banner

Merak ve soru sorma becerileri…




Geçtiğimiz aylarda bir okulda öğrenme yoldaşlığı yaptığım bir meslektaşımın dersini gözlemlediğim sırada yaşadığım bir olay beni merak ve soru sorma becerileri konusunda tekrar düşündürdü. Öğretmen sınıfta enerjinin korunumu kanununu anlatmaktaydı. Enerjinin yok olmadığını sadece farklı bir forma dönüştüğünü çok güzel etkinliklerle anlattığı sırada bir öğrenci soru sormak istedi. Söz alan öğrenci; enerjinin yok olmadığını söylüyorsunuz öğretmenim ama aynı zamanda neden enerji kaynaklarının tükendiğini söyleyerek dünyanın en önemli sorunu diyorsunuz, dedi… Dersin sonunda öğretmen arkadaşımı bu tip soruya ve merak izin veren bir ortam oluşturduğu için tebrik ettim. Çünkü lise çağına gelmiş bir öğrencinin merak ve soru sorma becerisini kullanarak eleştirel düşünme becerisini sergilemesi benim için çok önemliydi. Acaba ülkemizde sınıfların ne kadarında, evlerimizde bu ortam öğrenenlere sağlanıyor?

Erken çocukluk döneminde çocukların her şeyi sorarak öğrenmeye çalıştıklarını etrafımızda yaptığımız gözlemlerle de söyleyebiliriz. Öte yandan araştırmalar da bu gözlemi destekliyor. Okul öncesi çocuklar anne babalarına tek bir günde 100 soru sorarlar (Hoefferth, 1998). Bu davranış, merakın erken çocukluk döneminde öğrenme güdüsü üzerindeki büyük gücünü yansıtmaktadır (Strom, 2002; Taylor, 2000).

Ne yazık ki, öğrenciler ortaokula başladıklarında, yalnızca birkaçı öğretmenlerine ve anne-babalarına soru sormaya devam etmektedir. Erken çocukluk dönemi ile ergenlik dönemi arasında meydana gelen ve yeni bilgilerin keşfedilmesini göz ardı eden şey öğrencilerin dünyanın nasıl işlediğini araştırmaktan vazgeçmesine neden olmakta, bilinmeyenin gizemleri ile yaşadıkları heyecanı yok etmektedir. Bu kayıpların neden bu kadar yaygın olduğuna dair tatmin edici bir açıklama yoktur. Bununla birlikte merak ve soru sormanın azaldığı bu dönemin özellikle yapılandırılmış okul yılları olduğu gerçeğide ortadadır… Acaba okullarda özellikle nasıl bir insan sorusuna cevabı vermeye çalışan ve doktrinasyon içeren, formatlamaya çalışan bir eğitim modeli bunun açıklaması olabilir mi? Elbette, insanlar meraklı olmaya son verdiğinde, öz yönetimli bir öğrenen olma fırsatını kaçırdıkları da açıktır. Öz yönetimli öğrenen olma hakkı demokratik bir toplumda yaşamanın en büyük özgürlüklerinden birisidir. Bunu sağlamayan eğitim sistemlerinin çıktıları ile inovasyon üreten bir toplum oluşturmayı hayal etmek de yine hiçbir zaman gelmeyecek olanı beklemek demektir…

Öğrencilerin zihinsel uyarım eksikliği yaşadığının en belirgin göstergesi soru sormaktaki başarısızlıklarıdır. Anne-babalar çok nadiren bu düşüşün farkına varmakta ve çocukların soru sorumanın iyi bir eğitim için gerekli olduğunu fark etmelerini sağlamada başarısız olmaktadırlar. Öğretmenlerin iletmek istedikleri kavramların anlaşılıp anlaşılmadığını anlamalarının bir yolu öğrencilerin kafa karışıklıklarını rahat bir şekilde ifade etmeleri ve anlamadıkları dersler için yönlendirme istemeleridir. Bu ortamı oluşturmak öğretmen ustalığı istiyor. Araştırmalar gösteriyor ki öğretmenler sınıfta en fazla bildiklerini doğrulamaya yarayan kısa cevaplı kapalı uçlu sorular yöneltiyorlar. Bu tip sorular ilde öğrencilerin en fazla bilişsel alan taksonomisinin en alt düzeyi olan bilgi ve kavrama düzeyi olduğu için öğrenenin üst düzey düşünme becerilerini geliştirmiyor. Veliler, birlikte televizyon programı izlerken çocuklarına devamlı soru sorarak bu uygulamayı biçimlendirmelidirler (Singer, 1999).

