---

---

Oktay Aydın

Eğitim Uzmanı

LYS/YGS Puanları Nasıl Hesaplanıyor?

2012 LYS Barem Krizi Tam Olarak Ne?

2013 YGS PUANINIZI HESAPLAMAK İÇİN TIKLAYIN

Türkiye’de üniversiteye yerleştirilecek öğrencileri belirlemek için merkezi sınavlar ve yerleştirme yapılıyor. Sistemin genel adı, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi-ÖSYS.

Sistem dahilinde Yükseköğretime Geçiş Sınavı-YGS ve Lisans Yerleştirme Sınavları-LYS (LYS-1-2-3-4-5) yapılıyor. Sınavlar sonunda adayların YGS-1-2-3-4-5-6 ve LYS MF-1-2-3-4, TM-1-2-3, TS-1-2 ve DİL-1-2-3 ham puanları ve başarı sıraları hesaplanıyor. Adayların okul diploma puanı ve okulun YGS puan ortalamalarından hesaplanan Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı-AOBP’nin katılımı ile de tüm bu ham puanların Yerleştirme-Y puanları ve Yerleştirme-Y başarı sıraları hesaplanıyor. Merkezi yerleştirmeler, bu Y puanları ve Y başarı sıraları esas alınarak yapılıyor.

Ham puanlar, her puan için, önce her aday için ve her test için ayrı hesaplanıyor. Adayın testte elde ettiği net sayısı (4 yanlış 1 doğruyu götürdükten sonra kalan net sayı), ilgili testin o yılki Türkiye test ortalamasından çıkarılıyor ve Türkiye standart sapmasına bölünüyor. Bu sayı 10 ile çarpılıyor ve 50 eklenerek ilk standartlaştırılma yapılıyor. Elde edilen sayı testin o puan türündeki katkı sayısı (katkı %’sinden elde edilen sayı) ile çarpılarak adayın o puan türü için o teste ait standart puanı elde ediliyor. İlgili puan türüne etki eden kaç test varsa hepsi için bu işlem tek tek yapılıyor. Böylece bir adayın, o puan türü için gerekli ne kadar test varsa o kadar standart puanı hesaplanıyor. Standart puanların toplamı o puan türünde adayın ham sınav puanını oluşturuyor.

YGS-1-2-3-4-5-6 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-MF-1-2-3-4 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-1 Matematik, Geometri ve LYS-2 Fizik, Kimya, Biyoloji standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-TM-1-2-3 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-1 Matematik, Geometri ve LYS-3 Edebiyat, Coğrafya 1 standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-TS-1-2 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-3 Edebiyat, Coğrafya 1 ve LYS-4 tarih, Coğrafya, Felsefe standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-DİL-1-2-3 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-5 Yabancı dil standart puanları toplamından oluşuyor.

Bir adayın YGS puanının hesaplanabilmesi için YGS’deki 4 testten herhangi 2’sinden 0,5’er net sayısı elde etmiş olması koşulu aranıyor. Bir adayın LYS puanın hesaplanabilmesi için YGS’ye girmiş olması ve herhangi birinden 180 ya da üstü ham puan almış olması gerekiyor. Ayrıca, ilgili LYS sınav testlerinden (MF’de 5, TM’de 4, TS’de 5 ve DİL’de 1) kaç sınava girdiğine hangi sınavlara ait olduğuna bakılmaksızın, herhangi 2’sinden 0,5’er net sayısı elde etmiş olması koşulu aranıyor.

Hesaplanan ham puanlar Türkiye’de en düşük netli öğrenci 100 en yüksek öğrenci 500 ve tüm diğer adaylar 100-500 arası puan alacak şekilde yeniden 100-500 aralığında standartlaştırılıyor. 100-500 aralığındaki ham puanlar 100-500 aralığındaki aday AOBP’leri 0,12 ile çarpılarak Yerleştirme puanlarına (Y) dönüştürülüyor. Meslek liseliler ayrıca kendi alanlarını seçmede kullanılmak üzere AOBP’ler 0,06 ile çarpılarak Mesleki ek puanlı Y puanları hesaplanıyor. Her aday Y puanına göre aynı zamanda sıralanıyor ve adayların Türkiye başarı sıraları oluşuyor. Yerleştirme bu sıralar esas alınarak yapılıyor.

