü gerçekten yapmaya değer etkinlik için ödüller koymak çocukların ilgisini ödüle çekerek ve üstü kapalı bir şekilde yapılanın çok da önemli olmadığını ima ederek öğrencilerin etkinliğe olan ilgilerini azaltırlar (Kohn 1993).
Rekabet, ödüller ve cezalardan uzaklaşmak sadece en başarılı olanların değil, tüm öğrencilerin kendilerini sınıf toplumunun değer verilen üyeleri olarak hissetmelerini sağlar. Eğitime tam hazır olmayan çocuklar yarışmacı, öğrenilenleri sadece alıştırmalarla uygulayan bir öğretim programında öz saygılarını çabalarını azaltarak korumayı seçebilirler. Sınıf veya okul toplumundan psikolojik olarak geriye çekilip bunun kendilerini sosyal, etik ya da entelektüel olarak etkilemesine olanak vermezler (Nicholls 1989).

“Çocuklarımızın topluma duyarlı olmalarını istiyorsak onlara merak ve ilgi duydukları konularda proje üretmeleri için fırsat vermeliyiz. Yaptıkları projeler için sosyal ödüller vermeliyiz.”
Dışarıdan verilen ödülleri en aza indirgemek için eğitimcilerin öğrenmeye değer bir öğretim programına ve öğrencilerin bunun niçin öğrenmeye değdiğini anlayacakları bir pedagojiye ihtiyaçları vardır. Bu nedenle sınıflarımızda öğrencilerimizin içsel motivasyonlarını artıracak 27 öneri denemeye değer bir çaba olacaktır…
1- PAYLAŞ
Öğrencilerinle kendi hikâyeni paylaş! Zihnin dili öyküdür. Süreçlerinizi ve nasıl ürettiğinizi, öğrendiğinizi kısacası kendi öykünüzü nasıl oluşturduğunuzu paylaşın…
2- BİRLEŞTİR / DAHİL ET
Öğrencileri öğrenme deneyimine dahil et. Deneyim beynimizin yeni bağlar kurmasını sağlar. Biz ne kadar iyi bir öğretici olsak da öğrenen deneyimlemezse kalıcı olmaz, içsel motivasyon oluşmaz.
3- TETİKLE/ HAREKETE GEÇİR
Derste öğrencinin merakını tetikle. Merak duygusu tetiklendiğinde yeni nöral ağlar beyinde oluşmaya başlar.
4- YOK ET/ ORTADAN KALDIR
Dışsal ödülleri yok ederek motive etmeyi dene. Şeker, çikolata, not vb. vermek yerine önce sosyal ödüllere sonra içsel ödüllere kapı aç.
5- SERBEST/ BIRAK
Notlardan bağımsız ders oluştur. Değerlendirme ile notlamayı ayırt et, farklılaştır. Her türlü değerlendirme not ile bitmek zorunda değildir! İleri bildirim fırsatlarını kullanarak dersini öğrenme odaklı hale getir.
6- FAYDALAN!
Öğrencilerine onları neyin motive ettiğini sor ve bu araçlardan faydalan. (spor, oyun oynamak vs). Bunun için değişik araçlarla veri topla, akyıt tu ve bunları kullan…
7- ZORLUK YARAT
Öğrencilerin eski problemlere yeni çözümler bulması için meydan oku. Beyin meydan okumayı sever ancak ustalık yapabileceğinin bir kademe üstü kadar zorlamayı bilmektir!
İlgi duyan ve önemseyen sınıf eleştiriler, zorluklar ya da hatalardan kaçınan sınıf değildir. Parker J. Palmer (1989) şöye yazıyor;
Bir öğrenme ortamı konuksever olmalıdır, öğrenmeyi zahmetsiz yapmak için değil, ama zahmet veren şeyleri mümkün kılmak için… cehaleti ortaya koymak, geçici hipotezleri sınamak, yanlış ya da eksik bilgiye meydan okumak ve karşılıklı düşünce eleştirisi yapmak için. İnsanların kendilerini tehdit altında ve yargılanıyor gibi hissettikleri bir atmosferde (bunların hiç birisi) mümkün olmaz.
8- CESARETLENDİR
Aynı görevleri farklı yaratıcı yollarla yapmaları için teşvik et. Her zaman tek doğru ve çözüm vardır yaklaşımının aksine farklı fikirleri ve yolları teşvik et.