Anneler ve babalar çocuklara düzenli okumanın teşvik edici olduğunu düşündüklerini göstererek onlar için örnek teşkil etme yükümlülüğüne sahiptirler. Çok başarılı öğrenciler, çoğu zaman velilerin okuyarak tatmin olduğu ve can sıkıntısını giderdiği ailelerden – ekonomik durumdan bağımsız olarak- gelir. Maalesef ki, çocukların anne babalarının zevk için okuduğunu hiçbir zaman görmediği aileler de vardır (Hewlett & West, 1998). PISA sınavı analizlerinde görebildiğimiz bu durum bize sosyal sermayesi yüksek ailelerden gelen çocukların başarısının da yüksek olduğunu gösteriyor.

Öğretmenler soru sormaya diğer faaliyetlerden daha fazla zaman ayırmalıdır. Bu gereklidir ancak öğretmen sınıfta soru sorma yoluyla merakını ifade eden üyelerden yalnızca birisi olmalıdır ve sınıfın diğer üyelerinin de merak ve soru sormasını teşvik edici ortam oluşmalıdır. Sorun çözme, uygun soruları sormaya ve cevapları bulmak için uygun yöntemleri uygulamaya dayalıdır. Öğrencilerin ihtiyaç duydukları merak duygusunu yeniden kazanmasına yardımcı olacak etkin bir yol puan alma kapsamını genişletmektir. Bu stratejiyi kullanarak öğrenciler soru sorma ve öğretmen tarafından sorulan sorulara cevap verme merakına sahip olurlar (Sadker & Sadker, 2000).

Özetle, hem evde hem de okulda çocuklarımızın merak ve soru sorma becerilerini destekleyen bir yaklaşımı benimsemeyip, sadece doğru cevapları verenleri takdir eden eğitim sistemlerinin inovasyon üretmesi mümkün değildir…

Kayhan Karlı

Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu

YASAL UYARI:

Yayınlanan köşe yazısı ve haberlerin tüm hakları ESM Yayıncılığa aittir. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz.


Kayhan Karlı Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
Önceki Sonraki

Futbol yerine okullar açılacak mı tartış…

Kayhan Karlı - Eğitimci - Yazar Bu yazımda güncel...

Eğitimde Yeni Norm(al) Arayışları!

Kayhan Karlı - Eğitimci - Yazar Covid19 salgın gü...

Liselere Giriş Sınavları hakkında bir gö…

Kayhan Karlı / Eğitimci - Yazar Bu sınav hem içer...

Korona günlerinde eğitimin dokunaklı hal…

Kayhan Karlı / Eğitimci - Yazar Herkes açısından ...

Sosyal ve Duygusal Öğrenme için ne yapıy…

Kayhan Karlı - Eğitimci / Yazar Eğitim dünyasında...

Özel okul fırtınası!

Kayhan Karlı - Eğitimci-Yazar Bugünlerde pek çok ...

Kayhan Karlı: Özel okul kaosu!

Kayhan Karlı / Eğitimci-Yazar  Son dönemlerd...

Girişimci ruhlu öğrenme yoldaşı öğretmen…

Kayhan Karlı / Eğitimci - YÖM Okulları Kurucusu S...

Nitelik mi? Nicelik mi?

Kayhan Karlı / Eğitimci - YÖM Okulları Kurucusu O...

Kayhan Karlı: Anlamlı bir öğrenme yılı o…

Kayhan Karlı - Eğitimci – Yazar/ YÖM Okulları Kuru...

Kayhan Karlı: Söylemek, istemek gerek!

Kayhan Karlı / YÖM Okulları Kurucusu Eğitim, bu ü...

Yeni Okul Paradigması!

Kayhan Karlı / YÖM Okulları Kurucusu Son yıllarda...

Özel okullar mı? Bağımsız okullar mı?

Kayhan Karlı - YÖM Okulları Kurucusu Aslında özel...

Öğretmenlerin mesleki gelişimi: Gereksiz…

Kayhan Karlı - YÖM Okulları Kurucusu Bugünlerde p...

Eğitim Sistemi mi yoksa Sistemin Eğitimi…

Kayhan Karlı - YÖM Okulları Kurucusu Eğitim siste...

