Logo

Öğrenme odaklı okul mekanları

Kategori: Kayhan Karlı - Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu
Perşembe, 17 Eylül 2015 16:03 tarihinde oluşturuldu



Kayhan Karlı / Kurucu /Yenilikçi Öğrenme Merkezi

kayhan_karliŞu günlerde sürekli seyahat ediyorum ve farklı okullar ile çalışıyoruz. Bu sırada dikkatimi çeken en önemli nokta neredeyse her mahallede bir veya bir kaç özel okul var. Ankara´da bir apartmanın üstüne nasıl tabela asılarak okul haline geldiğini görünce gerçekten irkildim...

Bu yıl dersane dönüşümleriyle birlikte kimin gerçekten okul kimin dönüşüm okulu olduğu iyice karmaşıklaştı. Elbette bu arada muhteşem tasarlanmış okul kampüsleri de gördüm. Bu durum elbette okul maliyetlerine doğrudan yansıması kaçınılmaz. Ancak veliler acaba bunu düşünüyorlar mı diye de sormadan edemiyorum.

Okul bir öğrencinin yaşamına evi kadar etki eden bir mekandır. Bu nedenle okul binalarının ve mekanlarının tasarımı da son derece önemli bir nokta. İnsan su gibidir ve konulduğu kabın şeklini alır... Ülkemizde son yıllarda özellikle okul mimarisi konusunda uzmanlaşmış son derece değerli mimarlarımız var. Ancak yatırımcıların ve karar vericilerin bu konuda yeterince özen göstermediğini görmek oldukça üzücü bir durum. Bu alanda önemli çalışmalardan birisinde Lackney kriterler oluşturmuş. Bu kriterler sadece binaların yapımı değil kullanımı konusunda da bize ışık tutuyor.

Aşağıda verilenler kesin olarak alınmamalıdır, ama bunlar Dr. Jeffrey Lackney’in eserinden (2001) alınan okul binalarının tasarımının (ya da yeniden kavramsallaştırılmasının) 12 ilkesidir:

  1. Zengin, aydınlatıcı ortamlar – renk, doku, ‘öğretme mimarisi’, öğrenciler (öğretmenler değil) tarafından yaratılmış sergiler, ve böylece öğrencilerin ürünle bağlantıları olur, aidiyet hissederler.
  2. Gurupla öğrenme için alanlar – ara verme yerleri, girintiler, sosyal öğrenmeyi ve sosyal beyni uyarmayı kolaylaştıran masa guruplamaları; ara verme yerlerini konuşmalar için oturma odalarına dönüştürme.
  3. İç ve dış mekânları birbirine bağlamak – hareket, serebral kortekse bağlı olan motor korteksi oksijenleme için birbirine bağlamak.
  4. Bütünsellik ve motivasyonu arttırıcı anlamlar sağlamak için okul toplumunun genel amaçlarının sembollerini içeren koridorlar ve herkese açık alanlar (Dikkat: sloganlar yazmaktan daha fazlasını yapın, içselleştirilmiş uygulamalar!).
  5. Güvenli mekânlar – tehdidi azaltın, özellikle kent ortamlarında.
  6. Farklı mekânlar – değişik şekil, renk, ışık, kıyı köşe.
  7. Sergilenenleri değiştirmek – çevreyi değiştirmek, çevreyle iletişim içinde olmak beyin gelişimini uyarır. Çevresel değişim açısından sınırları daha da genişletmek için sahne türü yapımlara izin verebilecek sergi alanları sağlayın.
  8. Tüm kaynaklar erişilebilir olsun – bir öğrenme olayında ortaya çıkan fikirlerin hızla gelişmesini yüreklendirmek için eğitimsel, fiziksel ve bir dizi farklı ortam yaratacak malzemenin yakın mesafede olmasını sağlayın. Bu, ıslak alanlar/fen, bilgisayarlı çalışma yerleri ve tümünün ayrı değil, birlikte olması için bir önermedir. Fikirlerin çok işlevli olması ve çapraz çoğalmaları öncelikli amaçtır.
  9. Esneklik – geçmişte çok rastlanan bir ilke hala geçerlidir. Mekânlarda esnekliğin bir çok boyutu diğer ilkelerde de yansıtılır.
  10. Etken/edilgen mekânlar – öğrencilerin içsel zekâları için düşünecek ve başkalarından uzakta olacak yerlere, ve aynı zamanda toplumsal zekâları için de etkin katılım yerlerine ihtiyaçları vardır.
  11. Bireyselleşmiş mekânlar – ev merkez kavramı metal dolap veya masadan daha çok vurgulanmalıdır. Bu, biriciklik ilkesiyle ilgilidir; öğrenicilerin öz kimliklerini ifade etme, kendi özel yerlerini bireyselleştirmelerine, ve mekâna bağlı davranışlarını ifade etme ihtiyacını gidermelerine yardımcı olmak.
  12. En uygun öğrenme çevresi olarak geniş toplum – tüm kentsel ve doğal çevreleri öncül öğrenme ortamı olarak tümüyle kullanmanın yollarını bulmak gereklidir; öğrenmenin kalesi olan okul daha çok yaşam boyu öğrenmeyi tamamlayan zengin kaynaklı bir öğrenme merkezi olarak algılanmalıdır. Teknoloji, uzaktan öğrenme, toplum ve iş ortaklıkları, evden öğrenme, bunların tümü bugünkü ve gelecekteki eğitim kurumlarının alternatif örgütsel yapıları olarak araştırılmalıdır.

Lackney’in görüşüne göre tasarımdaki çeşitlilik öğrenme şekillerini destekleyecektir ve gelip geçici bir eğilimi destekleyerek eğitimi zorlamayacaktır.

Yeni bir yıla başlayan okullarımızın mekanlarının kullanımında en azından bu ilkeleri göz önünde bulundurarak öğrenenlerin ihtiyaçlarını karşılayan ekosistemler oluşturabilmeleri dileklerimle başarılı bir yıl geçirmelerini dilerim.

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.