Puan kısa hesaplama formulü adaylara daha kolay tahmini puanları hesaplayabilsinler ya da elde ettikleri puanların sağlamasını yapabilsinler diye bu hesaplamanın verileri ışığında elde edilmiş yan bir formüldür. Esas hesaplanma biçimi yukarıda anlatıldığı gibidir. Adaylara hesaplama içinde bir taban puan, baz puan adı altında puan verilmesi söz konusu değildir. Taban puan kısa hesaplama formülünde aşağı yukarı 10’la çarpılarak ve 50 eklenerek yapılan standartlaştırmaya denk geldiği var sayılabilecek bir sayısal oluşumdur.

2012’de yaşanan temel sorun, kontenjanlarda yapılan yüksek artışa karşın,  LYS’de, özellikle de kendi alanı dışındaki puan türlerinde 180’i geçerek tercih hakkı kazanan adayların 2011’e göre ciddi oranda azalmış olmasıdır. Bu üniversiteli olmak isteyen yaklaşık 200 bin adayın bu isteğine salt barem puanı nedeniyle ket vurulması ve üniversite kontenjanlarının boş kalması sorununu doğuracaktır.

Ancak, bu durum medyada yer aldığı gibi

1-      AOBP katsayısı 0,15’ten 0,12’ye alındığı için olmamıştır. Zaten AOBP’li puan Y puanıdır. Barem Y puanları ile değil, ham puanlarla ilgilidir.

2-      Puanının hesaplanması unutulan aday olduğu için de değildir. Tüm adayların puanları kılavuzda belirtilen ve yukarıda anlatmaya çalıştığım formül ve koşullar çerçevesinde hesaplanmıştır.

Bu durum, büyük olasılık, adayların alanları dışında gerekli olan sınavlardan yalnız 1’ine katıldıkları ve 180 için gerekli olacak net sayılarını çıkaramamalarından kaynaklanıyor olabilir.

 

 

Sınava giren ve geçerli olan aday sayıları:

ADAY TÜRÜ	YGS-2012		YGS-2011
	SAYI	%	SAYI	%
YGS'ye Giren	1.837.737	96,95	1.648.635	97,43
Sınavı Geçerli Olan	1.837.344	99,98	1.648.240	99,98
Puanı Hesaplanan	1.786.539	97,23	1.609.971	97,68
180 ve Üstü Puan Alan	1.311.320	73,40	1.281.537	79,60
180 Altında Puan Alan	475.219	26,60	328.434	20,40
LYS Başvuran	871.313	66,45	855.000	66,72
LYS Başvurmayan	440.007	33,55	426.537	33,28

 

	SINAVA GİREN				SINAVI GEÇERLİ
	2012	%	2011	%	2012	%	2011	%
LYS-1	619.132	71,06	625.204	69,85	600.822	68,96	601.000	67,14
LYS-2	308.701	35,43	293.791	32,82	293.067	33,64	276.900	30,94
LYS-3	666.164	76,46	681.091	76,09	630.801	72,40	635.000	70,94
LYS-4	385.660	44,26	378.048	42,24	367.729	42,20	349.100	39,00
LYS-5	49.543	5,69	41.731	4,66	45.581	5,23	31.300	3,50
TOPLAM	871.313	66,45	895.089	69,84

 

Testlerin puan hesaplamada kullanılan Türkiye ortalama ve standart sapmaları:

		2012		2011		2010
YGS	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
TÜRKÇE	40	18,02	10,1	21,80	9,30	21,60	9,20
SOSYAL BİLİMLER	40	11,3	8,9	11,30	8,50	12,40	8,00
MATEMATİK	40	7,27	10,2	7,80	9,90	11,90	11,80
FEN BİLİMLERİ	40	4,43	8,8	4,90	8,80	5,50	9,30

 