9- GRUP / TAKIM OLUŞTUR
Grupları takımları kullan. Sınıftaki tüm öğrencileri birbirlerini tanıyacak şekilde sürekli farklı takımlarda çalıştır, ekip aidiyeti oluştur.
10- PRATİK YAP
Öğrettiklerini ve söylediklerini uygula, model ol. Öğrenciler söylediklerimizi değil yaptıklarımızı yaparlar!
11- TAKDİR ET
Öğrencileri anlamlı başarılan için takdir et. Pohpohlamak değil ne için yapıldığı açıkça belirlenmiş cümlelerle takdir et.
12- OYNA
Aynı prensipleri öğreten bir oyun bul ve oynat. Eğlenmek kalıcı öğrenme açısından anahtar noktalardan birisidir. Her dersini bir oyun senaryosu gibi düşün ve bazılarında oyun kur…
13- KEŞFET
Tutkunu keşfet. En çok yapmaktan hoşlandıklarını bul, sorgula ve nasıl sonuçlar aldığını analiz et.
14- KEŞFET
Öğrencilerin tutkusunu keşfet. En çok yapmaktan hoşlandıklarını bul, sorgula ve nasıl sonuçlar aldığını analiz et.
15- İZİN VER
Süreç için zamana izin ver. Herkes aynı hızda öğrenemez! Zamanı adil ve tutarlı kullan.
16- AMAÇLA
Bir amaçla bağla. Kişisel bir öğretmenlik vizyonun ve hedefin olsun.
17- CANLANDIR
Ne yapıyorsan ona enerji kat. Senin enerjin öğrencilerine bulaşacaktır… Öğretmenlik bir tiyatro sanatçılığıdır. Her seferinde aynı oyunu aynı enerjiyle oynarsın ve hatta seyirci tepkisine göre ayarlarsın…
18- YARAT
Yaratıcılık ve içsel davranış için yeni bir ortam yarat. Sınıfta yaratıcılığa izin veren rutinler oluştur.
19- KİLOMETRE TAŞLARI
Kilometre taşlarını düzenle ve onları göster. Örneğin senenin başında yıl boyunca neler yapacağız sorusunu görselleştir ve bu görsel üzerinde öğrencilerin kendilerini kontrol edebilecekleri kontrol noktaları bulundur, yıl boyunca duvarda kalsın…
20- YETENEK
Öğrencilerin almayı seçecekleri çoklu yetenek değerlendirmeleri yarat. Her çocuk farklı alanlarda yeteneklidir. Onlara yeteneklerini ortaya koyabilecekleri fırsatlar sağlayan öğrenme tasarımları hazırla.
21- DEĞERLENDİRME
Öğrencilerin gelişimleri değerlendirmelerine izin ver. Değerlendirme öğrenen ve öğreten ile birlikte yapılması gereken bir süreçtir. Aksi halde notlamaya dönüşür kü, bu da ödül ve ceza yaklaşımına dönüşebilir. Öğrenenlerin özdeğerlendirmeyi bir araç olarak kullanabilmeleri için fırsatlar oluştur.
22- GÜVEN
Güvenilir bir ortam yarat. Öğretmenlerin en önemli görevleri duygusal güvenliği sağlanmış bir öğrenme ortamı oluşturmaktır. Güven oluşmayan ortamlarda beyin kodlamayır…
23- VİZYON
Sınıf vizyonu yarat. Kişisel vizyonunun yanında ekip olarak bir sınıf vizyonu oluşmasına liderlik et.
24- HİZMET
Topluluk hizmetine dahil et. İyi bir birey olması ve içsel motivasyona sahip olması için topluma hizmeti derslerinin içinde araç olarak kullan.
25- TERCİHLER
Öğrencilerin neyi yapacaklarına, bunu nasıl yapacaklarına ve kimin değerlendireceğiyle ilgili tercih yapmalarına izin ver. Tercihler verildiğinde hepimiz kendimizi güvende hissederiz…
26- PAYLAŞ
Sınıfında neler olduğunu diğerleriyle paylaş. Blog yaz, pano yap, gazete bas vb. öğrencilerin yazsınlar, paylaştıkça ve beğeni aldıkça özgüven yükselir.
27- GERÇEKLİK
Öğrencilerin hayatlarını ve hikayelerini sınıf ortamına dahil et. Her öğrencinin de bir hikayesi vardır. İyi bir ekip diğerlerinin de hikayelerini bilen, empati kuran ve birlikte hikaye yazan ekiptir.
Kayhan Karlı
@kayhankarli
Facebook.com/kayhankarli