Eğitim Tercihi

SETA'nın ''Uluslararası Öğrenciler'' raporuna göre, 2011 yılı itibarıyla Türkiye'de yaklaşık 26 bin uluslararası öğrenci yükseköğretime devam ediyor.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) tarafından hazırlanan ''Türkiye'de Uluslararası Öğrenci'' raporu düzenlenen basın toplantısıyla tanıtıldı. Raporu hazırlayanlar arasında yer alan Murat Özoğlu, rapora ilişkin bilgi verdi. Uluslararasılaşmanın üniversite sıralamalarında kullanıldığını belirten Özoğlu, öğrenci hareketliliğinin önemli küresel eğilim olarak öne çıktığını ifade etti. Türkiye'nin uluslararası öğrenci durumunu ortaya koymak için bu raporu hazırladıklarını belirten Özoğlu, uluslararası öğrenci dolaşımı ile ilgili küresel eğilimleri de incelemeyi amaçladıklarını söyledi.

Türkiye 5. sırada

Raporda yer alan verilere göre, uluslararası öğrenci kabul eden ülkelerin başında ABD, İngiltere, Avustralya, Almanya ve Fransa geliyor. Diğer ülkelere ise daha çok Çin, Hindistan, Güney Kore, Japonya ve Malezya öğrenci gönderiyor.

Dünyadaki uluslararası öğrenci sayısı 1980 yılında 1 milyon iken, 2000 yılında 2 milyona, 2009 yılında ise 3,7 milyona ulaştı.

Yurt dışında en fazla öğrencisi bulunan ülke, 510 bin 842 öğrenciyle Çin olarak belirlenirken, Türkiye ise 65 bin 459 yurt dışındaki öğrencisiyle ülkeler arasında beşinci sırada yer alıyor.

Türkiye'de ise 1990'lı yılların ortalarında 16 bin olan uluslararası öğrenci sayısı, 2000'li yılların ortalarına doğru 14 binlere geriledi. 2011 yılı itibarıyla Türkiye'de yaklaşık 26 bin uluslararası öğrenci yükseköğretime devam ediyor.

Türkiye'deki uluslararası öğrencilerin büyük bir kısmı, komşu ülkelerden ya da Türkiye ile tarihsel veya kültürel bağları bulunan ülkelerden geliyor.

 ‘Çekici güç, eğitimin kalitesi’

Rapora göre, ülkelerin ya da yükseköğretim kurumlarının uluslararası öğrencileri kendi yükseköğretim sistemleri içerisinde bulundurmak isteme nedenleri ülkelerin ekonomik, kültürel veya siyasal öncelik ve gereksinimlerine bağlı olarak değişiklik gösteriyor.

Uluslararası öğrenciler, genç nüfusun az olduğu gelişmiş ülkeler başta olmak üzere birçok ülkede, ekonomik kalkınmaya ve uluslararası rekabet gücüne büyük katkı sağlayan insan kaynağı olarak değerlendiriliyor.

Uluslararası öğrenciler, insan kaynağı, ekonomik getiri, yükseköğretim kurumlarına doğrudan maddi katkı, dış politika ve kamu diplomasi aracı ve kültürel zenginlik açısından itici güç oluşturuyor.

Raporda, ABD'de, 2010-2011 akademik yılında, kendi ülkelerinden aldıkları burslarla veya kendi imkanlarıyla gelen uluslararası öğrencilerin ülke ekonomisine yaklaşık 20 milyar dolar katkı sağladığının tahmin edildiği belirtiliyor.

Yurt dışında eğitimlerini sürdürecek öğrenciler için çekici gücü ise eğitimin kalitesi, maliyeti, istihdam ve burs olanakları, geleneksel ve kültürel bağlar oluşturuyor.

Rapora göre, uluslararası öğrencilerin karşılaştıkları ve uyum sürecini etkileyen sorunlar arasında dil yetersizliği, maddi sorunlar, kültürel farklılıklar, ayrımcılık ve ırkçılık, psikolojik sorunlar yer alıyor. Uluslararası eğitimde lider ülkeler, kuruluşlarla işbirliği yaparak marka oluşturuyor, danışma ofisleri açarak eğitimlerini dünyaya tanıtıyor.

‘Ağırlıklı olarak işletme ve iktisat eğitimi alıyorlar’

Raporda, Türkiye'nin son yıllarda uluslararası öğrenci sayısında artış yaşandığı belirtilerek, şunlar kaydedildi: ''Artışta, Türkiye'nin itibarının artması ve Türkiye'nin izlediği aktif dış politikanın, özelde ise YÖK'ün geçtiğimiz yıllarda uluslararası öğrenci kabulüne ilişkin mevzuatta yaptığı değişiklikle, üniversitelere esneklik tanınmasının ve özel öğrenciler için Yabancı Öğrenci Sınavı (YÖS) zorunluluğunu ve merkezi yerleştirmeyi kaldırmasının etkisi olmuş olabilir.''

Uluslararası öğrenci sayılarının Türkiye'deki hangi üniversitelerde daha yüksek olduğunun da araştırıldığı rapora göre, en çok uluslararası öğrenci 4 bin 40 öğrenciyle Anadolu Üniversitesi'nde eğitim görüyor. Bu üniversiteyi sırasıyla İstanbul, ODTÜ, Ankara ve Marmara üniversiteleri takip ediyor.

Türkiye'de en fazla öğrencisi bulunan ülkelerin başında da 3 bin 540 öğrenciyle Azerbaycan geliyor. KKTC'den 3 bin 503, Türkmenistan'dan 2 bin 929, İran'dan bin 305 ve Bulgaristan'dan bin 231 öğrenci Türkiye'de eğitimlerini sürdürüyor.

Türkiye'de yükseköğretim gören uluslararası öğrenciler ağırlıklı olarak işletme, iktisat, mühendislik alanlarında eğitim alıyor. Türkiye'de bulunan uluslararası öğrencilerin yaklaşık yüzde 24'ü devlet burslusu, yüzde 13'ü ise hükümet ya da bakanlık burslusu olarak öğrenim görüyor.

‘Uluslararasılaşma konusunda üniversitelere vizyon kazandırılmalı’    

Raporun öneriler bölümünde, Türkiye'de yükseköğrenim görmek isteyen öğrencilere yönelik yapılan tanıtım ve danışmanlık hizmetlerinin artırılmasının gerekli olduğunu belirtildi. Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Türkiye'deki üniversitelerin de tanıtım süreçlerine daha fazla müdahil olması gerektiği üzerinde durularak, ''Uluslararasılaşma konusunda üniversitelere vizyon kazandırılmalı. Öğrenci seçimi için YÖS benzeri merkezi bir sınavın tekrar hayata geçirilmesi, ancak bu sınavın farklı ülkelerde ve farklı dillerde yapılması daha uygun olacaktır. üniversitelerde sadece ERASMUS öğrencilerine değil, tüm uluslararası öğrencilere hizmet sunacak bir ofis kurulmalıdır. Uluslararası öğrencilerin Türkiye'ye gelişlerini ve Türkiye'deki süreçlerini kolaylaştırmak için başvuru, vize ve ikamet gibi süreçler mümkün olduğu kadar sadeleştirilmeli ve kolaylaştırılmalıdır. Mezun takip sistemi kurulmalı, sivil toplum kuruluşları desteklenmeli, diploma denkliği ile ilgili sorun çıkaran ülkelerin tespit edilmesi gerekmektedir.''