Eğitim Tercihi

Oktay Aydın Eğitim ve Danışmanı

Üniversite Giriş Sisteminde, ilk aşama olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı YGS-2012 uygulandı ve Lisans Yerleştirme Sınavları LYS-2012 başvuruları tamamlandı. LYS-2012 için ise adaylar gün sayıyor. 16-17 ve 23-24 Haziran 2012’de, LYS-1-2-3-4-5’in uygulanması ile sınav süreci de tamamlanmış olacak. Sınavların uygulanması ve puan sonuçlarının açıklanmasını, Tercihler-2012 süreci izleyecek.

Sisteme 1.895.479 aday başvurmuş, bunlardan 1837.737 aday YGS-2012’ye katılmıştı. YGS-2012 sonunda 1.598.952 aday 140 ve üstü puan alarak tüm ön lisans,  AÖF kontenjansız ön lisans ve lisans programlarını tercih ve özel yetenek sınavlarına başvuru hakkı; adaylardan 1.311.320’si ise,  180 ve üstü puan alarak LYS-2012’ye de katılma hakkı kazandı.

LYS-2012 hakkı kazanan 1.311.320 adaydan 871.313’ü LYS-2012 için başvurdu. 440.007’si ise bu hakkını kullanmadı. LYS-1’e, 619.133; LYS-2’ye, 308.702; LYS-3’e, 666.163; LYS-4’e 385.659 ve LYS-5’e 49.543 aday başvurdu.

LYS-2012 sonuçlarının 18 Temmuz 2012’ye kadar açıklanması bekleniyor. Fikir vermesi açısından LYS-2011 verilerine bakmak lazım. LYS-2011’de LYS-1’de 606.744; LYS-2’de 280.205; LYS-3’te 646.725; LYS-4’te 361.983 ve LYS-5’te 38.789 adayın sınavı geçerli sayıldı.

Tercih hakkı (ön lisans ve lisans birlikte) bulunan 1.598.552 adaydan YGS/LYS-2011’de toplam %60’ı yani 966.736 aday bu hakkını kullandı. 1 milyona yakın aday, 431.768’i lisans, 303.948’i önlisans ve 23.952’si özel yetenek sınavı ile alan lisans programları olmak üzere, toplam 759.668 kontenjana yerleşebilmek için mücadele etti.

Adayları bundan sonra bekleyen süreç ve yapılması gerekenler ise şöyle:

Tercih Takvimi:

• 18 Temmuz 2012’ye kadar LYS-2012 ham puan sonuçları ve hem LYS hem de YGS yerleştirme puan sonuçlarının açıklanacağı öngörülüyor.
• Resmi açıklama yapılmamakla birlikte, YGS/LYS-2012 tercihlerinin internet ortamlarına giriş işlemlerinin 23 Temmuz-7 Ağustos 2012 tarihleri arasında yapılması bekleniyor.

Sonuçlar Açıklanana Kadar:

• Her aday, sonuçların açıklanmasına kadar, netleri ile puanlarını hesaplayabilir ve öngörülerde bulunabilir. Puanlar hesaplanırken verilerin 2011’e ait olduğu ve 2012 Türkiye Test Ortalama ve Standart Sapmalar açıklandıktan sonra puan değerlerinin değişebileceği göz ardı edilmemelidir. Tahmini LYS puanları hesaplanırken YGS puanları değil YGS test netleri ayrı ayrı girilmelidir.
• Puanlar önce ham olarak hesaplanıyor. Her aday diploma puanını 5 ile çarparak tahmini OBP’sini de hesaplayabilir. OBP’leri tüm bölümler için 0,12 ve meslek-teknik lise mezunları kendi alan tercihlerine 0,18 ile çarpıp ayrıca eklemeliler. Böylece her aday tahmini Yerleştirme YGS/LYS puanlarını hesaplamış olur.
• Bu puanları ve öğrenim görmek istediği üniversiteleri-bölümleri bir arada değerlendirerek bir taslak tercih listesi oluşturulabilirler.
• Adaylar, bu listeye uyan bölümlere ilişkin

1. oHangi dersler var? Ne tür projelere, uygulamalara yer veriliyor?
2. oMezun olununca ne tür işler yapılabiliyor?
3. oNe tür özellikte olanlar bu bölümde başarılı oluyor? Türü sorulara yanıt arama çalışmalarına başlamalılar.

