Logo

Öğretmenleri kim eğitecek?

Kategori: Kayhan Karlı - Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu
Pazartesi, 21 May 2012 12:21 tarihinde oluşturuldu



Son günlerde herkes öğretmenlerin yetersizliği ve mesleki gelişimlerini hızlandırmak gerektiğini söylemeye başladı, aynı fikirdeyim. Öte yandan mesele sadece öğretmenler değil bu hızlı değişim çağında tüm meslekler hızla değişip gelişmeli o nedenlede sadece öğretmenler değil tüm meslek gurupları için yaşam boyu öğrenme sürekli gelişim kaçınılmaz bir şekilde en temel beceri haline geldi.

kayhan karlıBen zihnimi meşgul eden sorulardan bazılarını şöyle sıralayabilirim;

-          Yıllarca eğitim fakültelerinde öğretmen yetiştiren değerli hocalarımızın mesleki gelişimi nasıl sağlanıyor?

            Acaba hangi mesleki gelişim- hizmet içi eğitimleri alıyorlar?

-          YÖK’te bir mesleki gelişim bölümü var mı?

            Üniversitelerin kendi bünyelerinde üniversite hocalarının öğretmenlik becerilerini geliştirmek için bir bölümleri var mı?

-          Bilimsel araştırmalar yapmak, yazmak, yayın çıkarmak sürekli iyi bir öğretmen eğitimcisi olmaya yeterlimidir?

-          Öğretmen eğitimcisi olarak görev alan kişilerin mesleki gelişimi MEB ve/veya özel kuruluşlar tarafından nasıl sağlanıyor?

-          Öğretmenleri geliştireceğiz fakat onları geliştirecek öğretmen eğitimcilerinin akreditasyonu ve gelişimi nasıl sağlanacak?

Nisan ayında Brüksel’de AB tarafından düzenlenen bir konferansa katıldım. Üç günlük çalışmanın yöntemi olarak ise meslektaş-akran öğrenmesi yöntemi seçilmişti. Bu nedenle de ortak oturumlardas, panellerde ve küçük grup atölye çalışmalarında özellikle meslektaşlardan öğrenme deneyimi çok etkileyici oldu. Konferansta 25 ülkeden toplam 145 katılımcı bulunuyordu.Türkiye’den katılanlar ise :

Prof.Dr. Cengiz ALACACI – TTK Üyesi

İbrahim BÜKEL – TTK Üyesi

Yrd. Doç.Dr. Adnan BOYACI –  Anadolu Üniversitesi ÖÜ

Yrd. Doç.Dr. Necla KÖKSAL  – Pamukkale Üniversitesi ÖÜ

Kayhan KARLI – ÖRAV

Esen DALGIN –ÖYGGM

Konferansın dayandığı temel anlayış ise şu şekilde özetlenebilir;

Öğrencilerin öğrenme çıktılarının niteliği öğretmenlerin niteliğine;

Öğretmen adaylarının öğrenme çıktılarının niteliği öğretmen eğitimcilerinin niteliğine; 

dolayısıyla eğitim – öğretimin niteliği öğretmen eğitimcilerinin niteliğine bağlıdır.

Bu noktada aklımıza gelen ilk soru bizim ülkemizde çok konuşulmayan ve belkide bir uzmanlık alanı olarak tarif edilmeyen Öğretmen Eğitimcisi kimdir?

-          Eğitim fakültelerinde öğretmen yetiştirenler,

-          Araştırmacılar,

-          Hizmet İçi Eğitim Enstitülerinde eğitim görevlisi olarak görev yapanlar, 

-          Staj dönemindeki rehber öğretmenler,

-          Mentörler,

-          Okul Temelli Mesleki Gelişim uygulamalarında koordinatörlük yapan öğretmenler,

öğretmen eğitimcisi olarak tanımlanmaktadır.

Bu konferansın amacı iki yıl önce toplanmış olan çekirdek guruptaki öğretmen eğitimcilerinin başlattığı AB ülkelerinde öğretmen eğitimcisi için ortak bir tanım oluşturmak ve bunun içinde sürdürülebilir bir model ile öğretmen eğitimcilerinin her ülkede eğitimin kalitesini yükseltmek için kurumsallaşmasını sağlamaya çalışmaktı. Bu amaçları maddeler halinde ise şu şekilde sıralayabilirim;

-          Öğretmenlerin öğrenmelerinden sorumlu tüm eğitimcilerin görev tanımlarının yapılması.