		2012		2011		2010
LYS1	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
MATEMATİK	50	14,43	12,60	15,93	13,89	14,70	12,90
GEOMETRİ	30	7,52	7,57	9,05	8,59	10,80	8,40

 

		2012		2011		2010
LYS2	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
FİZİK	30	10,41	7,89	8,08	8,05	10,10	8,50
KİMYA	30	10,81	8,53	12,23	8,82	14,90	8,90
BİYOLOJİ	30	11,17	7,28	12,07	7,57	12,70	7,30

 

		2012		2011		2010
LYS3	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
DİL  EDEBİYAT	56	24,08	9,35	21,54	10,45	27,80	11,40
COĞRAFYA 1	24	7,58	4,16	9,36	4,50	10,10	5,10

 

		2012		2011		2010
LYS4	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
TARİH	44	12,60	7,13	16,52	8,89	16,00	9,00
COĞRAFYA 2	16	6,15	3,20	6,33	3,44	7,50	3,80
FELSEFE GRUBU	30	6,75	4,58	9,73	4,70	17,90	4,80

 

		2012		2011		2010
LYS5	SS	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S	ORT.	ST.S
YABANCI DİL (İNG.)	80	49,61	26,18	30,69	23,32	40,30	25,00
YABANCI DİL (ALM.)	80	47,54	23,08	54,43	25,21	57,50	23,60
YABANCI DİL (FRA.)	80	33,13	25,52	43,03	20,37	43,60	19,90

 

180 baremini geçen aday sayıları:

	TÜMÜ		FEN BİLİMLERİ		TÜRKÇE-MATEMATİK		SOSYAL BİLİMLER		YABANCI DİL		MESLEK LİSESİ
	2012	2011	2012	2011	2012	2011	2012	2011	2012	2011	2012	2011
MF-1	246.779	376.972	202.223	215.998	26.771	139.494	151	1.237	866	92	16.768	20.151
MF-2	218.253	336.800	197.127	214.301	4.726	103.448	126	888	359	70	15.915	18.093
MF-3	218.301	338.245	196.763	213.796	4.820	104.868	171	1.028	353	75	16.194	18.478
MF-4	228.054	367.780	198.897	214.422	12.146	132.738	147	1.205	628	87	16.236	19.328
MF	246.779	376.972	202.223	215.998	26.771	139.494	171	1.237	866	92	16.236	20.151
TS-1	309.921	529.502	13.785	67.843	124.814	260.911	103.663	130.709	6.686	2.664	60.973	67.375
TS-2	371.254	576.594	30.226	75.636	155.803	287.889	109.268	134.174	7.549	2.915	68.408	75.980
TS	371.254	576.594	30.226	75.636	155.803	287.889	109.268	134.174	7.549	2.915	68.408	75.980
TM-1	403.181	623.176	147.246	209.675	212.156	267.381	7.795	89.078	2.390	1.815	33.594	55.227
TM-2	401.225	645.744	129.717	203.284	222.537	278.643	9.344	100.718	2.591	2.078	37.036	61.021
TM-3	413.184	669.731	113.208	194.349	234.429	290.697	19.539	113.107	3.188	2.412	42.820	69.166
TM	413.184	669.731	147.246	209.675	234.429	290.697	19.539	113.107	3.188	2.412	42.820	69.166
DİL-1	34.372	29.935	7.011	6.181	5.988	4.975	1.405	1.454	15.993	13.854	3.975	3.471
DİL-2	39.104	33.310	7.414	6.494	6.964	5.599	1.906	1.838	17.214	14.750	5.606	4.629
DİL-3	41.513	34.754	7.634	6.610	7.334	5.792	2.143	2.002	17.924	15.193	6.478	5.157
DİL	41.513	34.754	7.634	6.610	7.334	5.792	2.143	2.002	17.924	15.193	6.478	5.157

 

Puan Türüne Göre Kontenjanlar:

	TOPLAM		DEVLET		VAKIF		KKTC		Y.DIŞI
	2012	2011	2012	2011	2012	2011	2012	2011	2012	2011
MF-1	19.253	19132	17.918	17.539	1.104	1.270	201	273	30	50
MF-2	23.220	32434	22.758	31.964	325	306	137	124		40
MF-3	25.502	20780	20.615	17.233	3.730	2.467	1.077	991	80	89
MF-4	93.981	79522	72.147	60.924	18.062	14.767	3.201	3.313	571	518
MF	161.956	151868	133.438	127.660	23.221	18.810	4.616	4.701	681	697
TS-1	17.950	19465	13.215	14.792	3.492	3.257	1.156	1.267	87	149
TS-2	29.338	28076	26.895	25.654	1.581	1.365	767	922	95	135
TS	47.288	47541	40.110	40.446	5.073	4.622	1.923	2.189	182	284
TM-1	66.799	59581	52.953	46.839	11.812	10.766	1.635	1.555	399	421
TM-2	39.637	39548	28.212	30.092	9.266	7.484	1.954	1.716	205	256
TM-3	23.543	18093	17.207	13.432	5.006	3.534	1.250	1.027	80	100
TM	129.979	117222	98.372	90.363	26.084	21.784	4.839	4.298	684	777
DİL-1	13.055	14576	10.972	12.081	1.804	1.728	659	714	45	53
DİL-2	709	772	689	602	20	170
DİL-3	2.348	1499	1.908	1.384	300	20	50		90	95
DİL	16.112	16847	13.569	14067	2.124	1918	709	714	135	148

 

Üniversite Türüne Göre Kontenjanlar:

	LİSANS			ÖNLİSANS			ÖZEL YETENEK			TÜM
	2012	2011	2010	2012	2011	2010	2012	2011	2010	2012	2011	2010
Devlet	469.686	310.877	299404	334.263	276.167	276917	17.877	17.228	15.201	821.826	604.272	591.522
Vakıf	60.975	51.066	44179	30.144	25.932	32063	4.187	4.347	4.493	95.306	81.345	80.735
KKTC	14.811	14.696	15356	1.674	1.699	1706	2.141	2.277	2.132	18.626	18.672	19.194
Yurt Dışı	1.722	2.054	2029	100	150	150	96	100	294	1.918	2.304	2.473
Toplam	547194	380.704	362.978	366181	305.959	312.846	24301	25.963	24.130	937676	712.626	699.954

 

 

 

 

 

Testlerin Puanlara Katkı %’leri (ÖSYM):

	YGS
	T	M	S	F
YGS1	20	10	40	30
YGS2	20	10	30	40
YGS3	40	30	20	10
YGS4	30	40	20	10
YGS5	37	20	33	10
YGS6	33	10	37	20
	YGS				LYS-1		LYS-2
	T	M	S	F	M	G	F	K	B
LYSMF1	11	5	16	8	26	13	10	6	5
LYSMF2	11	5	11	13	16	7	13	12	12
LYSMF3	11	7	11	11	13	5	13	14	15
LYSMF4	11	6	14	9	22	11	13	9	5
	YGS				LYS-1		LYS-3
	T	M	S	F	M	G	E	C1
LYSTM1	14	5	16	5	25	10	18	7
LYSTM2	14	7	14	5	22	8	22	8
LYSTM3	15	10	10	5	18	7	25	10
	YGS				LYS-3		LYS-4
	T	M	S	F	E	C1	T	C2	F
LYSTS1	13	12	10	5	15	8	15	7	15
LYSTS2	18	11	6	5	25	5	15	5	10
	YGS				Y.DİL
	T	M	S	F
LYSDİL1 (İ)	15	9	6	5	65
LYSDİL1 (A)	15	9	6	5	65
LYSDİL1 (F)	15	9	6	5	65
	YGS				Y.DİL
	T	M	S	F
LYSDİL2 (İ)	25	13	7	5	50
LYSDİL2 (A)	25	13	7	5	50
LYSDİL2 (F)	25	13	7	5	50
	YGS				Y.DİL
	T	M	S	F
LYSDİL3 (İ)	48	20	7	5	20
LYSDİL3 (A)	48	20	7	5	20
LYSDİL3 (F)	48	20	7	5	20