Eğitim Tercihi

Alpaslan Dartan – Eğitim Yöneticisi / PDR Uzmanı

Millî Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim 2021-2022 verileri ışığında

EĞİTİMİN PANORAMASI

2022 -2023 eğitim ve öğretim yılı, 12 Eylül 2022 Pazartesi günü Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel tüm öğretim kurumları (bir kısım özel okullar hariç) için kapılar yeniden açılıyor. Gelenek olmuş her eğitim yılının başında yazılı ve görsel basında eğitimin sorunları ve başlayacak eğitim yılı için akla gelen önerilerin gündeme gelmesi. Türkiye gibi geleneksel aile yapısını henüz kaybetmemiş ama bir yandan da hızlı bir değişim çabasında olan toplumda hemen herkesin eğitimle uzaktan yakından bir ilgisi, bağı bulunuyor. Bu ilişkililik durumu nedeniyle de anlam bakımından okulların açılış ve kapanış dönemleri önemli bir yer tutar. 

İlk kez okul öncesine başlayacak, ilk kez ilkokula başlayacak çocukların anne ve babalarının bugünlerde yaşadığı heyecan ve mutluluğun da görülmeye değer olduğunu düşünüyorum. Aynı şekilde ortaokula, liseye ya da üniversiteye gitmeye başlayacak olan çocukların ve gençlerin heyecanının da unutmamak gerekiyor. Bu dönem sadece okula hazırlanan öğrencilerin değil onlar için hazırlıklarını tamamlamaya çalışan biraz farklı da olsa benzer heyecanı ve mutluluğu taşıyan okul paydaşlarını, öğretmenleri, yöneticileri ve diğer okul destek birimi çalışanlarını da unutmamak gerekiyor. Bu nedenle biz eğitimciler de genelde bu görünen mutluluğun ortak bir parçası oluruz.

Her yıl okulların açılma dönemlerinde MEB "Millî Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim 2021-2022" istatistiklerini açıklar. Bu yıl da 9 Eylül 2022 Cuma günü bu istatistikleri açıkladı. Eğitim ve öğretim ile ilgili tüm zamanlarda açıklanan veriler önemli bilgiler verir bizlere. Ama bu bilgilerin sayısal olarak kağıt üzerinde kalmasından ziyade ülkedeki eğitim çağında bulunan nüfusa eğitim anlamında ne kadar dokunulduğunu gösteren yorumlara ve değerlendirmelere ihtiyaç var. Bu veriler bir şey ifade eder ama toplumun nitelikli bir eğitime, erişilebilir bir eğitime ve alınan eğitim sonucunda elde edilen kazanımların neler olduğuna ilişkin açıklamalara da değinilmesi gerekir. Bu açıdan bu sayısal verilerin öz’de bir anlamı ancak yorumlarıyla birlikte değerli olacaktır. 

Herkesin bildiğini düşündüğü herkesin serbestçe düşüncelerini ifade ettiği bir alan olarak eğitimin, eğitim sistemimizin pek çok sorunu bulunuyor. Bu sorunların bilinmesi çözümü için yeterli olmuyor maalesef. Bu nedenle bu yazıda bu istatistiki verilerin bir kısmını yorumsuz sizlerin yorumuna bırakarak aşağıya aldım. Tümünü inceleme fırsatı bulduğunuzda daha geniş bir değerlendirme fırsatı bulabilirsiniz kanımca.

Millî Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim 2021-2022 verilerine göre; 
* Türkiye'de geçen eğitim öğretim döneminde okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde 19 milyon 155 bin 571 öğrenci örgün eğitim aldı.
* Buna göre Türkiye'de okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde 9 milyon 928 bin 304'ü erkek, 9 milyon 227 bin 267'si kız olmak üzere toplam 19 milyon 155 bin 571 öğrenci, örgün eğitim aldı.
* Öğrencilerden 15 milyon 839 bin 140'ı resmî, 1 milyon 578 bin 233'ü özel ve 1 milyon 738 bin 198'i ise açık öğretim kurumlarında eğitim gördü.
* Resmî okullarda eğitim görenlerin 8 milyon 147 bin 339'u erkek, 7 milyon 691 bin 801'i kız öğrencilerden oluştu.
* Özel okullarda ise 864 bin 762 erkek, 713 bin 471 kız öğrenci yer aldı.
* Açık öğretimde kayıtlı aktif öğrencilerin 916 bin 203'ünü erkek, 821 bin 995'ini kızlar oluşturdu.