• Adaylar, bu listeye uyan üniversitelere ilişkin

1. oAkademik kadrosu nasıl?
2. oÖğrencilere sunduğu, bireysel gelişim, öğrenci kulüpleri, spor, sanat ve kültürel etkinlikleri neler?
3. oYurt dışı diğer üniversitelerle işbirliği nasıl? Hangi yabancı dilleri ne düzeyde öğretiyor?
4. oMezunlarının iş bulma oranları neler?
5. oYurt, yemek, kampüs olanakları nasıl? Hangi şehirde? Kampüsü, kent içinde mi, kent dışında mı? Türü sorulara yanıt arama çalışmalarına başlamalılar.

Sonuçlar Açıklandıktan Sonra:

• Her aday YGS/LYS-2012 Sonuç Belgesini iyi incelemelidir. Belgede

1. oY-YGS ve Y-LYS puanlarını ve başarı sıralarını görecekler.
2. oY puanları, zaten ham puanlarına, OBP’leri 0,12 ile (mesleki ek puanlı alanlar için 0,18 ile) çarpılarak katılmış olarak veriliyor. Ayrıca çarpıp eklemelerine gerek kalmayacak. OBP’li puanlara Yerleştirme (Y) puanları denir.

• Kendi kişiliklerine ve kariyer hedeflerine uygun seçtikleri bölümlerin hangi üniversitelerde olduğunu araştırmalılar.
• 2012 Üniversiteler ve programlara ait, kontenjanlar ve 2011 taban puanı, başarı sırası, özel koşulları vs bilgileri içeren Kontenjanlar Kılavuzu-2012, en geç 7 Temmuz 2012’de yayımlanmış olur.
• Bu kılavuz yardımıyla, öğrenim görmek istediği bölümlerin hangi üniversitelerde olduğunu, puan türünü, kontenjanını, 2011’de en son giren adayın Y-puanını ve Y-başarı sıralarını, varsa özel koşullarını vs bulabilirler.
• Öngörü için bakılan 2011 Taban Puanları da Y puanlarıdır.
• Öngörü için bakılan taban puanlarının yanı sıra Y-Başarı Sıralarına da bakmakta yarar var.
• Hem taban puanları hem de başarı sıraları 2011’i yansıtıyor. 2012’de değişiklik göstermesi kaçınılmaz.
• Özellikle bu yıl OBP sisteminde köklü değişiklik var.

1. o100-500 aralığından 250-500 aralığına çekildi.
2. oAOBP uygulamasına son verilerek, liselerin YGS puan ortalamalarını yansıtan A katsayısı kaldırıldı.

• Tüm bunlar 2012 taban puanlarını 2011 taban puanlarından ve 2012 başarı sıralarını 2011 başarı sıralarından bir hayli farklı kılabilir. Tercihlerde buna dikkat etmekte yara var.
• Tercih sürecinde, 2011 taban puanların 2012’de 15-20 puan -/+ olabileceği ya da sıraların -/+ % 3 değişebileceği göz önünde tutulmalıdır.
• Tüm adaylar bu süreci iyi değerlendirerek sağlıklı tercihler için kullanmalı.
• Kendi 2012 puan ve sırasına göre, 15-20 puan alt ve üst, başarı sırasının yarısı kadar alt ve üst aralıklarda olabilecek bölümleri belirlemeli.
• Bu bölümleri ve üniversiteleri araştırmalı, gidebiliyorlarsa bizzat giderek gezmeli ve bilgi almalılar.

