---

---

Okullarda serbest kıyafet uygulaması serbestlik sağlar mı?

Okullarda kıyafet uygulamasını yıllardır eğitimciler olarak birçok yönüyle tartışır artıları ve eksilerini ortaya koyduğumuzda Kıyafet uygulamasının öğrencilerde okula olan bağlılık aidiyet duygularının kazanılması ve dikkatlerini derslere verebilme davranışları açısından önemli olduğu sonucuna varır ve devamı konusundaki fikirler ağırlık kazanırdı. Serbest kıyafet uygulamasını en azından okulun bir günü uygulayarak öğrencilere bir günlük de olsa rahat edebilecekleri bir durum ortaya konulurdu.  Beden Eğitimi dersi olduğu gün okula eşofmanla gelmeleri konusunda izin verilerek bu durum biraz daha esnetilirdi.  Aslında kıyafet uygulaması önceki yıllara bakıldığında oldukça esnek bir yapıya kavuşmuş durumda. Şimdi getirilen serbestlik bunun daha da ileriye götürerek tamamen öğrencilerin istedikleri gibi giyinmeleri konusunda getirdiği bir serbestlik.  Bu serbestlik öğrencileri tek tip olmaktan kurtaracak olması kulağa hoş gelse de doğuracağı sonuçlar birçok öğrenciyi mutsuz edeceği gibi birçok veliyi de mutsuz edecektir. Sonuçları açısından bakıldığında Okullarda öğrencinin rahat edebileceği kıyafeti giymesi ne kadar önemliyse okuduğu okula aidiyet duygusu vermesi gerçeği de oldukça önemli. Aileleri her sabah çocuğa ne giydirmeliyim düşüncesi bile çocukların duygularında değişikliklere neden olacaktır.

Birey, çocukluğundan yaşlılığına kadar gelişen yaşam çizgisi üzerinde birbirinden farklı gelişim dönemlerinden geçer ve bu dönemler içerisinde birbiriyle aynı olmayan fizyolojik ve psikolojik bazı özellikler gösterir.

Gelişimi fiziksel gelişim, bilişsel (zihinsel) gelişim, psikososyal gelişim ve ahlak gelişimi olarak dörde ayırmak mümkündür. İlköğretim birinci kademesine denk gelen dönemde çocuk okulda bilgi edinirken, kendisi ile aynı yaşlardaki akranlarıyla kendini karşılaştırır ve karar verir. Bu dönemde çocuk sosyal ve akademik yönlerden kendi durumunu arkadaşlarının durumu ile kıyaslayarak doyum sağlamak ister. Kıyafet konusunda bir doyum sağlama ihtiyacı doğuracak olan bu değişiklik öğrencilerin ihtiyacı karşılanamadığında mutsuzluk duygusu verecektir. Mutsuz olan çocuk başarıya odaklanamaz. Dikkatini toplayamaz.

Çocukların yaş, cinsiyet vücut özellikleri gibi fiziksel farklılıkları, ailelerinin gelirleri, eğitim düzeyleri ve iş statüleri gibi özellikleri çocuklarının giysi alımlarındaki seçim rollerini ve algılamalarını etkilemektedir. Çocukların içinde bulunduğu arkadaş grupları giysi tercihlerine etki eden önemli etkenlerdendir. Çocuklar için arkadaşları çok önemlidir. Arkadaşlarının kendileri için ne düşündüklerini oldukça önemserler. Kendi aralarında aynı düşüncelere ve beğenilere sahip gruplar oluştururlar. Her çocuk belli bir arkadaş gruba dahil olmak ve kabul görmek ister. Yaşıtlarından oluşan arkadaş gruplarının içinde kabul görme ve etkinliklere katılma açısından giysiler iletişim ve kurma aracı olarak önemli bir etkiye sahiptir.

Şimdi tüm bunlardan yola çıkarak serbest kıyafet uygulamasının aslında öğrencilerde farklı sosyal statüler, farklı diyaloglar ve arkadaşlık grupları doğuracağı gibi velilerin her sabah öğrencilerine hangi kıyafeti giydireceği konusunda yaşayacağı kaygılar sonuçlardan sadece bir kaçı.

Yapılan araştırmalarda 7–11 yaş arası öğrencilerde giysi satın alırken etkili olan özelliklere ilişkin bulguların devlet okulundaki öğrencilerde %66.4 annenin tavsiyesi, %47.3 babanın tavsiyesi, %27.3 mağaza vitrinlerde görmek, %20.9 arkadaşlarda görmek satın almaya etkili olan unsurlar olarak ortaya çıkmıştır. Özel okuldaki öğrencilerde ise, % 43.6 anne tavsiyesinin, %38.2 mağaza vitrinlerinde görmenin, %26.4 baba tavsiyesinin, %22.7 arkadaşlarda görmenin satın almaya etkili olduğu belirlenmiştir.

Buna göre anne, baba, arkadaş ve mağaza unsurlarının her iki okul türü açısından da çocuklarda giysi satın alma davranışlarını önemli derecede etkilediği söylenebilir. Kıyafet serbestisi getiren yönetmeliğin bu sonuçları tersine çevireceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Öğrenciler kıyafet seçmede satın alınmasında arkadaşlarından göreceği ve arkadaşları arasına kabul edilmede önemli etken olacak giysileri için seçimleri konusun da aileyi zorlayacaktır. Maddi olanakları yetersiz aileler bu istekler karşısında çaresiz kaldığında öğrenci üzerinde oluşabilecek yıkımlar tamir edilemez. Devlet zorunlu olarak kıyafet yardımı olayına girecek ve arka sırlara oturarak kendini gizleyen bir öğrenci kitlesi belki arkadaşları tarafından küçük düşürülme endişesiyle bu ihtiyacını açıklayamayacaktır.

Ne yapılabilirdi? Burada bir orta yol bulunabilirdi. İlköğretim 1. Kademe eşofman gibi rahat bir kıyafetle okula gidebilir. İlköğretim 2. Kademe de ise kravat ve benzeri aksesuarların olmadığı rahat bir kıyafet uygulaması yapılabilir. Serbest kıyafet uygulamasına ise Liselerde geçilmesinin daha uygun olacağını söyleyebiliriz.. Çünkü bu dönemde öğrenci zaten tek tip kıyafeti istememektedir. Buna karşı direnç göstermektedir. Kravatını, gömleğini, sarkıtarak Öğretmenleri ile aralarında tartışmalara yol açmaktadır. Okul idaresi kravat, gömlek, saç vb konularda öğrencilerle karşı karşıya gelmekte ve disiplin sorunları oluşmaktadır. Bu yönüyle serbest kıyafet yönetmeliğinin lise öğrencileri için uygun olabileceğini söyleyebiliriz. Amaç öğrenciyi bir birey olma yolunda desteklemekse onun mutluluğu ön planda tutulmalıdır. Mutlu olmayacağı her uygulama başarısının önünde engel olacaktır. Can yücelin dediği gibi” Herkesi tek tip giydirerek “eşitlik hissi” vermeye çalışmaktansa, çocuklara hayatta kıyafetin değil fikriyatın önemli olduğunu anlatmak ve sınıfta onlara gerçekten eşit davranmak daha önemlidir.

Eğitimtercihi

HAYATİ OKTAY

UZMAN EĞİTİMCİ

Twitter.com/ hayatiokty