Eğitim Tercihi

Açık liseye giden öğrenci sayısı son üç yılda yüzde 39 arttı. Düz liselerin kaldırılması, öğrencilerin Anadolu liselerine puanının yetmemesi ve liselerdeki derslik yetersizliği artışın nedenleri arasında.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), 2013-2014 eğitim-öğretim yılı istatistiklerini açıkladı. İstatistiklerdeki çarpıcı göstergelerden biri, açık liselerle ilgili. Buna göre, açık liseye giden öğrenci sayısı son üç yılda yüzde 39 oranında arttı. Uzmanlar açık liselere ilgiyi, 4+4+4 sistemine geçilmesine ve düz liselerin kaldırılmasına bağlıyor.

Öğrencinin zor kararı

MEB, 2010 yılında genel liselerin Anadolu liselerine ya da meslek lisesine dönüşmesi kararı almıştı. Dört yılda dönüşüm tamamlandı. Artık liseler; Anadolu lisesi, meslek lisesi ve imam hatip liselerinden ibaret. Düz liseler bu uygulamayla tarihe karıştı. Anadolu liseleri, Seviye Belirleme Sınavı (SBS) puanına göre öğrenci kabul ediyor. Anadolu lisesine puanı yetmeyen öğrenciler bu noktada bir tercih yapmak zorunda kalıyor. Meslek ya da imam hatip liselerini tercih etmezse işi zor. Çünkü artık düz lise yok. Sadece sınırlı sayıda olan Çok Programlı Lise'lerde düz lise programı sunuluyor.

Açık liseler, "çeşitli sebeplerle örgün eğitim sistemine katılamayanlar için uzaktan öğretim yöntemiyle eğitim veriyor". MEB’in verilerine göre, 2011-2012 eğitim döneminde açık lisede; 940 bin 268 öğrenci kayıtlıydı. Bir sonraki eğitim döneminde 4+4+4 sistemi uygulanmaya başlandı, ve 2012-2013'te açık lise kayıt sayısı yükseldi. İstatistiklere göre rakam 1 milyon 14 bin 409 oldu.

Yüzde 39 arttı

Bu eğitim döneminde (2013-2014) öğrenci sayısı  daha da yükseldi ve 1 milyon 306 bin 944 oldu. Hesaplamalar göre son üç yılda açık lisede okuyan öğrenci oranı yüzde 39 artış gösterdi. Eğitim uzmanlarına göre, bu rakam gelecek eğitim döneminde dershanelerin dönüşüm sürecinde daha da artabilir. Çünkü dershaneler açık lise olarak faaliyet gösterebilecek.

'Derslik ve öğretmen yok'

Eğitim Reformu Girişimi Araştırma Koordinatörü Alper Dinçer, artış oranlarını Al Jazeera'ya yorumladı. Dinçer, açık lise oranlarındaki artışta 4+4+4 eğitim sistemine geçişin payı olduğunu düşünüyor:

“4+4+4 ile 8. sınıftan sonra öğrencilerin liseye , dokuzuncu sınıfa geçmesi zorunlu oldu. Bu da daha fazla öğrencinin liseye başlayacağı anlamına geliyordu. Ancak o kadar öğrenciye hizmet verecek mekân ve öğretmen sıkıntısı vardı. Yeterli derslik ve öğretmen yok. Çünkü MEB, personel ve yatırım bütçesini zorunlu eğitimin 12 sene olmasını karşılayacak ölçüde değiştirmedi.  O zaman TEPAV VE ERG nitelikten feragat etmeden ne kadar kaynağa ihtiyacımız olduğunu araştırdık, söyledik. Bu bütçe yetmeyecek, sınıflar kalabalıklaşacak, pek çok öğrenciyi örgün eğitim içinde tutamayacağız demiştik. Öğrenci sayısı bir yılda yüzde 30 artmış. Bu çok dramatik. Bir senede yüzde 30 artmış öğrenci sayısı. Çocuklar örgün eğitim sisteminde sadece ders öğrenmiyor. Sosyalleşiyor ve beceri kazanıyor, bu anlamda örgün eğitim çok önemli.”

'Öğrenciler mecbur kaldı'

Eğitim Sen Genel Başkanı Ünsal Yıldız ise, bu artışta lise dönüşümlerinin etkili olduğunu savunuyor. Yıldız'a göre, Anadolu lisesine puanı yetmeyen, meslek lisesine veya imam hatip lisesine gitmek istemeyen öğrenciler mecburen açık liseye gitmek zorunda kaldı. Yıldız, konuyla ilgili şunları söyledi:

"4+4+4’ün olumsuzluklarının bir çırpıda su üstüne çıkması olanaklı değil. Orta vadede ortaya çıkacak sonuçlardan biri de açık lisenin güçlenmesiydi. Aslında zorunlu eğitim yılı arttı ama örgün eğitim dışına çıkış arttığı için zorunlu eğitim yılı fiilen azalıyor. Eğitim öğretim kavramı örgün eğitim ile anlatılır. Eğitim öğretim faaliyeti uzaktan olmaz. Açık liseye giden öğrenci sayısının artması 18 yaşından küçük çocukların çalıştırılmasıyla ilgili adeta velinin önüne imkân veriyor gibi. Kız öğrenciler için de örgün eğitim dışına çıkmak erken evliliklere sebep olabilir."

Umay Aktaş Salman

Kaynak: Al Jazeera