Tercih Teknikleri:

• YGS’de 140 ve üstü alan adaylar ön lisans ve AÖF programlarını tercih edebilecekler. YGS’de 140 ve üstü alan adaylar ayrıca özel yetenek sınavı ile alan lisans programlarına da başvurabilecekler.
• YGS’de 180 ve üstü alan adaylar meslek liselilere ek puan verilen YGS puanları ile alan lisans programlarını tercih edebilecekler.
• LYS’lerde 180 ve üstü alan adaylar lisans programlarını tercih edebilecekler.
• Bölümlerinin neler olduğu, hangi üniversitelerde bulunduğu, hangi YGS/LYS puan türü ile öğrenci alacağı,   “YGS/LYS-2012 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” “Tablo 4” (Lisans)  ve “Tablo 3a”, “Tablo 3b”de (önlisans) belirtilecektir. Tercihler Yerleştirme YGS/LYS Puanlarına (Y-YGS/LYS) göre yapılacaktır.
• “Tablo 5”te yer alan Özel Yetenek Sınavı ile öğrenci alan lisans programları tercih listelerinde yer almayacak, adaylar ilgili üniversitelere bizzat başvuracaktır.
• Özel Yetenek Sınavı ile alan bölümlerin neler olduğu “YGS/LYS-2012 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu” “Tablo 5’te” belirtilmiştir. Özel Yetenek Sınavı ile alan bölümlerin nasıl öğrenci alacağı, ne tür ve kaç sınav yapacağı, ilgili üniversitelerce adaylara, başvuruları sırasında bildirilecektir.
• Yapılabilecek toplam tercih sayısı 30’dur. Tüm tercih haklarının kullanılması zorunlu değildir. Adaylar 30’u aşmayacak biçimde diledikleri kadar tercihte bulunabileceklerdir. Bölümler, en çok girilmek istenenden, en az istenene doğru sıralanır ve başarı sırası, minimum puan açısından, istek sırasını oynatmayacak biçimde, gözden geçirilir. Tercih edilen yükseköğretim programının hangi üniversitede ve hangi şehirde olduğu, öğretim dili ve süresi, programın özel koşullarının olup olmadığı kılavuz yardımıyla iyice irdelenir.
• Minimum puan, bir bölüme bir önceki yıl YGS/LYS’de yerleştirilen (kontenjan sayısına göre) son öğrencinin ilgili puan türündeki Y-YGS/LYS puanıdır. Sabit bir değer değil, değişkendir. YGS/LYS-2012’de aynı kalabilir, artabilir ya da düşüş gösterebilir.
• Yerleştirme, merkezi olarak yapıldığından ve yerleşme oranı çok düşük olduğundan,  adaylar tercihlerinin, minimum puan açısından, kendi Y-YGS/LYS puanlarının +/- 15; başarı sırasının yarısı kadar alt; 2 katı kadar üst aralıktan olmasına dikkat etmelidir.
• İstenmeyen bir yükseköğretim programına tercihler arasında ne olursa olsun yer verilmemelidir. Daha çok istenen bir yükseköğretim programı, salt yüzdelik dilim, minimum puan ya da başka bir nedenden ötürü daha az istenen bir programın altına alınmamalıdır. Kimilerince sanal olarak oluşturulan “ölü ya da hasta tercih” kavramları gerçek değildir. Tercihin, yani bir bölümü ve üniversiteyi, başka bir bölüm ya da üniversiteden daha çok istemenin hastalık ya da ölümle hiçbir ilgisi yoktur.
• Yerleştirilmede tercih sırasının adayın isteğini belirtmenin ötesinde bir önemi, yerleşme avantajı yoktur. Aday, kaçıncı sıraya yazmış olursa olsun, tercih ettiği bir bölüme, diğer tercih eden adaylarla birlikte Y-YGS/LYS puanlarına göre sıralanmış olarak ve kontenjan dahilinde yerleştirileceklerdir. Tercih sırası sadece adayın önceliklerini ÖSYM’ye bildirmiş olması açısından önemlidir.
• Eğer iki aday,eşit Y-YGS/LYS puanına sahip olursa; başarı sırası aynı olmaz:

1. O puan türünde HAM YGS/LYS puanı yüksek olanın başarı sırası yüksek olur,
2. O da eşitse, o puan türünün ana alan testleri neti daha yüksek olanın başarı sırası yüksek olur.