En fazla öğrenci ortaöğretimde
* Örgün eğitimdeki öğrencilerin 1 milyon 885 bin 4'ü okul öncesi eğitimde, 5 milyon 433 bin 901'i ilkokulda, 5 milyon 293 bin 67'si ortaokulda, 6 milyon 543 bin 599'u ortaöğretimde yer aldı.
* Ortaöğretimdeki 6 milyon 543 bin 599 öğrencinin 4 milyon 92 bin 604'ü genel liselerde, 1 milyon 833 bin 717'si mesleki ve teknik liselerde, 617 bin 278'i de imam hatip liselerinde eğitim aldı.
* Mesleki eğitim merkezlerinde ise bir önceki yıl 159 bin 773 olan öğrenci sayısı, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Haziran ayı itibarıyla 400 bin 219'a ulaştı.
* Özel öğretim kurumlarındaki öğrencilerin toplam örgün eğitim içindeki oranı yüzde 9 oldu. Bu oran, okul öncesi eğitim için yüzde 19, ilkokul için yüzde 5,7 olup ortaokul için yüzde 6,5 ve ortaöğretim için de yüzde 11,3 olarak gerçekleşti.
* Düzeltilmiş net okullaşma oranları, ilkokulda yüzde 95,81 olup ortaokulda yüzde 95,40, ortaöğretimde ise yüzde 89,68 olarak kayda geçti.
* Okul öncesinde ise 5 yaş ve üzeri okullaşma oranı, 2020-2021 eğitim öğretim yılında yüzde 61,22 iken 2021-2022 eğitim öğretim yılında yüzde 92,17'ye ulaştı. 

Kadın öğretmenler çoğunlukta
* Örgün eğitim kapsamındaki okullarda görev yapan öğretmen sayısı, 2021-2022 eğitim öğretim yılında 1 milyon 139 bin 673 oldu.
* Bu öğretmenlerin 975 bin 698'i resmî okullarda, 163 bin 975'i özel okullarda görev yaptı. Ayrıca öğretmenlerin 455 bin 294'ü erkek, 684 bin 379'u kadınlardan oluştu.
* Öğretmenlerin 63 bin 142'si okul öncesi eğitimde, 310 bin 477'si ilkokulda, 376 bin 747'si ortaokulda ve 389 bin 307'si ortaöğretimde çalıştı. 

Okul ve derslik sayıları
* Örgün eğitimde 2021-2022 eğitim öğretim yılında 56 bin 200'ü resmî okul, 14 bin 179'u özel okul ve 4'ü açık öğretim okulu olmak üzere toplam 70 bin 383 okul hizmet verdi.
* Bu okulların 14 bin 124'ü okul öncesi eğitim, 24 bin 519'u ilkokul, 18 bin 936'sı ortaokul ve 12 bin 804'ü de ortaöğretim kademesinde yer aldı.
* Resmî okullarda 608 bin 903, özel okullarda 140 bin 551 olmak üzere örgün eğitimde toplam 749 bin 454 derslik kullanıldı. 

Öğrencilerin bulundukları eğitim kademesine bakılmadan yaş gruplarına göre hesaplanan net okullaşma oranları;
* 3-5 yaş grubunda yüzde 44,71;
* 4-5 yaş grubunda yüzde 56,77;
* 5 yaşta yüzde 83,41;
* 6-9 yaş grubunda yüzde 98,44;
* 10-13 yaş grubunda yüzde 98,38 ve
* 14-17 yaş grubu için yüzde 92,03 olarak belirtilmiş.

Yukarıda belirtilenler “Millî Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim 2021-2022” verilerinin sadece küçük bir kısmı. Bu verilerin çok daha fazlası (Eğitim Göstergeleri, Örgün Eğitim, 2021/ '22, Temel Eğitim (Okulöncesi), Temel Eğitim (İlkokul, Ortaokul), Ortaöğretim ve Yaygın Eğitim, Burslu Öğrenciler ve Öğrenci Pansiyonları, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Hizmetleri, Yurt Dışı Eğitim, Öğretmen Evleri ve Akşam Sanat Okulları, Bütçe, Yatırım) konularında ele alınmış. Ayrıntılı detaylandırma ile ve önceki yılların raporları ile karşılaştırılarak doğru bir fotoğrafa ulaşılabilir. Sorunların çözümü ise sadece iktidara değil (çoğu iktidara) tüm topluma düşen bir görev ve sorumluluktur.

Bu çerçevede yeni eğitim ve öğretim yılının tüm öğrencilerimize ve ailelerine emek veren tüm eğitim camiası paydaşlarına hayırlı olsun diyorum. 

Kaynak
https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=460