-          Öğretmen eğitimcilerinin niteliklerinin artırılmasına yönelik politikaların geliştirilmesinde farklı ülkelerin politika uygulamalarından yararlanarak ortak bir anlayışın geliştirilmesi.

-          Öğretmen eğitimcilerine yönelik farklı politika uygulamalarını karşılaştırılarak, birlikte öğrenmenin ve gelişmenin desteklenmesi.

-          Her ülkenin kendine özgü politikalar geliştirmesinin özendirilmesi.

Bu konferansa katılan ülkelerin içinden diğerlerine örnek oluşturabilecek düzeyde yapılandırılmış politikaları olan ülkeler Macaristan, Finlandiya, Avusturya, Belçika ve Hollanda olarak seçilmişlerdi. Gerçekten bu ülkelerdeki öğretmen eğitimcileri eğitimin kalitesi için oluşturulmuş veya yapılandırılmış politikaları incelediğimizde her ülke için faklı tecrübeler çıkarılabiliyordu. Bu ülkelerin Politika Örnekleri şu şekilde özetleyebiliriz;

AVUSTURYA;

EBIS: Okul Temelli Gelişimin Desteklenmesi

Avusturya’nın eğitim sistemindeki değişikliklerle ilişkili bir programdır. Örneğin; eğitim standartlarının tanıtımı, final sınavlarının standartlaştırılması, yeni öğretim ve öğrenme ilkeleri ile yeni bir “ortaokul” tipi.Okul Temelli Gelişimin Desteklenmesi mesleki gelişimin devamında özel bir alan olarak görülmektedir. Bu alanda Üniversitelerin Eğitim Kolejleri okulun ve öğretimin niteliğini arttırmak için tüm okulu, öğretmen gruplarını ve başöğretmenlere destek olan öğretmen eğitimcilerinden yararlanmaktalar.

FİNLANDİYA;

Öğretmen Eğitimcilerinin Seçimi ve Niteliği;

Finlandiya’da tüm öğretmen eğitimcileri temel nitelik olarak Yüksek Lisans derecesine sahipler. Bunun yanı sıra ileri düzeyde eğitim uygulaması (90 ECTS) yapmış olmaları gerekli. Bu öğretmen eğitimcilerinin büyük çoğunluğu ya doktora derecesine sahip ya da yarı zamanlı doktora öğrencisidir.

Öğretmen Eğitimcilerinin Temel Yeterlikleri

-          Pedagojik eğitim almış

-          Rehber/danışman, denetmen/mentör olarak çalışma eğitimi ve becerisi kazanmış

-          Dönüt verme becerisi ve öğretenlerin mesleki gelişimini destekleme becerisi kazanmış

-          Yansıtma becerisi olan

-          Öğretmen eğitiminde diğer paydaşlarla işbirliği becerisi yüksek

-          Öğretimin ve öğretim uzmanlık alanının gelişimi için araştırma temelli oryantasyon yeterliği

Önemli bir nokta da Eğitim ve Kültür Bakanlığı üniversitelere finansal destek  vermektedir.

BELÇİKA; 

UZMANLIK AĞI

Amaç: Öğretmen eğitiminin niteliğini arttırmak ve farklı öğretmen eğitimi enstitüleri ile işbirliğini geliştirmek. 

Yedi temel amaç:

-          Daha esnek bir öğretmen eğitimi ihtiyacı

-          Yeni öğretmenler için daha iyi içerik bilgisi ihtiyacı

-          Daha uzun ardışık öğretmen eğitimi programı

-          Daha fazla sınıf içi uygulama

-          Öğretmen eğitimi enstitüleri arasında işbirliği

Ulusal düzeyde 2007-2008 öğretim yılı ile birlikte tüm yeni öğretmen eğitimi programlarında uygulanmaya başlanmıştır.

UYGULAMADAN BEKLENEN ÇIKTILAR;

-          Ülkedeki bütün öğretmen eğitimi programlarının niteliğini arttırmak

-          Öğretmen eğitimcilerinin profesyonelleşmesi

-          Öğretmen eğitimi enstitüleri arasında yarışma yerine işbirliği  

MACARİSTAN;

ÖĞRETMEN EĞİTİMCİLERİNİN MESLEKİ GELİŞİMİ

Eğitim Bakanlığı öğretmen eğitimcilerinin mesleki gelişimini birtakım uygulamalara davet ederek motive etmekte. Örneğin; doktora ya da üst düzey dereceye sahip öğretmenlere öğretmen enstitülerinde belli bir oranda kadro ayırmakta, mentörler özel bir sınavı geçmek zorundalar. Öğretmen eğitimcilerinin birlikte çalışmaları ve birbirlerinden öğrenmeleri beklenmektedir.

