Logo

Dönüşümlü düşünmenin sınıflandırılması

Kategori: Kayhan Karlı - Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu
Salı, 14 Ekim 2014 12:08 tarihinde oluşturuldu



Kayhan Karlı yazdı: Dönüşümlü düşünmenin sınıflandırılması

Donald Finkel Mesleki gelişime ve öğretimin olan temeli yaklaşımında,  öğretimin “deneyim kazandırmak ve düşünmeye sevk etmek” olduğunu belirtir. Finkel şöyle devam eder: “...dönüşümlü düşünerek deneyim kazanmak soruna ait detaylar arasında bağlantılar kurmak, ona kuramsal ya da soyut bir gözle bakmak, kişinin sorun hakkında kendi sorularını oluşturması ve anlayış üzerindeki kontrolün daha aktif ve bilinçli bir hal almasıdır. ~ Teaching With Your Mouth Shut (Ağzınız Kapalıyken Öğretmek’ten)

Son yıllarda, öğretme ve öğrenme üzerine meslektaşlarım arasındaki etkileşimi geliştirmeyi amaçlayan öğrenme yoldaşı olarak yaptığım sınıf, okul ziyaretleri esnasında pek çok öğretmene ve yöneticiye yoldaşlık ettim. Öğrenme yoldaşlığı sohbetleri gezici Sokratik görüşmeler gibi dönüşümlü düşünmede katalizör işlevi görürler. Bu ne yazık ki okulda geliştirilen bir şey değil, genelde başka biri size nasıl yapacağınızı söyler! En iyi ihtimalle öğrenciler yaptıklarını anlatma becerisini edinirler fakat öğrenimleri hakkında soyut biçimde düşünmede sıkıntı yaşarlar-örnekler, bağlantılar ve ilerleme.  Aynı şekilde öğretmen ve yöneticiler de yaptıkları iş üzerine daha fazla düşünmek için teşvik edilmeli ve imkân sağlanmalıdır. Ülkemizde özellikle üst düzey düşünme becerilerinin okullarımızda öğretilmediğini veya odak noktası olmadığını söyleyebilirim. Peter Pappas bu konuda Okulları dönüşümlü düşünmenin daha yaygın olduğu ortamlara dönüştürmek için Bloom’un yaklaşımına dayanarak  “Dönüşümlü Düşünmenin Sınıflandırılması” modelini geliştirdi.  Model 4 bölümden meydana gelmektedir:

1.            Dönüşümlü Düşünmenin Sınıflandırılması

2.            Dönüşümlü Düşünen Öğrenci

3.            Dönüşümlü Düşünen Öğretmen

4.            Dönüşümlü Düşünen Yönetici

Eğitimci Larry Ferlazzo şöyle diyor: “Peter Pappas’ın Öğrencinin Dönüşümlü Düşünmesinin Sınıflandırılması modeli üst düzey düşünme becerileri geliştirmeye yeni bir bakış açısı ile oldukça başarılı bir yaklaşım kazandırmıştır. Bununla birlikte Bloom’a ait Sınıflandırma öğrenciler için hali hazırdaki  pek çok Bloom stratejisinden çok daha uygun hale gelmiştir. Aynı zamanda model süreç değerlendirmesi için oldukça değerli ve kolay bir araçtır, her öğretmenin sınıfında düzenli olarak kullanabileceği sadece bir kaç dakika alan bir araç. Ben ve öğrencilerim son 3 yıldır kullanıyoruz ve iki kitabımda da şiddetle tavsiye ediyorum, özellikle de bloğumda Peter’ın yaptığı işlerin altını çiziyorum.” A Taxonomy of Lower to Higher Order Reflection (Düşükten Yükseğe Dönüşümlü Düşünmenin Sınıflandırılması)

Farz edelim ki kişi bir görevi tamamladı. Yaşadıkları deneyim üzerine düşünürken ne tip sorular sorabilirler? Bu sorular Bloom’un sınıflandırması ile nasıl paralellik gösterebilir?

•             Bloom’un Hatırlaması: Edinme, tanıma ve uzun ya da kısa dönem hafızadan ilgili bilgilerin hatırlanması

o             Dönüşümlü Düşünme: Ne yaptım?

•             Bloom’un Anlaması: Sözlü, yazılı ya da görsel mesajlardan anlamın inşa edilmesi

o             Dönüşümlü Düşünme: Önemli noktalar nelerdi? Amaçlarıma ulaştım mı?

•             Bloom’un Uygulaması: Uygulama ya da yerine getirme aracılığıyla prosedürün tamamlanması ya da kullanılması. Prosedürü yeni bir konuma taşımak.

o             Dönüşümlü Düşünme: Bunu daha önce ne zaman yaptım? Bunu tekrar nerede kullanabilirim?

•             Bloom’un Analizi: Materyali bileşenlerine ayrılması, birbirleri ile olan ilişkilerin ve bileşenlerin yapının tümüyle ya da amacıyla olan ilişkilerinin belirlenmesi

o             Dönüşümlü Düşünme: Yaptıklarımda herhangi bir kalıba rastladım mı?

