Eğitim Tercihi

Vatan Okulları Rehberlik Merkezi

“Çocuğun hayatında oyunun asli bir önemi vardır: Çocuk, oynarken nasılsa, büyüdüğü zaman iş başında da öyle olacaktır. Bu sebeple bireyin eğitimi her şeyden önce oyun içinde sürdürülür.”
(Makarenko)
İnsanlığın bilgi birikiminin artması ile doğa, teknoloji ve insan yaşamı gibi konulara yönelik soruların cevaplarına bulunan çözümler de çeşitlenmektedir. İnsan yaşamına dair çeşitlenen bu çözümler karşısında eğitimde kullanılan program, yöntem ve tekniklerin de yeni teorilerin ışığında revize edilmesini gerektirmektedir.
Geleceğimizi şekillendirebilmek açısından eğitimimizin ezberci yapısından çıkartılarak toplumun yapılanmasına katkı sağlayacak, bireyin yaratıcılığını arttırarak edilgen konumdan çıkmasına olanak sağlayacak bir değişime ihtiyacı vardır. Bu bağlamda oyunun eğitimdeki yeri ayrıca önem kazanmaktadır. Eğitimin amaçlarına hizmet edebilecek şekilde dönüştürülebilen her türden oyun sınıf ortamında rahatlıkla kullanılabilir. Çocuklar için oyun ve öğrenme birbirlerine paralel giden şeylerdir.
6-11 yaş arası öğrenciler somut düşünme dönemindedirler. Bu nedenle duyu organlarını kullanacakları bir öğrenme ortamı sağlanmalıdır. Özellikle ilköğretim çağındaki öğrencilerde dikkati uzun süre korumak oldukça zordur. Bu durum algılama ve öğrenmeyi içeren bilişsel süreçlerin gelişimi açısından kısıtlayıcı olabilmektedir. Eğitimde oyunun kullanılmasının faydalarından biri dikkati uzun süre yoğunlaştırabilmedir. Oyun ile pasif durumdan aktif duruma daha kolay geçebilen öğrencilerde öğrenme; bilginin beyinlere yüklenmesinden ziyade bilginin hayatta nasıl kullanılması gerektiğinin öğretildiği bir süreç haline gelir.
Oyunun eğitimde kullanılmasının temel amacı; öğrencinin eğlenerek motivasyonlarını ve katılımlarını arttırmak, kelime dağarcığını zenginleştirerek sözel ifade etme becerisini geliştirme, bireysel düşünme ve yaratıcılık kazandırarak günlük yaşam olaylarında daha zengin deneyimler oluşturmalarında yardımcı olmaktır.
Oyunun Eğitimdeki Avantajları
Önemi çok eskiden beri bilinmesine rağmen, oyunun eğitimde bilinçli olarak kullanılması yenidir. Oyun çocuğun doğal öğrenme ortamıdır. Oyun içinde çocuğun duyuları keskinleşir, becerileri artar. Oyun; çocuğun öğrendiklerini pekiştirdiği, kısıtlanmadan yaratıcılığını geliştirdiği ve yaşamına geçirmeden önce pratik yaptığı güvenli bir yeridir.
Ezberleme yoluyla kazandığımız bilgiler bellekte uzun süre kalmazlar ancak bireyi aktif hale getirerek bilgiyi anlamlı şekilde sınıflandırmasını sağlayan oyun ile edinilen yeni bilgiler bellekte uzun süre kalırlar. Oyun ve etkinliklerle öğretim öğrencinin kendi bilişsel süreçlerini işleterek, öğrenme sürecine istekli katılımını sağlaması ve somut bir yaşantıya geçirmesini sağlar. Oyundaki eğlence ve yarışma duygusundan yararlanarak öğrencilerin fiziksel ve zihinsel yeteneklerinin geliştirilmesi sağlanmış olur. Oyunla eğitim sonucunda çocuğun kazanma ve kaybetme anındaki hareketlerini görmeleri ve değerlendirmeleri sağlanarak davranışları olumlu yönde etkilenmesi sağlanır.
Derste kullanılan farklı oyun çeşitleriyle bilgiler, beceriler ve alışkanlıklar çocuğun sadece duyarak ya da görerek edindiği bilgilere göre daha kalıcı hale getirilmiş olur.