Ödev mi? Görev mi? Görev savma mı?

Kayhan Karlı / YÖM KurucusuOkul dönemi hızlı bir ş...

Müfredat değil ekosistem

Kayhan Karlı / YÖM Kurucusu Sonunda uzun ve hiç u...

Eğitim gerekli midir?

Kayhan Karlı / YÖM Kurucusu 15 Temmuz kalkışmasın...

Dünya´yı güzellik kurtaracak!

Kayhan Karlı / Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkez...

İlk söz: Eğitim Gerekli midir?

Kayhan Karlı / YÖM | Yenilikçi Öğrenme Merkez...

Odaklanmış öğrenenler oluşturmak için…

Kayhan Karlı / YÖM Kurucusu Son dönemde hem eğiti...

Atom Karınca öğretmenime saygıyla

Kayhan Karlı / Yenilikçi Öğrenme Merkezi Kurucusu ...

İnnovatif-Yenilikçi Okulların DNA´sı

Kayhan Karlı / Yenilikçi Öğrenme Merkezi Kurucusu ...

Öğrenme odaklı okul mekanları

Kayhan Karlı / Kurucu /Yenilikçi Öğrenme Merk...

Okullarımız Yeni Döneme Hazır mı?

Yeni bir eğitim dönemine hazırlıkların başladığı ş...

Tasarım Odaklı Düşünme Eğitimi Nasıl Dön…

Tasarım Odaklı Düşünme (TOD) bir anlayıştır. TOD,...

Hızla değişen dünyamızda öğretmenlik…

21. Yüzyıl geldi ve büyük bir hızla toplum yaşamı ...

Öğrencilerinizi harekete geçirebileceğin…

Seni ne motive eder? Kendimize belki de sormamız g...

Öğrenci merkezli ölçme-değerlendirme

Eğitim dünyamızda belki de en çok sınavlardan ve s...

Öğrencilerde üst biliş geliştirmek için …

Yeni bir döneme başlarken sınıflarda öğrenmenin ka...

Değerler eğitimi mi yoksa değerleri olan…

Kayhan Karlı, Şura'da tartışma konusu olan Değerle...

Dönüşümlü düşünme (2)

Aslında yaşamın içinde çok ihtiyacımız olan “Dönüş...

Dönüşümlü düşünmenin sınıflandırılması

Kayhan Karlı yazdı: Dönüşümlü düşünmenin sınıfland...

Sınıflarda üst düzey düşünme becerilerin…

Yeni bir eğitim ve öğretim yılına girdiğimiz bu ay...

Demokratik Toplum ve Eğitim

Bu yazıyı yazmak benim için oldukça zorlayıcı oldu...

21. yüzyılın okulu için yeni bir pozisyo…

Öğretmenlik mesleğinde deneyimin önemi, gerçekten ...

Son 10 yılda eğitimde neler yaşandı?

Artı eğitim’in onuncu yılına ulaşmış olmak gerçekt...

Meslektaş Çemberinde kendi çayını demle.…

Geçtiğimiz günlerde edsurge sitesinde bir yazıyı o...

Merak ve soru sorma becerileri…

Geçtiğimiz aylarda bir okulda öğrenme yoldaşlığı y...

Eğitimde İnovasyon yani Eğitinovasyon…

Son yıllarda inovasyon hakkında neredeyse tüm sekt...

Flipped Classroom yani Tersyüz Sınıflar

Ken Robinson kendisiyle yapılan bir röportajda ¨öğ...

Yaratıcı Düşünme Eğitimi...

Birçok ülke, okullarının yaratıcı düşünmeye verdiğ...

Okul temelli, iş ile bütünleşik mesleki …

Son dönemde pek çok ortamda okulda koçluk ve öğret...

Öğrencilerinize öğrenme yoldaşlığı yapab…

Yıllar içinde pek çok bilim insanı nasıl öğreniyor...

Öğretmenler Günü ve Ötesi…

Her yıl bu dönemde öğretmenler hatırlanır, yazılar...

Öğrencinin öğrenmesini geliştirmek için …

Son yıllarda eğitimcilerle her düzeyde çalışmaları...

Yeni liderlik...

Geleneksel liderler ve geçmişin liderliği 21. Yüzy...