•             Bloom’un Değerlendirmesi: Kriter ve standartlara dayanarak yargıya varılması

o             Dönüşümlü Düşünme: Ne kadar iyi yaptım? Neler işe yaradı? Neleri geliştirmem gerekiyor?

•             Bloom’un Yaratması: Ögelerin yeni bir kalıp ya da yapı oluşturacak şekilde bir araya getirilmesi ya da yeniden düzenlenmesi

o             Dönüşümlü Düşünme: Daha sonra ne yapmam gerekiyor? Planım nedir?

Dönüşümlü Düşünen Öğretmen ne yapar?

Dönüşümlü düşünmenin her aşaması Bloom’un Sınıflandırmasına paralel olarak yapılandırılmıştır. Farz edelim ki az önce işlediği ders ya da proje, ünite, kurs vb. öğretmenin aklına geliyor. Düşük seviyeden üst düzey dönüşümlü düşünmeye ilerlerken kendilerine hangi örnek soruları sorabilirler?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

•             Bloom’un Hatırlaması: Ne yaptım?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Ders neydi? Derste bütün içeriği anlatabildim mi? Zamanında bitti mi? Öğrenciler değerlendirme sonucunda kaç “puan” aldılar?

•             Bloom’un Anlaması: Önemli noktalar nelerdi? Amaçlarıma ulaştım mı?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Dersin temel bileşenlerini açıklayabilir miyim? Öğrencilerin bir sonraki/bir önceki ünite ile nasıl bağlantı kurabileceğini anlıyor muyum? Bu müfredatın hangi kısmında bulunuyor? Hangi eğitimsel stratejileri kullandım? En iyi uygulamaları ve stratejileri yürütebildim mi?

•             Bloom’un Uygulaması: Bunu daha önce ne zaman yaptım? Bunu tekrar nerede kullanabilirim?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Önceki derslerdeki içerik, ürün ya da sürecin üstüne bir şeyler koyabildim mi? Bu ders sonraki ders için nasıl dayanak oluşturur? Eğitimsel yaklaşımımı bir diğer derse nasıl adapte edebilirim? Aynı ders üzerinde farklı öğrenenler için nasıl değişiklikler yapılabilir?

•             Bloom’un Analizi: Yaptıklarımda herhangi bir kalıba ya da ilişkiye rastladım mı?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Öğrencilerin sahip olduğunu düşündüğüm ön bilgiler nelerdi? Bu ödev için kullandığım eğitimsel stratejiler doğru muydu?  Derse olan yaklaşımımda hızlandırma, gruplama gibi örneklere rastladım mı? Öğretim stilimde çeşitli kalıplara rastladım mı?- örneğin cevap veren her öğrenci için yorumda bulundum mu? Yararlandığım yaklaşımın sonuçları nelerdi-etkin miydi, yoksa çıkarabileceğim ya da yeniden düzenleyebileceğim adımlar var mıydı?

•             Bloom’un Değerlendirmesi: Ne kadar iyi yaptım? Neler işe yaradı? Neleri geliştirmem gerekiyor?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Ne öğreniyoruz ve önemli olan nedir? Öğrencilerin ön bilgi ve becerileri ile ilgili varsayımlarım doğru muydu? Derste diğerlerinden daha etkin olan unsurlar var mıydı? Geliştirilmesi gereken taraflar var mı? Bütün öğrenen ihtiyaçları karşılandı mı? Öğrenciler bilme seviyelerini ne kadar artırdılar? Geliştirilmesi gereken alanlarım ve güçlü yönlerim hakkında neler öğrendim? Öğretmen olarak nasıl bir ilerleme sergiliyorum?

•             Bloom’un Yaratması: Daha sonra ne yapmam gerekiyor? Planım nedir?

o             Öğretmenin Dönüşümlü Düşünmesi: Bu dersin en iyi yanlarını ileride nasıl birleştirebilirim? Geliştirilmesi gereken alanlarda düzeltmeler yapabilmek için neleri değiştirebilirdim? Gelişmek için güçlü yönlerimi en iyi nasıl kullanabilirim https://indigenerics.com? Zorlukları aşabilmek için hangi adımları atmam ya da hangi kaynakları kullanmam gerekir? Mesleki hedeflerime ulaşabilmeme yardım edecek herhangi bir ağ yada eğitim bulabilir miyim? Öğrenme ortamımızı geliştirmek için yöneticilere ya da meslektaşlarıma ne gibi önerilerde bulunabilirim?

Bu modeli kullanarak mesleğimizi icra ederken aynı zamanda dönüşümlü düşünerek öğrencilerimize ve meslektaşlarımıza model olduğumuz gibi sürekli mesleki gelişimimizi de sürdürebiliriz.

Kayhan Karlı

Yenilikçi Öğrenme Merkezi Kurucusu

Twitter @kayhankarli

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.