---

---

Öğrenme yoldaşlığını, meslektaşların birlikte çıkacakları öğrenme yolculuğunda yol arkadaşlığı yapmaları olarak tanımlıyorum. Mevlana ve Şems’in hayatın anlamını öğrenme yolcuğundaki yoldaşlıkları gibi...

CIS (Council of International Schools) okul akreditasyon ekibi için ilk okul ziyaretine davet edildiğim zaman benim açımdan en zorlayıcı bölüm bir meslektaşımın dersini gözlemlemek olmuştu. Bundan yaklaşık on yıl önce ilk okul ziyaretimizde bir meslektaşımın sınıfında onu gözlemlemek çok korkutucu, zorlayıcı ve daha da önemlisi heyecan vericiydi. Akıllara ilk olarak şu soru geliyor: Ders gözlemi yapan kişinin o sınıfta bulunma amacı nedir? Çünkü insanın doğası gereği, bu süreç daha çok değerlendirme, hatta yargılama içerebilir ve bunun iki tarafa da faydası olmaz. Akreditasyon sürecinde önceden belirlenmiş gözlem alanlarına uygun olarak gözlem yapmak ve yargı içermemesi amaçlanıyordu. Öyle ki akreditasyon sürecinin kurumsal olarak öğrenme ve gelişme süreci olarak tanımlanmasını sağlayan nedenlerden birisi de budur.
Asıl amaç meslektaşlar arasında bir öğrenme süreci başlatmak olduğuna göre, istenmeyen sonuçlar doğurabilecek bu durumu yararlı hale getirmemiz gerekir. Bunun için ‘öğrenme yoldaşlığı’nı öneriyorum.
Öğrenme yoldaşlığını, meslektaşların birlikte çıkacakları öğrenme yolculuğunda yol arkadaşlığı yapmaları olarak tanımlıyorum. Mevlana ve Şems’in hayatın anlamını öğrenme yolcuğundaki yoldaşlıkları gibi... A. Toffler, “21. yüzyılın cahili, öğrendiğini unutup yeniden öğrenemeyendir” diyor. Biz de okullarda odağımızı öğretmekten öğrenmeye değiştirmeli, okulun tüm paydaşlarını “öğrenen” olarak yeniden tanımlamalıyız. Öğrenenler, öğrenme yolculuğunda yol arkadaşlarına yani öğrenme yoldaşlarına ihtiyaç duyar.
Araştırmalar, öğretmenlerin birlikte çalışmayı ve meslektaşlığı, diğer tüm yapılanma çabalarının üzerinde tuttuğunu gösteriyor (Sidler, 1993). Öğretmenlere göre, en etkin öğrenme yöntemi, kendi deneyimlerinden sonra, diğer öğretmenlerden öğrenmektir (Smylie, 1989). Meslektaşlarından öğrenmeye; profesör, idareci, danışman ve uzmanlardan öğrenmeye göre daha fazla değer veriyorlar (Raney & Robbins, 1989). Öte yandan çok az okul, öğretmenlerine, meslektaşlarını derste yapılandırılmış şekilde gözlemleme fırsatını sunuyor (Sparks & Bruder, 1987).
Öğrenme yoldaşlığını anlamaya giden yol, ‘meslektaş koçluğu’ndan geçiyor. Temel koçluk becerileri eğitimi almış meslektaşlar arasında yapılandırılan öğrenme sürecini “Meslektaş Çemberleri içinde Öğrenme Yoldaşlığı” olarak tanımlıyorum.
Araştırmalara göre, öğretmenler, meslektaş koçluğunu / öğrenme yoldaşlığını takiben, eğitimdeki değişimi desteklemek için beceri ve stratejiden artan oranda yararlanıyor (Bowman & McCormick, 2000; Kohler vd., 1997; Smith vd., 2004). Showers, koçluk / yoldaşlık alan öğretmenlerin %80’inin, almayanların %10’unun yeni stratejiler uyguladığını belirtiyor. Meslektaş koçluğunun / öğrenme yoldaşlığının daha yüksek öğrenci başarısına yol açtığı da kanıtlanmıştır (Bartell, 2005). İki yıl süreyle koçluk / yoldaşlık alan öğretmenlerin, bir yıl alanlara göre daha fazla gelişim gösterdiği de görülüyor (Pasch & Harberts, 1992).
Farklı okullarda öğretmenlerle çalışan, eğitimler yapan, koçluk modelini bilen, hatta bu modelle rahat bir şekilde çalışan bir eğitimci olabilirsiniz. Bazen çok iyi tanımadığınız bir gruba öğretmenlik öğütleri vermek daha kolaydır. Öğretmenlik gurularının kendilerine bu kadar güvenmelerine şaşırmamak lazım! Peki ya yeni mezun bir öğretmene ya da çalışma arkadaşınıza koçluk yapmanız istenirse ne olur? Her gün beraber çalıştığınız birine koçluk yapmak cesaret ister mi?

ÖĞRENME YOLDAŞLIĞININ 6 İLKESİ

İster ders ziyaretleri ve gözlemler yapan bir öğrenme yoldaşı olun, ister çalıştığınız kurumdaki kişilere öğrenme yoldaşlığı yapın, uymanız gereken 6 ilke var:
Sizinle aynı düzeyde çalışan birine ya da astınıza öğrenme yoldaşlığı yaparken, güvenli ancak zorlayıcı bir ortam yaratmalısınız. Onu, tehlikeli işler yapmaya değil ama risk almaya teşvik etmelisiniz. Risk almanın ödüllendirildiği bir ortam yaratmak da size düşüyor. Eğer yoldaşlık yaptığınız kişinin yöneticisi ya da müdürüyseniz, size, işinin farklı yönlerinde kendisine karşı kullanılabilecek zayıf yönlerini gösterebilir. O nedenle tutumunuzu mümkün olduğunca açık ortaya koyun ve yargıdan uzak durun. Bilgisini ve yeteneklerini ölçerken bile, onu desteklediğinizi bildiğinden emin olun.
Öğrenme yoldaşının gündemi yoktur. Gündem, yoldaşlık isteyen tarafından belirlenir. Yoldaşlık yaptığınız kişinin programına uymaya çalışın. Hedeflerini ve gelişim yolunu kendisinin belirlemesine izin verin. Bu yolun kurumun hedefleriyle uyuşması elbette istenilen bir durumdur ancak öğrenme yoldaşının, kişisel önceliklerini koçluk ilişkisine yansıtmaması gerekir. Bir noktaya parmak basmanız gerektiğinde, bunu koç değil yönetici kimliğinizle yapın ki güçlükle kurduğunuz özel koçluk ilişkisi zarar görmesin.
Kolaylaştırın ve birlikte çalışın… Öğrencilerini her zaman sorularla yönlendiren Sokrat gibi, en iyi koçlar / yoldaşlar asla cevapları doğrudan vermez ya da uzman gibi davranmaz. Yoldaşlığını yaptığınız kişinin ihtiyaçlarına odaklanın. Kendi yaşam hikâyenizi ve savunduğunuz kuramları unutun. Bir problemle baş etmek için pek çok seçeneğiniz olabilir. Son seçeneği, yoldaşlığını yaptığınız kişi sunmalı; siz kolaylaştırıcı ve birlikte çalışan rolünü üstlenmelisiniz.

Hakikati konuşmak için iki kişiye ihtiyaç vardır. Biri konuşan, diğeri de dinleyen… (Henry David Thoreau)