Eğitim Tercihi

Oktay Aydın

Eğitim Uzmanı

LYS/YGS Puanları Nasıl Hesaplanıyor?

2012 LYS Barem Krizi Tam Olarak Ne?

2013 YGS PUANINIZI HESAPLAMAK İÇİN TIKLAYIN

Türkiye’de üniversiteye yerleştirilecek öğrencileri belirlemek için merkezi sınavlar ve yerleştirme yapılıyor. Sistemin genel adı, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi-ÖSYS.

Sistem dahilinde Yükseköğretime Geçiş Sınavı-YGS ve Lisans Yerleştirme Sınavları-LYS (LYS-1-2-3-4-5) yapılıyor. Sınavlar sonunda adayların YGS-1-2-3-4-5-6 ve LYS MF-1-2-3-4, TM-1-2-3, TS-1-2 ve DİL-1-2-3 ham puanları ve başarı sıraları hesaplanıyor. Adayların okul diploma puanı ve okulun YGS puan ortalamalarından hesaplanan Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı-AOBP’nin katılımı ile de tüm bu ham puanların Yerleştirme-Y puanları ve Yerleştirme-Y başarı sıraları hesaplanıyor. Merkezi yerleştirmeler, bu Y puanları ve Y başarı sıraları esas alınarak yapılıyor.

Ham puanlar, her puan için, önce her aday için ve her test için ayrı hesaplanıyor. Adayın testte elde ettiği net sayısı (4 yanlış 1 doğruyu götürdükten sonra kalan net sayı), ilgili testin o yılki Türkiye test ortalamasından çıkarılıyor ve Türkiye standart sapmasına bölünüyor. Bu sayı 10 ile çarpılıyor ve 50 eklenerek ilk standartlaştırılma yapılıyor. Elde edilen sayı testin o puan türündeki katkı sayısı (katkı %’sinden elde edilen sayı) ile çarpılarak adayın o puan türü için o teste ait standart puanı elde ediliyor. İlgili puan türüne etki eden kaç test varsa hepsi için bu işlem tek tek yapılıyor. Böylece bir adayın, o puan türü için gerekli ne kadar test varsa o kadar standart puanı hesaplanıyor. Standart puanların toplamı o puan türünde adayın ham sınav puanını oluşturuyor.

YGS-1-2-3-4-5-6 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-MF-1-2-3-4 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-1 Matematik, Geometri ve LYS-2 Fizik, Kimya, Biyoloji standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-TM-1-2-3 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-1 Matematik, Geometri ve LYS-3 Edebiyat, Coğrafya 1 standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-TS-1-2 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-3 Edebiyat, Coğrafya 1 ve LYS-4 tarih, Coğrafya, Felsefe standart puanları toplamından oluşuyor.

LYS-DİL-1-2-3 için ham puanlar, adayın YGS Türkçe, Matematik, Sosyal Bilimler, Fen Bilimleri ile LYS-5 Yabancı dil standart puanları toplamından oluşuyor.

Bir adayın YGS puanının hesaplanabilmesi için YGS’deki 4 testten herhangi 2’sinden 0,5’er net sayısı elde etmiş olması koşulu aranıyor. Bir adayın LYS puanın hesaplanabilmesi için YGS’ye girmiş olması ve herhangi birinden 180 ya da üstü ham puan almış olması gerekiyor. Ayrıca, ilgili LYS sınav testlerinden (MF’de 5, TM’de 4, TS’de 5 ve DİL’de 1) kaç sınava girdiğine hangi sınavlara ait olduğuna bakılmaksızın, herhangi 2’sinden 0,5’er net sayısı elde etmiş olması koşulu aranıyor.

Hesaplanan ham puanlar Türkiye’de en düşük netli öğrenci 100 en yüksek öğrenci 500 ve tüm diğer adaylar 100-500 arası puan alacak şekilde yeniden 100-500 aralığında standartlaştırılıyor. 100-500 aralığındaki ham puanlar 100-500 aralığındaki aday AOBP’leri 0,12 ile çarpılarak Yerleştirme puanlarına (Y) dönüştürülüyor. Meslek liseliler ayrıca kendi alanlarını seçmede kullanılmak üzere AOBP’ler 0,06 ile çarpılarak Mesleki ek puanlı Y puanları hesaplanıyor. Her aday Y puanına göre aynı zamanda sıralanıyor ve adayların Türkiye başarı sıraları oluşuyor. Yerleştirme bu sıralar esas alınarak yapılıyor.

Puan kısa hesaplama formulü adaylara daha kolay tahmini puanları hesaplayabilsinler ya da elde ettikleri puanların sağlamasını yapabilsinler diye bu hesaplamanın verileri ışığında elde edilmiş yan bir formüldür. Esas hesaplanma biçimi yukarıda anlatıldığı gibidir. Adaylara hesaplama içinde bir taban puan, baz puan adı altında puan verilmesi söz konusu değildir. Taban puan kısa hesaplama formülünde aşağı yukarı 10’la çarpılarak ve 50 eklenerek yapılan standartlaştırmaya denk geldiği var sayılabilecek bir sayısal oluşumdur.

2012’de yaşanan temel sorun, kontenjanlarda yapılan yüksek artışa karşın,  LYS’de, özellikle de kendi alanı dışındaki puan türlerinde 180’i geçerek tercih hakkı kazanan adayların 2011’e göre ciddi oranda azalmış olmasıdır. Bu üniversiteli olmak isteyen yaklaşık 200 bin adayın bu isteğine salt barem puanı nedeniyle ket vurulması ve üniversite kontenjanlarının boş kalması sorununu doğuracaktır.

Ancak, bu durum medyada yer aldığı gibi

1-      AOBP katsayısı 0,15’ten 0,12’ye alındığı için olmamıştır. Zaten AOBP’li puan Y puanıdır. Barem Y puanları ile değil, ham puanlarla ilgilidir.

2-      Puanının hesaplanması unutulan aday olduğu için de değildir. Tüm adayların puanları kılavuzda belirtilen ve yukarıda anlatmaya çalıştığım formül ve koşullar çerçevesinde hesaplanmıştır.

Bu durum, büyük olasılık, adayların alanları dışında gerekli olan sınavlardan yalnız 1’ine katıldıkları ve 180 için gerekli olacak net sayılarını çıkaramamalarından kaynaklanıyor olabilir.

Sınava giren ve geçerli olan aday sayıları:

Testlerin puan hesaplamada kullanılan Türkiye ortalama ve standart sapmaları:

180 baremini geçen aday sayıları:

Puan Türüne Göre Kontenjanlar:

Üniversite Türüne Göre Kontenjanlar:

Testlerin Puanlara Katkı %’leri (ÖSYM):