Eğitim Tercihi

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocuklar nasıl belirleniyor? Türkiye’de üstün yetenekli ve üstün zekâlı çocukların eğitimi nasıl yapılıyor?  Onlara özel müfredat mı uygulanıyor? Doğa Koleji Rehberlik Birimi Bölüm Başkanı Barış Sezgin sorularımızı cevapladı

Doğa Koleji’nde üstün zekalı öğrencilere diğer öğrencilerle aynı kampüste ancak, ayrı sınıflarda eğitim verildiğini belirten Doğa Koleji Rehberlik Birimi Bölüm Başkanı Barış Sezgin, "Üstün zekalı çocukların aldıkları eğitim müfredatının farklı olması gerektiğini düşünüyoruz. Biz okul olarak üstün zekalı çocukların aynı sınıfta olması ve norm grubu öğrencilerle de aynı kampüsü paylaşmaları görüşünü benimsiyoruz" diyor.

Türkiye’de üstün yetenekli ve üstün zekâlı çocukların eğitimi nasıl yapılıyor?  Onlara özel müfredat mı uygulanıyor?

Türkiye’de neredeyse her kurum üstün zekalı çocukların eğitimini farklı uyguluyor. Örgün eğitimde her zaman norm grubuna göre eğitim vardır. Durum böyle olduğu için de norm grubunun üzerinde ve altında kalan çocuklar her zaman bu eğitim sisteminden dolayı muzdarip olmuşlardır. Bundan dolayı üstün zekalılarda gözlemlenen iki özellik olmuştur; biri ukalalık diğeri de tembellik. Çünkü norm grubuna göre eğitim aldıklarında zaten çok kolay bir şekilde öğrenebiliyorlar. Ayrıca ekstra çaba sarf etmeleri gerekmiyor ve diğer arkadaşlarına göre daha hızlı öğreniyorlar. Bunun için müfredatın üstün zekalılara göre yeniden yapılandırılması gerekiyor. Üstün zekalı çocuk çok fazla soru sorar ve tekrar etmekten hoşlanmaz. Üstün zekalıların programı daha zenginleştirilmiş bir programdır. Birinci sınıftaki çocukların konularıyla birlikte ikinci sınıfın konularını da görürler. İkinci sınıfa geldiklerinde ikinci ve üçüncü sınıfın konularını görürler. Normalde bir konu örneğin altı hafta işleniyorsa, üstün zekalılar bu konuyu üç hafta işleyip, üç hafta da bu konuyla ilgili proje ödevi yaparlar. Örgün eğitimde olmayan Latince dersi üstün zekalı çocukların müfredatında vardır. Çünkü bilimin asıl dili Latince’dir. Robotik, düşünme becerileri ve yaratıcı düşünme, Fransızca dersleri var.

Çocuğun beynini bir bilgisayar gibi düşünürsek, Biz Doğa Koleji olarak, çocuğun beyninde açabildiğimiz kadar klasör açmaya çalışıyoruz. Ergenlik dönemine geldiğinde bizim açtığımız bu klasörleri doldurmaya çalışıyor. Bunun dışında bizim de üstün zekalılar için hazırladığımız müfredatta yukarıda bahsettiğim dersler yer alıyor.

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocuklar nasıl belirleniyor?

Bu konuda Stanford Binet ve Viskar olmak üzere iki tane psikomatik testimiz var. Stanford Binet, 72 aydan önce çocuklar için, Viskar testi ise 72 aydan sonrası çocuklar için. Bu ikisi de IQ testi. Biz bu testler ile çocukların IQ’larını hesaplıyoruz ve bunun sonucunda bazı öğrenciler üstün zekalılar programında eğitim görmeye hak kazanıyorlar. Bunun yanında mutlaka gözlem de yapılması gerekiyor. Bizim sadece üstün zekalılarla çalışan psikologlarımız var. Onların gözlemi de çok önemli çünkü gerçekten zor bir grup.

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocuklar özel sınıflarda mı olmalı, diğer çocuklarla aynı ortamda mı eğitim görmeli?

Doğa Koleji’nde üstün zekalı öğrenciler diğer öğrencilerle aynı kampüste eğitim görüyorlar. Ama üstün zekalı çocuklar için ayrı sınıflarımız oluyor çünkü gündelik yaşamda bu çocuklar çok daha önden gidiyorlar. Üstün zekalı çocukların aldıkları eğitim müfredatının farklı olması gerektiğini düşünüyoruz. Biz okul olarak üstün zekalı çocukların aynı sınıfta olması ve norm grubu öğrencilerle de aynı kampüsü paylaşmaları görüşünü benimsiyoruz.

ÜSTÜNLERİN ARAŞTIRMA İSTEKLERİ HİÇBİR ZAMAN BİTMEZ

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocuklar hangi sorunlarla karşılaşıyor?

