Eğitim Tercihi

Alpaslan Dartan – Eğitim Yöneticisi / PDR Uzmanı 

Eğitimin güncel sorunlarının dile getirilmesi adına son günlerde pek çok tartışma alanı bulunuyor. Bunlar arasında yakın zamanda gerçekleştirilen ve artı eğitim dergisinin geçen sayısında dile getirdiğimiz “20. Milli Eğitim Şurası”nın başından sonuna kadar olan süreci ve sonuçta ortaya çıkan kararların yarattığı olumlu/olumsuz değerlendirmeler, ekonomik gelişmelerin sonucunda enflasyonun resmi ve gayri resmi sonuçlarının yarattığı zam dalgası, bu gerçeğin yansıması olarak eğitimi ilgilendiren her bir kalemde meydana gelen ücret artışları, buna bağlı hükümetin asgari ücrete yaptığı iyileştirme ve asgari ücretin artırılmasıyla öğretmenler ve çalışanlar arasındaki ücret makasının daralması…
Bir diğeri geçim derdi yaşayan öğretmenlerin yıllardır beklediği “Öğretmenli Meslek Kanunu Tasarısı”nın meclise sunulmasıyla ortaya çıkan tartışmaların henüz yeni başlaması, bununla beraber hızla yayılan “Covid 19 Omicron Varyantı” sebebiyle özellikle gençlerde ve çocuklarda hızla yayılması… Son iki yılda görülmeyen sayıda eğitim gören ve eğitim verenlerdeki vaka sayılarının giderek artması…
Neredeyse ülke gündemini etkileyen her konu eğitim camiasını da doğrudan etkiliyor. Yaşamın her alanını etkileyen sorunlar yumağının kartopu etkisi gibi büyümesi, eğitimle ilgili tüm paydaşları çözüm arayışında birlikte hareket etmeye zorluyor. Ama doğaldır ki ülkemizde bunu gerçekleştirmek de çok mümkün olamıyor.
Özel okul sahipleri de bu gelişmelerin dışında kalamıyor doğal olarak. Öğretmen ücretlerinden öğrenci ücretlerine, servis hizmetlerinden yemek hizmetlerine, kılık kıyafet uygulamalarından kırtasiye ürünlerine, sağlık hizmetlerinden güvenlik hizmetine kadar pek çok alanda birbirinden bağımsız ama birbirine bağlı iş çeşitliliğini koşulları elverdiğince bir düzen içerisinde sürdürmeye çalışıyorlar. TÖZOK’un son ekonomik gelişmeler üzerine yaptığı öğrenci ücretlerine yapılabilecek azami zam oranını içeren basın açıklaması ve sonrasında oluşan kamuoyu algısı ile yeni bir basın açıklamasına ihtiyaç duyulması zor durumların habercisi gibi…
İşte tüm bu iç içe geçmiş sorunlar yumağı içerisinde uzun zamandır eğitimin yönetimi konusunda belirli aralıklarla kendi gözlemlerimi notlar halinde bir araya getirmeye çalışıyorum. İyi bir okul yöneticisinin becerileri ve yetkinlikleri konusunda çok fazla yayına rastlamak mümkün. İnternet ortamında erişebildiğiniz bilimsel makalelerin sayısı oldukça fazla, bununla beraber alanda bu işi fiilen yapmış pek çok eğitim yöneticisinin anılarını, deneyimlerini dile getirdikleri kitapları, dergilerde yayınlanmış görüşlerini bulabilirsiniz.
Bu değerli düşüncelerin tümü ya da bir parçasını kendiniz için doğru ve kabul edilebilir bulacağınız gibi tam tersi bu böyle olmaz da diyebilirsiniz. Kısaca eğitimde yöneticiliğin tanımı, matematik gibi, doğa bilimleri gibi kesin bir doğruluk değeri taşımıyor, ancak deneyimlerin ortaya koyduğu genel geçer ortak yaklaşımlara varıldığı da bir gerçektir.
Yıllardır iyi bir öğretmen adayında alan bilgisi, iletişim becerisi ve bu ikisini pratikte uygulayabilir olma becerisini, yetkinliğini en temelde olması gereken bir gereklilik olarak dile getiriyorum. Zaman zaman psikoloji kökenli eğitimleri olanların/alanların iyi birer eğitim yöneticisi olabileceği fikrine de sahibim. Okul yöneticilerinden de teorikte ve pratikte pek çok farklı alanda birikim ve deneyim sahibi olması beklenmektedir, bu doğaldır da.
İyi bir yöneticinin eğitimin temel hedef ve değerlerinden, amaçlarından sapmadan yönettiği kurumun tüm paydaşları ile doğru zemine oturtulmuş ve saygıya dayalı bir iletişim becerisine sahip olması bana göre olmazsa olmaz bir özellik gibi duruyor, kişisel fikrim bu dün de böyle idi bugün de böyle...
Bununla beraber yaklaşık 34 yıldır devlet ve özel sektörde çalışan, bunun da yaklaşık ¾’ü birim ya da okul yöneticisi olarak çalışan biri olarak yöneticiliğin pratiğinin de değiştiğini söylemem gerek. 1980’li 1990’lı yıllar ile 2020'li yılların siyasal, sosyal, kültürel ve ekonomik yönden ayrı dünyalar olduğu artık bir vakadır. Bu farklılıklara rağmen iyi bir eğitim yöneticisinin iyi bir iletişimci, eğitimin ana konularına hâkim, planlama becerisi yüksek özellikle zaman planlamasında yetkin, iyi bir gözlemci, az konuşan ama çok dinleyen, biraz analitik ama oldukça da pratik ve yüksek duygusal zekâya sahip olması önemlidir.
Elbette psikolojik dayanıklılık ve ruh sağlığının yerindeliği de oldukça önemli. Sıkça kullanılan takım lideri okul lideri gibi kavramlar biraz zorlayıcı bir kalıp oluşturmakmış gibi geliyor bana. Bir hastane düşünün hastaların zamanında muayeneye alındığı, gerekli tahlil ve tekniklerin zamanında ve geciktirilmeden gerçekleştirildiği bir yer ise o hastaneye ve doktorlarına güven duyuyorsunuz. Bu hastaneyi yöneten bir doktor ama bu doktor bu hastanenin en iyi en tanınır bilinir doktoru değil, ama en iyileri de “O” yönetiyor, kaynakları doğru kullanıyor ve kısıtlı imkânları değerlendirebiliyor. Okul yöneticiliği de biraz böyle elinde olanaklarla ekibinizdekileri doğru ve verimli bir biçimde organize edebilmek, kurumun hedefleri konusunda rehberlik etmek, öğrenci ve veli ilişkilerini yönetebilme becerisini gösterebilmektir.