Oyun çocuğun yaratıcılığını kullandığı kendine ait ortamıdır. Çocuk için resim renklerle, müzik seslerle, dans hareketlerle oynanan bir oyun gibi düşünülebilir. Bunlar gibi Matematik rakamların, Türkçe de kelimelerin oyunudur.
Eğitim bağlamında oyunun birçok işlevi olabilir:
• Kendini tanımayı öğrenme
• Diğer insanların yaşam rolleri hakkında öğrencileri duyarlı hale getirme
• Öğretilen konuya yönelik motivasyon geliştirme
• Öğrenme performansını arttırma
• Analitik süreçler geliştirme
• Problem çözme becerisini geliştirme
Eğitimde kullanılan çeşitli oyunlar vardır. Bunlar çocuğun pedagojik gelişimi açısından uygunluğuna ve öğretiminin amaçlandığı bilgiye göre çeşitlilik göstermektedir. Kullanılan oyun malzemesi ve çocuğun tek başına kurduğu oyunlar, başka çocukları izleyerek öğrendiği oyunlar, işbirliğine dayanan oyunlar, taklit oyunları, kurallı oyunlar gibi...
Teknolojinin gelişimi ile değişen oyun kültürüne bilgisayar oyunları da eklenmiştir. Bilgisayarlar ve internet teknolojilerin yaşamımızda artan önemine bağlı olarak eğitim ve öğretim alanında da kullanımları artmaktadır. Son zamanlarda matematik, yabancı dil öğrenimi gibi alanlarda oyun paketleri eğitim alanına dahil edilmektedir.
Oyun aracılığıyla amaçlanan öğrenmenin gerçekleşebilmesi için gerekli koşullar sağlanmalıdır. Bütün öğrencilerin ilgisini çeken, sınıf ortamının yapılacak etkinlik için uygun hale getirilmiş olması, sınıftaki her çocuğun oynanacak oyuna yönelik gelişim özellikleri, fiziksel ve bilişsel yetenekleri yeterlilik göstermelidir. Kullanılan materyaller çocuğun yararlanabileceği şekilde düzenlenmiş olup oyunlar çocuğun katkı sağlayabileceği böylelikle psikolojik doyuma ulaşabileceği bir şekilde sunulmalıdır.
Oyun sürecinin eğitime dahil edilmesi aşamasında tercih edilecek oyunun seçimi; kazandırılması amaçlanan beceri ve davranışlara göre değişiklik gösterecektir. Bu bağlamda oyunun gerektirdiği ön hazırlıklar, grup mu yoksa bireysel mi uygulanacak, gereken süre ve araç gereçlerin belirlenmesi, oyunun anlatılması ve değerlendirilmesi gibi aşamalar da önem kazanmaktadır.
Oyunla öğretim sürecinde bilginin aktarımına yönelik amacımıza ulaşabilmek için öğrencinin yeteneklerinin, eğilimlerinin, desteklenmesi gereken yanlarının ve kişiliğinin gözlenmesi gerekmektedir. Sınavların öğrencinin ancak bilişsel kapasitesini belirlemekte olması nedeniyle öğrencinin birçok açıdan izlenmesi ve değerlendirilmesi konunun öğretimi sırasında sürecin nasıl gittiğinin daha sağlıklı göstergesi olacaktır. Oyunların kendilerine has puanlama sistemi ile öğrencinin bilgi edinme kapasitesine yönelik daha ayrıntılı bilgi elde edilmiş olacaktır.
Çağdaş yaşamımızda çözüm beklenen ihtiyaçlardan birisi de artan entelektüel kapasitesi ile birlikte bilgi edinme ve bilgiyi kullanmaya yönelik değişimin gerekliliğidir. Ezberci ve belirli çerçevede sunulan eğitimin verimsiz, kısır döngüsünün kırılma ihtiyacına yönelik en verimli öğrenmenin ‘oyunla öğrenme’ olduğu ilkesi ortaya çıkmaktadır.
Oynayarak öğrenme ilkesi çerçevesinde verilecek olan eğitim programlarının önemi çocuklarımızın eğitim yaşantılarının hemen her döneminde önemli yer tutacak, yaşama dair sorumluluk almalarını kolaylaştırarak, öğrenmenin değerini daha iyi anlamalarını ve en önemlisi de sevmelerini sağlayacaktır.