Öğretmen Eğitimcileri Akademisi;

Macar Öğretmen Eğitimcileri Derneği tarafından 2006 yılında kurulmuştur. Amaç: Derneğin üyelerinin hizmet içi eğitimlerinden sorumlu olması, öğretmen eğitim reformlarının kuramsal, uygulamalı konulara odaklanması beklenmektedir.

HOLLANDA;

ÖĞRETMEN EĞİTİMCİLERİNİN NİTELİĞİ

Amaç: Öğretmen eğitimcilerinde Hollanda politikası, öğretmen eğitimcisi mesleğinin gelişimine odaklanmış, güçlendirmede ortak mesleki otonomi ve öz-sorumluluk üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu fikrin gerekçesi, eğitimde koruma ve mesleki gelişim için sorumluluk alan güçlü profesyonellere duyulan ihtiyaçtır.

Eylemler:

VELON (Öğretmen Eğitimcilerinin Mesleki Derneği) Eğitim Bakanlığının daveti ile 1994 yılında öğretmen eğitimcilerinin standartlarını geliştirmiştir. 2006 yılında VELON’dan standartların okul temelli öğretmen eğitimcilerine uyarlanması istenmiş ve 2008 yılında standartlar revize edilmiştir. 2010 yılında VELON öğretmen eğitimcileri için bilgi tabanı geliştirmek amacıyla yeni bir projeye başlamıştır. 

Bu alanların hepsine baktıktan sonra bizim ülkemiz içinde önemli tecrübeler çıkarabileceğimizeinandığım  bu konferans sonunda tüm guruplarda yapılan çalışmalar, AB komisyonunun desteğiyle tüm ülkelere tavsiye edilmek üzere yedi farklı başlıkta sonuçlar çıktı.

Sonuç 1:

Eğitim sisteminde öğretmen eğitimcilerine verilen kilit rol gereği, öğretmen eğitimcilerine yönelik politikaların geliştirilmesinde eğitimle ilgili tüm otorite ve ilgili tüm paydaşlarda farkındalığın oluşturulması gerekmektedir.

Sonuç 2:

Farklı öğretmen eğitimcilerinin rol ve profillerinin tanımlanması, tanınması ve değerlendirilmesinde öğretmen eğitimcilerini temsil eden birliklerin/derneklerin kurulması ve güçlendirilmesi gerekmektedir.

Sonuç 3:

Öğretmen eğitimcilerinin mesleki gelişimlerinin yaygınlaştırılması ve kalitenin artırılmasının teşvik edilmesi için öğretmen eğitimcileri için bir yeterlik profilinin oluşturulmasına ya da öğretmen eğitimciliği mesleğine ilişkin sahiplenmeyi ve sürekli mesleki gelişimi dikkate alan ulusal çerçevenin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. 

Sonuç 4:

Öğretmen eğitimcilerine yönelik bilgi tabanının ve politikaların oluşturulmasına katkı sağlamak için öğretmen eğitimcilerinin kendileriyle ya da yaptıkları işle ilgili araştırmalar desteklenmelidir.

Sonuç 5:

Öğretmen eğitimcilerinin mesleki gelişimlerini sağlamalarında araştırma projeler ile rotasyon, hareketlilik ve mesleki topluluklarda öğrenme ağı gibi fırsatlarını da içeren bu meslek grubuna özgü çeşitli imkanlar sunulmalıdır.

Sonuç 6:

Öğretmen eğitimcileriyle ilgili ortak vizyon ve görev ve sorumluluklara ilişkin ortak bir anlayışı içeren bir kalite güvence çerçevesinin oluşturulması için tüm Avrupa ülkelerinde ilgili paydaşlarla profesyonel diyalog ve iş birliğine ihtiyaç duyulmaktadır. 

Sonuç 7:

Profesyonel bir diyalogda öğretmen eğitimcilerinin temsil edilebilmesi için öğretmen eğitimcilerine yönelik dernek, birlik vb. nin organizasyonu bakanlık yetkilileri tarafından desteklenmelidir.

Kayhan Karli

Öğrenme Yoldaşı

Twitter.com/kayhankarli

www.ogrenmeyoldasi.com

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.