KRİZ DÖNEMİNDE YÖNETİCİ OLMAK!
Kriz anları da iyi bir yöneticinin kendini gösterebildiği en önemli ölçme zamanlarıdır bence. Krizin ele alınışı, kirz hakkında elde ettiği bilgileri pazılın parçaları gibi yerli yerine koyması, krizi sakince ele alması, elindeki olanakları kullanması, uzmanların fikirlerini alması ve süreci yönetme tarzı gibi unsurlar bu zamanlarda iyi bir yönetici için gözlemlenebilecek kriterlerdendir.
Zaman zaman yazılarımda dün bugünden farklıydı yarın da bugünden farklı olacak diyorum pharmaciepourhomme.fr. Pandemi koşulları nasıl ki sadece eğitimi değil tüm dünyada iş yapış biçimini değiştirdi, teknoloji kullanımı da mevcut hali ile bile dünden bugüne çok farklı ve eğitime uygun bir formasyona dönüşüverdi. Uzaktan eğitim ve hibrit eğitim kavramları bizlere yabancı olmasa da pandemi sayesinde eğitimin dönüşümü için radikal bir fırsat yarattı, artısıyla eksisiyle bu da yapılabilirmiş dedirten bir süreç yaşandı. Eğitimde teknolojinin bu denli etkin kullanılması (verimli demiyorum yanlış anlaşılmasın) eğitim veren öğretmenin ve eğitimi yöneten yöneticinin de bakış açısının değişmesine kullanma becerilerinin artışına neden oldu.
Bugün sınıftan ya da evinden bir sınıfa dersini verebilen öğretmen ve bu sistematiği kurumuna yerleştirmek zorunluluğu yaşayan bir eğitim yöneticisinden eğitim yönetimi adına teknolojiye hâkim olması beklenir oldu. Bu becerinin eksikliği kabul edilebilir değildir artık. Bu da zaman ve mekân sınırlarını zorlayan eğitimi çevrimiçi gerçekleştirebilen bunu yöneten bir dinamik yönetici profilinin gerekliliğini gösterdi bize. Ve bunun da bir son olmadığını yaşayarak görmeye başladık.
Tüm bu sözünü ettiğim beceri ve yetkinlikleri bundan sonraki yazılarımda bir ya da ikişer başlık halinde daha detaylı, belki örnekler üzerinden yazmaya ve sizlerle paylaşmaya devam edeceğim, eğitimin bunca derdi ve sorunu varken üstelik. Onları da görmezden gelmeyerek ve onlara da değinerek.