Üstün zekalı çocukların bazılarında ciddi öğrenme güçlükleri de olabiliyor. Beynin bir yarısı çok hızlı gelişip diğer yarısı o hızda gelişmeyince dengesizlikler olabiliyor. Bu nedenle eksikliğin ne olduğu da bizim için çok önemli. Üstün zekalı çocuk sosyal açıdan kısıtlı bir durumdaysa, hafta sonu aile evde parti verebilir. Çocuk agresifse, öfke kontrolü ile ilgili neler yapılabileceğinin belirlenmesi lazım. Bu problemlerin hepsi normal çocuktaymış gibi ele alınmalı. Bunun dışında üstün zekalı çocukların egoları çok yüksektir ve çok fazla soru sorarlar. Araştırma istekleri hiçbir zaman bitmez. Uzaya ve soyu tükenmiş hayvanlara çok meraklılardır örneğin. Çünkü onlar artık dünyada yoklar ve üstün zekalı çocuğa onu araştırmak çok daha gizemli gelir.

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocukların aileleri hangi zorluklarla karşılaşıyorlar ve ne yapmalılar?

Çok fazla panik oluyorlar ve ne yapmaları gerektiğini bilemiyorlar. Aile ilk olarak uzmanlarla birlikte hareket etmeli. Bunun dışında ailenin çocuğun üstün olduğunu asla çocukla paylaşmaması gerekiyor. Çünkü çocukla bunu paylaşırsanız çocuğu etiketlemiş olursunuz. 6 yaşındaki üstün çocuğun duygusal olarak altı yaşındaki diğer çocuklarla aynı seviyede olduğunu unutmamak gerekir. Üstünler norm grubundan daha farklı davrandıkları için özellikle ergenlik döneminde ciddi sorunlarla karşılaşılabilir. Çocuğu akademik olarak daha üst seviyeye taşıyacak çalışmalar yapalım ama bir yandan da duygusal olarak norm grubuyla aynı duyguları paylaştığı asla unutulmamalı. Çocuğa duygusal destek mutlaka verilmeli. Çocuğun zihinsel becerilerinin desteklenmesi gerekir. Osmanlı Tarihi’ni her zaman öğrenebilirsiniz. Ama görsel dikkat dikkatimiz artık çok gelişmez. Bizim hem dikine hem de enine gelişen bir zeka yapımız var. Belli zihinsel özellikler küçük yaşta oluşuyorlar. 12 yaşından itibaren artık çok fazla dikine gelişmiyor. Çocuk 12 yaşına kadar iyi resim yapamamışsa artık çok fazla üzerine gitmemek gerekiyor. Üstün zekalıların da uygulanan testler sonucunda ortaya çıkan bazı yetenekleri var. Yeteneklerin projelendirilmesi çok önemli diye düşünüyorum. Eğer çocuğun belli bir yaşa kadar iyi resim yaptığını görüyorsanız, o zaman çocuk sadece resim yapmamalı, sergi de açmalı. Bu çocuğa belirli aralıklarla dünyada açılan önemli isimlerin sergileri de gösterilmeli. Çocuk üstün olduğu için ‘Sen zaten üstünsün. Her şeyi yapabilirsin’ tarzındaki söylemler çocuğun egosunu çok yanlış bir şekilde besleyebiliyor. Bu asla yapılmamalı. Üstün zekalı çocuklar merak duyguları çok ileri olduğu için çok fazla soru sorarlar. Ailenin de çocuğun soru sorma isteğinin önüne geçmemesi gerekiyor.

Biz Doğa Koleji olarak üstün zekalı çocukların aileleri için atölyeler düzenliyoruz. Hem adayların belirlenmesi noktasında yaptığımız bir atölye çalışması var hem de zaten seçilmiş çocukların ebeveynleri için yaptıklarımız var.

ÜSTÜN ZEKALI ÇOCUKLAR SÜREKLİ ÖĞRETMENLE MÜCADELE İÇİNDEDİRLER

Üstün yetenekli ve üstün zekalı çocuklara eğitim veren öğretmenler hangi özelliklere sahip olmalı?

Üstün zekalı çocuklar sürekli olarak öğretmen ile mücadele içindedirler. Öğretmenin hatalarını yakalayabilirler. Bu nedenle üstün zekalı çocuklarla çalışacak öğretmenin kim olduğu çok önemli. Çünkü çocuğun kendiyle rekabet halinde olduğunu bilmeli. Üstün zekalı çocuklar her zaman rekabet halindedirler çünkü asla ikinci olmak istemezler.

Bizim Doğa Akademi adında bir yapımız var. Doğa Akademi norm grubu öğretmenlere destek olmakla birlikte üstün zekalı çocuklara öğretmenlik yapacak öğretmenlerin gelişimiyle ilgili de eğitimler düzenliyor. Doğa Koleji’nde üstün zekalı öğrencilerin psikoloğu bile farklı, bu konu ile ilgili eğitim almış biri.

 “Eğer çocuğun belli bir yaşa kadar iyi resim yaptığını görüyorsanız, o zaman çocuk sadece resim yapmamalı, sergi de açmalı. Bu çocuğa belirli aralıklarla dünyada açılan önemli isimlerin sergileri de gösterilmeli.”

 “Biz Doğa Koleji olarak üstün zekalı çocukların aileleri için atölyeler düzenliyoruz. Hem adayların belirlenmesi noktasında yaptığımız bir atölye çalışması var hem de zaten seçilmiş çocukların ebeveynleri için yaptıklarımız var.”