Okullar için ‘özdeğerlendirme’ kriterler…

Bu ay  Özel Okulların özdeğerlendirmesi hakkı...

‘Karar almak aslında bir vazgeçmedir, te…

"Üniversite adayları, tam şu günlerde tercih liste...

ÖRAV’a ‘siyasi linç’ mi uygulanıyor?

Bu yazımda, uzun süredir yazmakta olduğum köşemi k...

Düşünme becerilerini artıran öğrenme ort…

Onca kalabalığın ve koşuşturmanın içinde kendi dün...

Sınıfı Yönetmek mi? Öğrenmeyi Yönetmek m…

Sınıfı Yönetmek mi? Öğrenmeyi Yönetmek mi? Öğ...

Okul neden değişecek!

Önümüzdeki yıllarda okul ve öğrenme süreçlerinin b...

Öğrenme ortamları tasarım mühendisi olar…

Bilgeliği üç yolla öğrenebiliriz; ilki yansıtma ki...

Eğitimde teknoloji entegrasyonunda öğret…

Etkili öğretmenler öğrencilerinin ilgisini çekmek ...

Türkiye Özel Okullar Birliği Eğitim Semp…

Her yıl olduğu gibi bu yılda Türkiye Özel Okullar ...

Ödev ve Motivasyon; Ev ödevinde işe yara…

Günümüzde pek çok öğrenci ev ödevi olarak verilen ...

Etkin Öğrenme...

Etkin öğrenme, hem öğretmenlerin hem de öğrenenler...

Öğretmenin Sınırı Yok Projesinden Öğrend…

Öğretmenin Sınırı Yok Projesinden Öğrendiklerimiz....

Sorular mı? Cevaplar mı?

“İyi öğretme sanatı, öğrencilerin ne olduğunu bild...

Mesleki Gelişimin sınıflara ve öğrenci b…

Son yıllarda okullarda meslektaşlarımızla yaptığım...

2050’ye Doğru Eğitim Sistemimiz

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) rakamlarına göre,...

2030 Yılının Çalışanları Okullu Oluyor…

Bu yıl 4+4+4'le okula ilk adımını atan minikler 20...

Öğretmene Bonservis ve Sınav…

Eğitimcilerin tatilde oldukları Ağustos ayında yin...

Eylül 2011’den Eylül 2012’ye Bakış…

Bir eğitim yılını daha geride bıraktık. Tartışmala...

Öğrenme ve Liderlik Üzerine

Öğrenme ve Liderlik Enstitüsü’nün Gerekçesi ve Yap...

Öğretmenleri kim eğitecek?

Son günlerde herkes öğretmenlerin yetersizliği ve ...

Öğretmenin, öğrenci başarısına katkısı n…

Yeni Zellanda Auckland Üniversitesi’nde eğitim pro...

Bir öğretmeni büyük öğretmen yapan nedir…

“Her gerçeğin dört köşesi vardır. Bir öğretmen ola...

Ya bütün şıklar yanlışsa? Sokrat hizmet …

Öylesine bir dönem yaşıyoruz ki çocuklarımız maruz...

Kayhan Karlı: Dijital bilgelik yolculuğu…

Ocak ayının son haftasında Türkiye Özel Okullar Bi...

Mesleki Gelişim ama NASIL?

Bugünlerde pek çok kişi eğitim ile ilgili sorunlar...

Öğrenme yoldaşı kimdir?

Öğrenme yoldaşlığını, meslektaşların birlikte çıka...

Cumhuriyetin 100. yılında öğretmen profi…

Bu yıl okula başlayan yedi yaşındaki çocuklarımız ...

Bilmek, öğrenmek ve anlamak

Bugünlerde eğitimciler okulları ve kendilerini yen...

Okul ve öğrenme

Eğer öğrencilerimizi hayatlarının geri kalanı için...

Kayhan Karlı - Öğretmen Akademisi

Kayhan Karlı Yenilikçi Öğrenme ve Öğretme Merkezi Kurucusu


Egitimtercihi.com
5846 Sayılı Telif Hakları Kanunu gereğince, bu sitede yer alan yazı, fotoğraf ve benzeri dokümanlar, izin alınmadan ve kaynak gösterilmeden kesinlikle kullanılamaz. Bilgilerin doğru yansıtılması için her türlü özen gösterilmiş olmakla birlikte olası yayın hatalarından site yönetimi ve editörleri sorumlu tutulamaz.